YAZ 3mg + 0.02mg film tableta

Oralna kontracepcija.

Prilikom donošenja odluke o propisivanju lijekaYaz, treba uzeti u obzir trenutne faktore rizika za svaku ženu pojedinačno, naročito faktore rizika za vensku tromboemboliju (VTE), kao i procjenu koliki je rizik za pojavu VTE pri primjeni lijeka Yaz u poređenju sa rizikom za pojavu VTE pri primjeni drugih kombinovanih hormonskih kontraceptiva (KHK) (pogledati djelove 4.3. i 4.4.)

Način primjene: oralna upotreba.

Kako se uzima lijek Yaz

Lijek Yaz mora da se uzima svakog dana, otprilike u isto vrijeme, sa malo tečnosti, ako je neophodno, redom označenim na blisteru pakovanja. Tablete se uzimaju bez prekida. Jedna tableta dnevno treba da se uzima za redom tokom 28 dana. Svako naredno pakovanje se počinje sljedeći dan nakon uzimanja posljednje tablete iz prethodnog pakovanja. Krvarenje obično počinje 2-3 dana po uzimanju posljednje tablete koja ne sadrži aktivne supstance (posljednji red), a ne mora da se završi prije nego se počne sa narednim pakovanjem.

Kako se počinje sa uzimanjem lijeka Yaz

• Bez prethodne upotrebe homronskih kontraceptiva (prethodnog mjeseca)

Uzimanje tableta mora da počne prvog dana prirodnog ciklusa žene (tj. prvog dana menstrualnog krvarenja)

•Prelazak sa drugog kombinovanog hormonskog kontraceptiva (kombinovane oralne kontraceptivne pilule (KOK) vaginalnog prstena ili transdermalnog flastera)

Poželjno je da žena počne da uzima Yaz dan nakon uzimanja posljednje tablete koja sadrži aktivne supstance prethodne KOK, ali najkasnije sjutradan po intervalu bez tableta ili intervalu u kome je uzimala tablete koje ne sadrže aktivne supstance, svoje prethodne primjene KOK. U slučaju da je korišćen vaginalni prsten ili transdermalni flaster, žena treba da počne da uzima tablete lijeka Yaz na dan kada treba da bude uklonjen, ali najkasnije kada treba da bude postavljen naredni.

•Prelazak sa metode u kojoj se koristi samo progestagen (tableta samo sa progestagenom, injekcije, implant) ili sa intrauterinog sistema (IUS) koji oslobađa progestagen.

Žena može da pređe bilo kog dana sa tablete sa progestagenom (sa implanta ili IUS na dan kada treba da se ukloni, a kada se daju injekcije, na dan kada je na redu sljedeća injekcija, ali se u svim ovim slučajevima savjetuje da se tokom prvih 7 dana uzimanja tableta koristi i dodatna mehanička kontracepcija.

•Po pobačaju koji je obavljen u prvom tromjesečju

Žena može odmah početi sa uzimanjem tableta. Kada to čini, ne mora da koristi druge metode kontracepcije.

•Po porođaju ili pobačaju u drugom tromjesečju

Ženi treba savjetovati da počne da uzima tablete 21. ili 28. dana po porođaju ili pobačaju u drugom tromjesečju. Kada kasnije počnu sa terapijom, treba im savjetovati da tokom prvih 7 dana uzimanja tableta koriste i dodatne mehaničke metode kontracepcije. Međutim, ako je do odnosa već došlo, treba isključiti postojanje trudnoće prije nego se počne sa upotrebom KOK, ili žena treba da sačeka sljedeću menstruaciju.

Za žene koje doje vidjeti dio 4.6.

Kako da se postupa ako se propusti uzimanje tablete

Propuštene tablete koje ne sadrže aktivne supstance (bijele boje) iz četvrtog reda mogu da se zanemare.

Međutim, treba da se izostavi njihovo nadoknađivanje, kako bi se spriječilo nenamjerno produžavanje perioda sa tabletama koje ne sadrže aktivne supstance (bijele boje).

U nastavku teksta navedeni savjeti se odnose samo na propuštene tablete koje sadrže aktivne supstance:

Ako žena kasni sa uzimanjem tablete manje od 24 sata, kontraceptivna zaštita nije smanjena.

Žena treba da uzme tabletu odmah čim se sjeti i da nastavi sa uzimanjem tableta u uobičajeno vrijeme.

Ako kasni sa uzimanjem bilo koje tablete više od 24 sata, kontraceptivna zaštita može biti smanjena. U slučaju kada se propusti uzimanje tablete, potrebno je poštovati sljedeća dva osnovna pravila:

1. Preporučeni interval bez tablete sa aktivnom supstancom je 4 dana; prekid u uzimanju tablete sa aktivnom supstancom ne smije biti duži od 7 dana.

2. Potrebno je uzimati tablete 7 uzastopnih dana, bez prekida, da se postigne odgovarajuća supresija hipotalamo-hipofizno-ovarijalne ose.

Prema tome, u svakodnevnoj praksi može se dati sljedeći savjet:

• Period od 1 do 7 dana

Korisnica treba da uzme posljednju propuštenu tabletu čim se sjeti, čak i ako to znači da treba istovremeno da uzme dvije tablete. Zatim nastavlja da uzima tablete u uobičajeno vrijeme kada ih je i ranije uzimala. Uz to, u narednih 7 dana treba da koristi neku dodatnu lokalnu, mehaničku metodu kontracepcije, kao što je kondom. Ako je do odnosa došlo u prethodnih 7 dana, postoji mogućnost da je došlo do trudnoće. Što je veći broj tableta propušten, i što su one bliže fazi u kojoj se uzimaju tablete koje ne sadrže aktivne supstance (bijele boje), veći je rizik od trudnoće.

• Period od 8 do 14 dana

Korisnica treba da uzme posljednju propuštenu tabletu čim se sjeti, čak i ako to znači da istovremeno treba da uzme dvije tablete. Zatim nastavlja da uzima tablete u uobičajeno vrijeme kada ih je i ranije uzimala. Pod uslovom da je uzimala redovno tablete tokom 7 dana koji su prethodili prvoj propuštenoj tableti, nema potrebe da se koriste dodatne kontraceptivne metode. Međutim, ako to nije slučaj, ili ako je propustila više od jedne tablete, treba joj savjetovati da u narednih 7 dana treba da koristi dodatne mjere zaštite od trudnoće.

• Period od 15 do 24 dana

Rizik od smanjene pouzdanosti je veliki zbog toga što slijedi faza tokom koje se uzimaju tablete koje ne sadrže aktivne supstance (bijele boje). Međutim, ako se podesi režim uzimanja tableta, i dalje se može spriječiti smanjena zaštita od trudnoće. Ako se postupa u skladu sa jednom od dvije navedene mogućnosti, nema potrebe za korišćenjem dodatnih mjera zaštite od trudnoće, pod uslovom da je tokom 7 dana koji su prethodili prvoj propuštenoj tableti žena sve tablete uzimala redovno. Ako to nije slučaj, ženi treba savjetovati da se opredijeli za prvu od dvije navedene mogućnosti, i uz nju u narednih 7 dana koristi i dodatne mjere zaštite od trudnoće.

1.Korisnica treba da uzme posljednju propuštenu tabletu čim se sjeti, čak i ako to znači da istovremeno treba da uzme dvije tablete. Zatim nastavlja da uzima tablete u njeno uobičajeno vrijeme, dok ne potroši sve tablete sa aktivnim supstancama iz tekućeg pakovanja. Uzimanje četiri tablete koje ne sadrže aktivne supstance (bijele boje) treba da se preskoči. Mora odmah da počne sa uzimanjem novog pakovanja. Malo je vjerovatno da će korisnica imati krvarenje dok ne potroši sve tablete sa aktivnim sustancama iz drugog pakovanja, ali može da se pojavi krv u tragovima ili neznatno krvarenje tokom dana kada uzimate tablete.

2.Korisnici može da se savjetuje i da prestane da uzima tablete iz tekućeg pakovanja. U tom slučaju, treba tokom četiri dana da uzima iz poslednjeg reda tablete koje ne sadrže aktivne supstance (bijele boje), uključujući i dane kada je zaboravila da uzme tablete, i onda nastavlja sa novim pakovanjem.

Ako korisnica propusti tabletu, i nema krvarenja u periodu kada uzima tablete koje ne sadrže aktivne supstance (bijele boje), moguća je trudnoća.

Savjet u slučaju gastrointestinalnih poremećaja

U slučaju teških gastrointestinalnih poremećaja (npr. povraćanje ili proliv) moguća je nepotpuna resorpcija tablete, tako da treba koristiti dodatne metode kontracepcije.

Ako do povraćanja dođe u roku od 3-4 časa po uzimanju tablete koja sadrži aktivne supstance, nova (dodatna) tableta treba da se uzme što je prije moguće. Nova tableta treba da se uzme u roku od 24 sata od uobičajenog vremena za uzimanje tableta, ako je moguće. Ukoliko je prošlo više od 24 sata primjenjuje se savjet kao da je tableta propuštena, kako je opisano u dijelu 4.2.3. ,,Kako postupiti ukoliko se neka tableta propusti“. Ako korisnica ne želi da promijeni normalni režim uzimanja tableta, mora da uzme dodatnu tabletu (ili više njih) koje su joj potrebne, ali iz narednog, drugog pakovanja

Kako da se odloži ili pomjeri krvarenje

Da odloži krvarenje, žena treba da nastavi da uzima naredno pakovanje Yaz bez uzimanja tableta koje ne sadrže aktivne supstance iz njenog tekućeg pakovanja. Ovo odlaganje može da se produži koliko god to korisnica želi, dok se ne potroše sve tablete sa aktivnim supstancama u drugom pakovanju. Tokom ovog produžavanja, može doći do krvarenja u tragovima ili neznatnog krvarenja. Redovno uzimanje Yaz film tableta se nastavlja poslije perioda uzimanja tableta koje ne sadrže aktivne supstance (bijele boje).

Da pomjeri svoje redovno krvarenje na drugi dan u nedjelji, umjesto onoga koji je do tada bio uobičajen, korisnici se savjetuje da skrati narednu fazu uzimanja tableta koje ne sadrže aktivne supstance (bijele boje) za onoliko dana koliko želi. Što je kraći ovaj interval, veći je rizik da se redovno krvarenje neće pojaviti, i da će tokom uzimanja drugog pakovanja imati samo neznatno krvarenje ili krv u tragovima (isto kao kada odlaže redovno krvarenje).

Dodatne informacije vezane za posebne populacije

Pedijatrijska populacija

Upotreba lijeka Yaz je indikovana samo poslije menarhe.

Starije žene

Lijek Yaz nije indikovan za primjenu poslije menopauze.

Pacijentkinje sa oštećenom funkcijom jetre

Upotreba lijeka Yaz je kontraindikovana kod žena sa teškim oboljenjima jetre. Pogledati takođe djelove 4.3 i 5.2.

Pacijentkinje sa oštećenom funkcijom bubrega

Upotreba lijeka Yaz je kontraindikovana kod žena sa teškim oštećenjem funkcije bubrega ili akutnom bubrežnom insuficijencijom. Pogledati takođe djelove 4.3 i 5.2.

Kombinovani hormonski kontraceptivi (KHK) ne smijju da se koriste u prisustvu bilo kog stanja koja su navedena u nastavku. Ako se neko stanje pojavi prvi put tokom uptrebe KHK, treba odmah prekinuti sa upotrebom ovog lijeka.

•Prisutna venska tromboembolija ili rizik od pojave venske tromboembolije (VTE)

oVenska tromboembolija - prisutna VTE (na antikoagulantnoj terapiji) ili VTE u anamnezi (npr. tromboza dubokih vena ili plućna embolija)

oPoznata nasljedna ili stečena predispozicija za VTE, kao što su rezistencija na aktivirani protein C (uključujući Faktor V Leiden), nedostatak antitrombina III, nedostatak proteina C, nedostatak proteina S

oVelika hirurška intervencija sa produženom imobilizacijom (pogledati dio 4.4)

oVisok rizik od VTE usled prisustva više faktora rizika (pogledati dio 4.4).

•Prisutna arterijska tromboembolija ili rizik od pojave arterijske tromboembolije (ATE)

oArterijska tromboembolija – postojeća arterijska tromboembolija, arterijska tromboembolija u anamnezi (npr. infarkt miokarda) ili prodormalno stanje (npr. angina pektoris)

oCerebrovaskularna bolest – postojeći moždani udar, moždani udar u anamnezi ili prodormalno stanje (npr.tranzitorni ishemijski atak, TIA)

oPoznata nasljedna ili stečena predispozicija za arterijsku tromboemboliju, kao što su hiperhomocisteinemija i antifosfolipidna antitela (antikardiolipidna antitela, lupus antikoagulans).

oMigrena sa fokalnim neurološkim simptomima u anamnezi.

oVisok rizik od arterijske tromboembolije zbog prisustva više faktora rizika (pogledati dio 4.4) ili postojanja jednog ozbiljnog faktora rizika kao što je:

•dijabetes melitusa sa vaskularnim simptomima

•teška hipertenzija

•teška dislipoproteinemija.

•Prisustvo teškog oboljenja jetre ili teško oboljenje jetre u anamnezi, sve dok se vrijednosti koje ukazuju na funkciju jetre ne vrate na normalu

•Teška bubrežna insuficijencija ili akutna bubrežna insuficijencija

•Postojeći ili ranije prisutni tumori jetre (benigni ili maligni)

•Poznato postojanje maligniteta zavisnih od polnih steroidnih hormona, ili sumnja na njihovo postojanje (npr. malignitet polnih organa ili dojki)

•Nedijagnostifikovano vaginalno krvarenje

•Preosjetljivost na aktivne supstance ili na bilo koju od pomoćnih supstanci lijeka navedenih u

dijelu 6.1.

Istovremena primjena lijeka Yaz i ljekova koji sadrže ombitasvir/paritaprevir/ritonavir i dasabuvir ili glecaprevir/pibrentasvir je kontraindikovana (pogledati djelove 4.4 i 4.5).

Ukoliko je prisutno bilo koje od u nastavku navedenih stanja ili faktora rizika, potrebno je prodiskutovati sa ženom da li je lijek Yaz odgovarajući za nju.

U slučaju pogoršanja ili prve pojave nekog od ovih stanja ili faktora rizika, ženu treba posavjetovati da se obrati svom ljekaru, koji će donijeti odluku da li treba prekinuti upotrebu lijeka Yaz.

Ako postoji sumnja na VTE ili ATE ili je potvrđena pojava VTE ili ATE , primjena KHK se mora prekinuti. U slučaju da je započeta antikoagulantna terapija, treba početi sa primjenom odgovarajućeg, drugačijeg vida kontracepcije zbog teratogenosti antikoagulanih ljekova (kumarini).

•Poremećaji krvotoka

Rizik od venske tromboembolije (VTE)

Upotreba bilo kog kombinovanog hormonskog kontraceptiva (KHK) povećava rizik od venske tromboembolije (VTE) u odnosu na rizik kada se lijek ne uzima.

Ljekovi koji sadrže levonorgestrel, norgestimat ili noretisteron povezani su sa najnižim rizikom od VTE. Primjena nekih drugih ljekova, kao što je Yaz, povezana je sa do dva puta većim rizikom od razvoja VTE. Odluku o primjeni nekog drugog lijeka umjesto onog za koji je poznato da ima najniži rizik od razvoja VTE, treba donijeti tek nakon razgovora sa ženom, kako bi bili sigurni da ona razumije rizik od VTE povezan sa primjenom lijeka Yaz, da se provjeri kako njeni trenutni faktori rizika utiču na ovaj rizik i da se objasni da je rizik od VTE najveći tokom prve godine uzimanja lijeka. Takođe, postoje neki dokazi da je rizik povećan kada se upotreba KHK ponovo započne nakon pauze od 4 nedjelje ili duže.

Kod približno 2 žene od njih 10000 koje ne koriste KHK i nijesu trudne razviće se VTE tokom perioda od godinu dana. Međutim, kod pojedinih žena taj rizik može biti daleko veći u zavisnosti od njenih postojećih faktora rizika (videti u nastavku teksta).

Procjenjuje se 1 da od 10000 žena koje koriste KHK koji sadrži drospirenon , kod 9 - 12 žena će doći do razvoja VTE tokom godinu dana; u poređenju sa oko 62 žena koje koriste KHK koji sadrže levonorgestrel.

U oba slučaja, broj VTE koji se javlja godišnje, manji je od broja koji se očekuje kod žena tokom u trudnoće ili postpartalnog perioda.

Kod 1-2% slučajeva VTE može da ima smrtni ishod.

Broj VTE događaja na 10000 žena za godinu dana

Kod korisnica KHK veoma rijetko zabilježena je pojava tromboze u drugim krvnim sudovima npr. hepatičnim, mezenteričnim, renalnim ili retinalnim venama i arterijama.

1Navedene učestalosti su procijenjene iz ukupnih podataka dobijenih iz epidemioloških studija, koristeći relativni rizik za različite ljekove u poređenju sa KHK koji sadrže levonorgestrel.

2 Srednja vrijednost raspona od 5-7 na 10,000 žena -godina, na osnovu relativnog rizika kod uzimanja KHK koji sadrže levonorgestrel naspram njihovog neuzimanja od približno 2,3 do 3,6.

Faktori rizika za VTE

Rizik od venskih tromboembolijskih komplikacija kod korisnica KHK može da bude značajno povećan kod žena sa dodatnim faktorima rizika, posebno ako je prisutan veći broj faktora rizika (vidjeti tabelu).

Lijek Yaz je kontraindikovan kod žena sa većim brojem faktora rizika, zbog kojih imaju visok rizik od venske tromboze (pogledati dio 4.3). Ako žena ima više od jednog faktora rizika, povećanje rizika može biti veće od zbira pojedinačnih faktora rizika - u ovom slučaju treba razmotriti ukupni rizik od pojave VTE. Ako se smatra da je odnos koristi i rizika negativan, KHK se ne smije propisati (pogledati dio 4.3)

Tabela: Faktori rizika za VTE

Nema konsenzusa o mogućoj ulozi varikoznih vena i površinskog tromboflebitisa u nastanku ili progresiji venske tromboze.

Mora se uzeti u obzir povećan rizik od tromboembolije u trudnoći, a posebno u periodu od 6 nedjelja nakon porođaja (za informacije o "Trudnoći i dojenju" pogledati dio 4.6).

Simptomi VTE (tromboze dubokih vena i plućne embolije)

U slučaju pojave simptoma VTE, ženama treba savjetovati da odmah zatraže medicinsku pomoć i obavijeste ljekara da uzimaju KHK.

Simptomi tromboze dubokih vena (TDV) mogu uključivati:

• unilateralno oticanje noge i/ili stopala ili oticanje duž vene na nozi
• bol ili osjetljivost noge koji se mogu osjećati samo tokom stajanja ili hodanja
• povećana toplota zahvaćene noge; crvenilo ili promjena boje kože na nozi

Simptomi plućne embolije (PE) mogu uključivati:

• iznenadna pojava neobjašnjivog nedostatka vazduha ili ubrzanog disanja
• iznenadni kašalj koji može biti udružen sa hemoptizijom
• oštar bol u grudima
• jaka ošamućenost ili vrtoglavica
• ubrzan ili nepravilan rad srca

Neki od ovih simptoma (npr. nedostatak vazduha, kašalj) nisu specifični i mogu se pogrešno protumačiti kao uobičajeni ili manje ozbiljni neželjeni događaji (npr. infekcije respiratornog trakta).

Drugi znaci okluzije krvnog suda mogu uključivati: iznenadni bol, oticanje i plavičastu obojenost ekstremiteta.

Ako okluzija nastane u oku, simptomi se mogu kretati u rasponu od bezbolnog zamućenja vida koje može da progredira do gubitka vida. Ponekad gubitak vida nastupa skoro trenutno.

Rizik od arterijske tromboembolije (ATE)

Epidemiološke studije su povezivale primjenu KHK sa povećanim rizikom od arterijske tromboembolije (infarkt miokarda) ili od pojave cerebrovaskularnih događaja (npr. tranzitorni ishemijski atak, moždani udar).

Arterijski tromboembolijski događaji mogu biti sa smrtnim ishodom.

Faktori rizika za ATE

Rizik od arterijskih tromboembolijskih komplikacija ili cerebrovaskularnih događaja kod žena koje koriste KHK povećava se kod žena sa faktorima rizika (vidjeti tabelu). Primjena lijeka Yaz je kontraindikovana ako žena ima jedan ozbiljan ili više faktora rizika za ATE zbog kojih je izložena većem riziku od arterijske tromboze (pogledati dio 4.3). Ako žena ima više od jednog faktora rizika, povećanje rizika može biti veće od zbira pojedinačnih faktora - u tom slučaju treba razmotriti njen ukupni rizik. Ako se smatra da je odnos koristi i rizika negativan, KHK se ne smije propisati (pogledati dio 4.3).

Tabela: faktori rizika za ATE

Simptomi ATE

U slučaju pojave ovih simptoma, ženama treba savjetovati da odmah zatraže medicinsku pomoć i obavijeste ljekara da uzimaju KHK.

Simptomi cerebrovaskularnog događaja mogu uključivati:

- iznenadnu utrnulost ili slabost lica, ruke ili noge, posebno na jednoj strani tijela

- iznenadni problemi sa hodom, vrtoglavicu, gubitak ravnoteže ili koordinacije

- iznenadnu konfuziju, otežan govor ili razumijevanje

- iznenadne probleme sa vidom na jedno ili oba oka

- iznenadnu, jaku ili dugotrajnu glavobolju nepoznatog uzroka

- gubitak svijesti ili nesvjesticu sa ili bez epileptičnog napada

Prolazni simptomi ukazuju na to da se radi o tranzitornom ishemijskom ataku (TIA).

Simptomi infarkta miokarda (IM) mogu uključivati:

- bol, nelagodnost, pritisak, osjećaj težine, osjećaj stezanja ili punoće u grudima, ruci ili iza grudne kosti.

- nelagodnost koja se širi u leđa, vilicu, grlo, ruku, želudac

- osjećaj punoće, loše varenje ili gušenje

- preznojavanje, mučninu, povraćanje ili vrtoglavicu

- izrazitu slabost, anksioznost ili nedostatak vazduha

- ubrzan ili nepravilan rad srca

• Tumori

Povećan rizik za razvoj cervikalnog kancera kod žena koje dugo uzimaju KOK (> 5 godina) je prijavljen u nekim epidemiološkim studijama, ali i dalje postoji kontroverza o obimu u kojem se ovaj nalaz može pripisati neželjenim efektima seksualnog ponašanja i drugih faktora kao npr. humani papiloma virus (HPV).

Meta-analiza 54 epidemioloških studija je prijavila postojanje blago povećanog relativnog rizika (RR = 1,24) za pojavu kancera dojke dijagnostikovanog kod žena koje u datom trenutku koriste KOK. Povišen rizik postepeno nestaje tokom 10 godina nakon prestanka primjene KOK. Pošto je kancer dojke rijedak kod žena mlađih od 40 podina, povećan broj dijagnoza kancera dojke kod onih koji sada koriste ili su nedavno koristile KOK je mali u odnosu na ukupan rizik pojave kancera dojke. Ove studije ne daju dokaze za uzročnost. Uočena šema povećanog rizika može biti usljed ranije dijagnoze kancera dojke kod žena koje uzimaju KOK, bioloških efekata KOK ili kombinacije oba faktora. Kanceri dojke dijagnostikovani kod ranijih korisnica imaju tendenciju da budu klinički manje uznapredovali nego kanceri dijagnostikovani kod onih koje nikada nijesu bile korisnice.

U retkim slučajevima, benigni tumori jetre i još rijeđe maligni tumori jetre su prijavljeni kod žena koje uzimaju KOK. U izolovanim slučajevima, ovi tumori su dovodili do životno ugrožavajućih intraabdominalnih krvarenja. Tumor jetre treba razmotriti pri diferencijalnoj dijagnozi kada se kod žena koje koriste KOK jave jak bol u gornjem abdomenu, uvećanje jetre ili znaci intraabdominalnog krvarenja.

Pri korišćenju KOK sa višim dozama (50 mikrograma etinilestradiola) rizik pojave karcinoma endometrijuma i jajnika je smanjen. Da li se to odnosi i na KOK koji sadrže niže doze ostaje da se potvrdi.

• Ostala stanja

Progestagenska komponenta u film tabletama Yaz je aldosteron antagonist sa svojstvima da štedi kalijum. U većini slučajeva, ne treba očekivati bilo kakvo povećanje koncentracije kalijuma. U jednoj kliničkoj studiji kod nekih pacijentkinja sa blagim do umjerenim oštećenjem funkcije bubrega zabilježeno je blago, ali neznačajno povećanje koncentracije kalijuma u serumu, kada je drospirenon istovremeno primjenjivan sa ljekovima koji štede kalijum. Prema tome, preporučuje se provjera koncentracije kalijuma u serumu tokom prvog ciklusa liječenja kod žena sa bubrežnom insuficijencijom i vrijednostima kalijuma u serumu u gornjem referentnom rasponu prije početka kontracepcije, a naročito tokom istovremenog korišćenja ljekova koji štede kalijum (pogledati takođe dio 4.5.)

Žene sa hipertrigliceridemijom, ili porodičnom anamnezom ovog poremećaja, mogu biti izložene povećanom riziku od pankreatitisa kada uzimaju KOK.

Iako je kod mnogih žena koje uzimaju KOK zabilježen mali porast krvnog pritiska, veoma rijetko su ta povećanja klinički relevantna. Samo u tim rijetkim slučajevima je opravdano da se odmah prekine korišćenje KOK. Ako tokom korišćenja KOK, a pri prethodno postojećoj hipertenziji, dolazi do stalno povišenih vrijednosti krvnog pritiska ili značajnog povećanja krvnog pritiska koja ne reaguju adekvatno na terapiju antihipertenzivima, primjena KOK se mora prekinuti. Kada se smatra odgovarajućim, korišćenje KOK se može nastaviti ukoliko se normalne vrijednosti pritiska mogu postići antihipertenzivnom terapijom.

Zabilježeno je da do sljedećih stanja dolazi ili da se pogoršavaju i tokom trudnoće, i tokom upotrebe KOK, ali nema definitivnih dokaza o uzročnoj povezanosti sa KOK: žutica i/ili pruritus povezan za holestazom, stvaranje kamena u žuči, porfirija, sistemski eritemski lupus, hemolitički uremijski sindrom, Sidenhamova horeja, herpes gestationis, gubitak sluha povezan sa otosklerozom.

Kod žena sa nasljednim angioedemom, egzogeni estrogeni mogu da ga izazovu ili pogoršaju.

Akutni ili hronični poremećaji funkcije jetre mogu da iziskuju obustavu upotrebe KOK dok se parametri funkcije jetre ne vrate na normalu. Recidiv holestatske žutice i/ili pruritusa povezanog sa holestazom, nastalih tokom prve trudnoće ili prethodno upotrebe polnih steroida iziskuje obustavu KOK.

Iako KOK mogu da imaju dejstvo na perifernu insulinsku rezistenciju i toleranciju na glukozu, nema dokaza o potrebi da se izmjeni terapijski režim dijabetičara koji koriste niske doze KOK (sa sadržajem <0,05 mg etinilestradiola). Međutim, stanje žena oboljelih od dijabetesa treba pažljivo pratiti dok uzimaju KOK, naročito u ranoj fazi korišćenja KOK.

Pogoršanje endogene epilepsije, Kronove bolesti i ulceroznog kolitisa je prijavljeno tokom korišćenja KOK.

Depresivno raspoloženje i depresija su dobro poznata neželjena dejstva koja se mogu javiti pri upotrebi hormonske kontracepcije (pogledati dio 4.8). U toku upotrebe hormonskih kontraceptiva, može se javiti teška depresija koja predstavlja rizik za suicidalno ponašanje i suicid. Žene koje uzimaju lijek treba savjetovati da se obrate svom ljekaru u slučaju pojave promjena raspoloženja i simptoma depresije, uključujući i pojavu ovih simptoma ubrzo poslije početka terapije.

Hloazma može da se javi povremeno, naročito kod žena koje su imale hloazmu tokom trudnoće. Žene sklone razvoju hloazme treba da izbjegavaju izlaganje suncu ili ultravioletnom zračenju tokom uzimanja KOK.

Svaka svjetloružičasta tableta ovog lijeka sadrži 46 mg laktoze, a svaka bijela tableta sadrži 22 mg. Pacijentkinje sa rijetkim nasljednom oboljenjem intolerancije na galaktozu, nedostatkom laktaze ili glukozno-galaktoznom malapsorcijom, ne smiju koristiti ovaj lijek.

Povišene vrijednosti ALT

Tokom kliničkih ispitivanja pacijenata na terapiji ljekovima za liječenje hepatitis C virusnih (HCV) infekcija koji sadrže ombitasvir/paritaprevir/ritonavir i dasabuvir, sa ili bez ribavarina, sa većom učestalošću su se javljale povišene vrijednosti transaminaza (ALT) i do 5 puta više u odnosu na gornju granicu, kod žena koje su koristile ljekove koje sadrže etinilestradiol, kao što su kombinovani hormonski kontraceptivi (KHK). Pored toga, takođe kod pacijentkinja liječenih glecaprevirom/pibrentasvirom, primijećeno je povećanje nivoa ALT koje su koristile ljekove koji sadrže etinilestradiol kao što je KHK.(pogledati djelove 4.3 i 4.5).

Medicinski pregledi/konsultacije

Prije uvođenja ili ponovnog uvođenja lijeka Yaz, potrebno je uzeti kompletnu anamnezu (uključujući porodičnu anamnezu) i isključiti trudnoću. Potrebno je izmjeriti krvni pritisak i izvršiti fizikalni pregled, uzimajući u obzir kontraindikacije (pogledati dio 4.3) i upozorenja (pogledati dio 4.4.).

Važno je skrenuti pažnju ženi na informacije o venskoj i arterijskoj trombozi, uključujući rizik povezan sa lijekom Yaz, u poređenju sadrugim KHK, na simptome VTE i ATE, poznate faktore rizika i kako postupiti u slučaju sumnje na trombozu.

Ženu bi takođe trebalo uputiti da pažljivo pročita Uputstvo za lijek i da se pridržava datih savjeta. Učestalost i vrsta pregleda trebalo bi da se zasnivaju na utvrđenim vodičima i da budu prilagođeni svakoj ženi ponaosob.

Ženama treba objasniti da hormonski kontraceptivi ne štite od HIV infekcije (AIDS) i drugih polno prenosivih bolesti.

Smanjena efikasnost

Efikasnost KOK može biti smanjena npr. u slučaju propuštenih tableta sa aktivnim supstancama (pogledati dio 4.2), gastrointestinalnih poremećaja (pogledati dio 4.2), tokom uzimanja tableta sa aktivnim supstancama ili istovremenog uzimanja drugih ljekova (pogledati dio 4.5).

Smanjena kontrola ciklusa

Sa svim KOK, može doći do tačkastog i probojnog krvarenja, posebno tokom prvih mjeseci primjene. Prema tome, procjena svakog nepravilnog krvarenja ima smisla tek nakon prilagođavanja u trajanju od otprilike tri ciklusa.

Ako nepravilna krvarenja nastave da se javljaju ili počnu da se pojavljuju nakon prethodno redovnih ciklusa, onda treba uzeti u obzir mogućnost postojanja nehormonskih razloga i preduzeti odgovarajuće dijagnostičke mjere koje su predviđene u cilju isključivanja maligniteta ili trudnoće. U ove mjere može spadati i kiretaža.

Kod nekih žena može da se desi da ne dođe do obustavnog krvarenja tokom uzimanja tableta koje ne sadrže aktivne supstance (bijele boje). Ako je žena uzimala KOK u skladu sa uputstvima navedenim u dijelu 4.2 malo je vjerovatno da je žena trudna. Međutim, ako KOK nijesu uzimane u skladu sa ovim uputstvima prije prvog propuštenog menstrualnog krvarenja, ili ako dva puta ne dođe do krvarenja, mora se najprije isključiti postojanje trudnoće, prije nego što se nastavi sa upotrebom KOK.

Napomena: Treba razmotriti informacije za propisivanje ljekova koji se uzimaju istovremeno da bi se identifikovale potencijalne interakcije.

• Uticaj drugih ljekova na lijek Yaz

Mogu se javiti interakcije sa ljekovima koji indukuju mikrozomalne enzime, što može rezultirati povećanjem klirensa polnih hormona i dovesti do pojave probojnog krvarenja i/ili neuspjeha kontracepcije.

Postupanje

Indukcija enzima se može primijetiti već nakon nekoliko dana primjene lijeka. Maksimalna idukcija enzima se zapaža nakon nekoliko nedjelja. Po prestanku upotrebe lijeka, stanje indukcije enzima može trajati još oko 4 nedjelje.

Kratkoročno liječenje

Žene na terapiji ljekovima koji indukuju enzime treba privremeno da koriste i mehaničke metode kontracepcije dodatno uz KOK. Mehanička metoda zaštite se mora koristiti tokom cijelog perioda liječenja konkomitantnim lijekom, kao i još 28 dana nakon završetka terapije. Ukoliko se liječenje nastavi nakon uzimanja posljednje aktivne tablete iz pakovanja KOK, placebo tablete se moraju odbaciti i treba odmah započeti primjenu narednog pakovanja KOK.

Dugotrajno liječenje

Kod žena na dugotrajnom liječenju aktivnim supstancama koje indukuju hepatičke enzime, preporučuje se neki drugi pouzdan nehormonski metod kontracepcije.

Sljedeće interakcije su opisane u literaturi:

Supstance koje povećavaju klirens KOK (smanjena efikasnost KOK indukcijom enzima), npr:

Barbiturati, bosentan, karbamazepin, fenitoin, pirimidon, rifampicin i ljekovi za HIV ritonavir, nevirapin, i efavirenc, a moguće i felbamat, grizeofulvin, okskarbazepin, topiramat i preparati koji sadrže biljni lijek kantarion (hypericum perforatum) .

Supstance sa promjenljivim efektom na klirens KHK:

Kada se primjenjuju zajedno sa KOK, mnoge kombinacije inhibitora HIV proteaze i inhibitora nenukleozidne reverzne transkriptaze, uključujući i kombinacije sa HCV inhibitorima, mogu da povise ili snize koncentracije estrogena ili progestina u plazmi. Krajnji rezultat ovih promjena, u nekim slučajevima, može biti klinički relevantan.

Stoga je potrebno provjeriti informacije o propisivanju konkomitantnih HIV/HCV ljekova, kako bi se otkrile moguće interakcije i u skladu sa tim, odgovarajuće preporuke.U slučaju bilo kakvih nedoumica, žene koje su na terapiji inhibitorima proteaze ili inhibitorima nenukleozidne reverzne transkriptaze, treba da koriste dodatnu mehaničku metodu kontarcepcije.

Supstance koje smanjuju klirens KOK (inhibitori enzima):

Klinički značaj potencijalnih interakcija sa inhibitorima enzima ostaje nepoznat.

Istovremena upotreba snažnih CYP 3A4 inhibitora može da poveća koncentracije estrogena, progestina ili oba u plazmi.

U ispitivanju više doza kombinacije drospirenon (3 mg/dan) / etinilestradiol (0.02 mg/dan), istovremena primjena ketokonazola, snažnog inhibitora CYP 3A4 tokom 10 dana, je dovela do povećanja PIK-a (0-24h) drospirenona 2.7 puta, odnosno etinilestradiola 1.4 puta.

Pokazalo se da doze etorikoksiba od 60 do 120 mg/dan, redom povećavaju koncentracije etinilestradiola u plazmi 1.4 do 1.6 puta, kada se istovremeno uzimaju sa kombinovanim hormonskim kontraceptivom, koji sadrži 0.035 mg etinilestradiola.

• Uticaj lijeka Yaz na druge lijekove

KOK mogu da utiču na metabolizam nekih drugih aktivnih supstanci. U skladu sa tim, koncentracije u plazmi i tkivima mogu da porastu (npr. ciklosporin) ili da se smanje (npr. lamotrigin).

Na osnovu in vivo studija interakcije kod žena dobrovoljaca koje su koristile omeprazol, simvastatin ili midazolam kao marker supstrat, klinički relevantna interakcija drospirenona pri dozama od 3 mg sa citohrom P450 posredovanim metabolizmom drugih aktivnih supstanci nije vjerovatna.

Klinički podaci ukazuju na to da etinilestradiol inhibira klirens supstrata enzima CYP1A2, dovodeći do njihovog slabog (npr. teofilin) ili umjerenog (npr. tiazidin) porasta koncentracije u plazmi.

• Farmakodinamske interakcije

Istovremena upotreba ljekova koji sadrže ombitasvir/paritaprevir/ritonavir i dasabivir, sa ili bez ribavarina, ili upotreba ljekova koji sadrže glecaprevir/pibrentasvir može da poveća rizik za pojavu povišenih ALT vrijednosti (pogledati dijelove 4.3 i 4.4).

Iz tog razloga, pacijenti na terapiji lijekom Yaz moraju prije početka terapije ovim kombinovanim režimom liječenja, preći na druge metode kontracepcije (npr. samo progestagenska kontracepcija ili nehormonska kontracepcija). Nakon isteka 2 nedjelje od završetka terapije kombinovanim režimom liječenja, lijek Yaz se može ponovo koristiti.

Kod pacijenata bez bubrežne insuficijencije, istovremena primjena drospirenona i ACE inhibitora ili NSAIL nije pokazala značajan efekat na kalijum u serumu. I pored toga, istovremena primjena lijeka Yaz sa antagonistima aldosterona ili diureticima koji štede kalijum nije proučavana. U ovom slučaju, kalijum u serumu treba ispitati tokom prvog ciklusa terapije (pogledati takođe dio 4.4).

• Druge interakcije

Laboratorijski testovi

Upotreba kontraceptivnih steroidnih hormona može da utiče na rezultate nekih laboratorijskih testova uključujući biohemijske parametre jetre, tiroidne žlezde, funkcije bubrega i nadbubrega, vrijednosti proteina (nosećih) u plazmi, npr. frakcije globulina koji vezuje kortikosteroide i lipida/lipoproteina, parametre metabolizma ugljenih hidrata i parametre koagulacije i fibrinolize. Ove promjene po pravilu ostaju u granicama normalnih vrijednosti. Drospirenon dovodi do porasta aktivnosti renina u plazmi i aldosterona u plazmi što je izazvano njegovom blagom antimineralokortikoidnom aktivnošću.

Trudnoća

Lijek Yaz nije indikovan tokom trudnoće.

Ako dođe do trudnoće tokom korišćenja lijeka Yaz, njegova upotreba se mora odmah prekinuti. Obimne epidemiološke studije nijesu otkrile ni povećan rizik urođenih defekata kod djece onih žena koje su koristile KOK prije trudnoće, niti teratogeno dejstvo kada su KOK uzeti nenamjerno tokom trudnoće.

Studije na životinjama su pokazale neželjene efekte tokom trudnoće i dojenja (pogledati dio 5.3). Na osnovu ovih podataka na životinjama, ne mogu se isključiti neželjena dejstva usljed hormonskog dejstva aktivnih supstanci. Međutim, opšte iskustvo sa KOK tokom trudnoće nije dalo dokaze o stvarnim štetnim posljedicama kod ljudi.

Dostupni podaci o korišćenju lijeka Yaz tokom trudnoće su previše ograničeni da bi omogućili zaključke vezane za negativne efekte lijeka Yaz na na trudnoću, zdravlje fetusa ili novorođenčeta. Do danas, nijesu dostupni relevantni epidemiološki podaci.

Povećan rizik od VTE tokom postpartalnog perioda mora se uzeti u obzir prilikom ponovnog uvođenja lijeka Yaz (pogledati djelove 4.2 i 4.4).

Dojenje

KOK mogu uticati na laktaciju, jer mogu umanjiti količinu i promjeniti sastav majčinog mlijeka. Prema tome, korišćenje KOK uopšteno ne treba da se preporuči dok majka potpuno ne prestane da doji bebu. Male količine kontraceptivnih steroida i/ili njihovih metabolita se mogu izlučiti u majčino mlijeko. Ove količine mogu uticati na dijete.

Plodnost

Yaz je indikovan za spriječavanje trudnoće. Za informacije o fertilitetu pogledati dio 5.1.

Nijesu sprovedena ispitivanja o uticaju lijeka Yaz na psihofizičke sposobnosti prilikom upravljanja vozilom i rukovanja mašinama. Nije zapažen uticaj na psihofizičke sposobnosti prilikom upravljanja vozilom i rukovanja mašinama kod žena koje su koristile KOK.

Za ozbiljna neželjena dejstva kod korisnica KOK, pogledati takođe dio 4.4.

Sljedeća neželjena dejstva su prijavljena tokom korišćenja lijeka Yaz:

U tabeli u nastavku teksta navedena su neželjena dejstva po MedDRA klasi sistema organa (MedDRA SOCs). Učestalosti se zasnivaju na podacima iz kliničkih ispitivanja. Za opis određene reakcije i njenih sinonima i srodnih stanja se koristi najadekvatniji MedDRA termin.

Neželjene reakcije koje su povezane sa korišćenjem Yaz tableta za kontracepciju ili za liječenje umjerenih acne vulgaris prema MedDRA klasi organskih sistema i MedDRA terminima :

*nepravilnosti menstrualnog krvarenja obično nastaje tokom kontinuiranog liječenja.

Opis odabranih neželjenih reakcija

Kod žena koje koriste KHK uočen je povećan rizik od arterijskih i venskih trombotskih i tromboembolijskih događaja, uključujući infarkt miokarda, moždani udar, tranzitorni ishemijski napad, vensku trombozu i plućnu emboliju, što je detaljnije opisano u dijelu 4.4.

Sljedeći ozbiljni neželjeni događaji su prijavljeni kod žena koje su koristile KOK, što je opisano u odijelu 4.4 Posebna upozorenja i mjere opreza pri upotrebi lijeka:

• venski tromboembolijski poremećaji;
• arterijski tromboembolijski poremećaji;
• hipertenzija;
• tumori jetre;
• pojava ili pogoršanje stanja za koja povezanost sa korišćenjem KOK nije sa sigurnošću potvrđena: Kronova bolest, ulcerozni kolitis, epilepsija, migrena, miom materice, porfirija, sistemski eritemski lupus, herpes gestationis, Sidenhamova horea, hemolitički uremijski sindrom, holestatska žutica;
• hloazma;
• akutni ili hronični poremećaji funkcije jetre mogu zahtjevati prekid korišćenja KOK dok se markeri funkcije jetre ne vrate na normalu.
• kod žena sa nasljednim angioedemom egzogeni estrogeni mogu indukovati ili pojačati simptome angioedema.

Učestalost dijagnoze karcinoma dojke je veoma blago povećana medju korisnicama KOK. S obzirom na to da je karcinom dojke rijedak kod žena mlađih od 40 godina dodatni broj je mali u odnosu na ukupni rizik od karcinoma dojke. Uzročna povezanost sa korišćenjem KOK nije poznata. Za dodatne informacije, pogledati djelove 4.3 i 4.4.

Interakcije

Probojno krvarenje i/ili neuspjeh kontracepcije mogu biti posljedica interakcija drugih ljekova (induktora enzima) sa oralnim kontraceptivima (pogledati dio 4.5).

Prijavljivanje sumnji na neželjena dejstva

Prijavljivanje neželjenih dejstava nakon dobijanja dozvole je od velikog značaja jer obezbjeđuje kontinuirano praćenje odnosa korist/rizik primjene lijeka. Zdravstveni radnici treba da prijave svaku sumnju na neželjeno dejstvo ovog lijeka Institutu za ljekove i medicinska sredstva (CInMED):

Institut za ljekove i medicinska sredstva

Odjeljenje za farmakovigilancu

Bulevar Ivana Crnojevića 64a, 81000 Podgorica

tel: +382 (0) 20 310 280

fax: +382 (0) 20 310 581

putem IS zdravstvene zaštite

Do sada nije bilo kliničkog iskustva sa predoziranjem lijekom Yaz. Na osnovu opšteg iskustva sa kombinovanim oralnim kontraceptivima, simptomi koji se mogu javiti u slučaju predoziranja tabletama koje sadrže aktivne supstance su: mučnina, povraćanje i obustavno krvarenje. Obustavno krvarenje može da se javi i kod djevojčica koje još uvek nijesu dobile menstruaciju, ako slučajno uzmu lijek Yaz. Ne postoje antidoti i dalje liječenje treba da bude simptomatsko.

Farmakoterapijska grupa: Hormonski kontraceptivi za sistemsku primenu; gestageni i estrogeni, fiksne kombinacije

ATC kod: G03AA12

Pearl indeks za neuspeh metoda: 0,41 (gornja granica pouzdanosti od 95%, obostrano: 0,85).Ukupni Pearl indeks (neuspeh metoda + neuspeh pacijentkinje): 0,80 (gornja granica pouzdanosti od 95%, obostrano: 1,30 ).

Kontraceptivno dejstvo lijeka Yaz se zasniva na interakciji raznih faktora, od kojih se najznačajnijim smatraju inhibicija ovulacije i promjene endometrijuma.

U studiji u kojoj je primjenom drospirenon 3mg /etinilestradiol 0,020 mg ispitivana inhibicija ovulacije tokom tri ciklusa, poređeni su 24-dnevni i 21-dnevni režim uzimanja tableta za kontracepciju i 24-dnevni režim je bio udružen sa izrazitijom supresijom folikularnog razvoja. Nakon što su, tokom trećeg ciklusa primjene, namerno napravljene greške doziranja, kod većeg broja žena u grupi 21-dnevnog režima postojala je ovarijalna aktivnost uključujući čak i ovulaciju, u odnosu na žene u grupi 24-dnevnog režima uzimanja tableta za kontracepciju. Ovarijalna aktivnost se vratila na stanje prije početka primjene tableta za kontracepciju kod 91,8% žena iz grupe 24-dnevnog režima uzimanja, i to tokom prvog ciklusa nakon prekida primjene.

Yaz je kombinovana oralna kontracepcija sa etinilestradiolom i progestagenom drospirenonom. Pri terapijskoj dozi, drospirenon takođe ima antiandrogene i blage antimineralokortikoidne osobine. On nema estrogenu, glukokortikoidnu i antiglukokortikoidnu aktivnost. To drospirenonu daje farmakološki profil koji blisko oponaša prirodni hormon progesteron.

Kliničke studije ukazuju da blage antimineralokortikoidne osobine lijeka Yaz rezultiraju blagim antimineralokortikoidnim dejstvom.

Urađene su dvije multicentrične, dvostruko slijepe, randomizirane, placebo kontrolisane studije radi procjene efikasnosti i bezbjednosti lijeka Yaz kod žena sa umjerinim acne vulgaris.

Nakon šest mjeseci liječenja, u poređenju sa placebom, lijek Yaz je pokazao statistički značajno veće smanjenje od 15,6% (49,3% u odnosu na 33,7%) za inflamatorne lezije, 18,5% (40,6% u odnosu na 22,1%) za neinflamatorne lezije i 16,5% (44,6% u odnosu na 28,1%) za ukupan broj lezija. Pored toga, velik procenat ispitanica 11,8% (18,6% u odnosu na 6,8%) je imala ,,čistˮ  ili ,,skoro čistˮ rejting na ,,Investigator’s Static Global Assessmentˮ (ISGA) skali.

• Drospirenon

Resorpcija

Oralno primijenjen drospirenon se brzo i skoro potpuno resorbuje. Maksimalna koncentracija aktivne supstance u serumu je oko 38 nanograma /ml i dostiže se za oko 1-2 sata nakon pojedinačnog uzimanja. Biološka raspoloživost je između 76 i 85%. Istovremeni unos hrane nije uticao na biološku raspoloživost drospirenona.

Distribucija

Nakon oralne upotrebe vrijednosti drospirenona u serumu opadaju sa terminalnim poluvremenom eliminacije od 31 h. Drospirenon se vezuje za albumin u serumu i ne vezuje se za globulin koji vezuje polne hormone (SHBG) ili globulin koji vezuje kortikoide (CBG). Samo 3-5% ukupne koncentracije ovog lijeka u serumu prisutno je u obliku slobodnog steroida. Porast SHBG izazvan etinilestradiolom ne utiče i na procenat drospirenona koji se vezuje za proteine u serumu. Prosječni prividni volumen distribucije drospirenona je 3,70 ± 1,2 L/kg.

Biotransformacija

Drospirenon se u velikoj meri metaboliše nakon oralne primjene. Glavni metaboliti u plazmi su kiseli oblik drospirenona, koji se dobija otvaranjem laktonskog prstena, i 4,5-dihidro-drospirenon-3-sulfat, koji nastaje redukcijom i posljedičnom sulfatacijom. Drospirenon je takođe podložan oksidativnom metabolizmu, koji je katalizovan enzimom CYP3A4.

In vitro, drospirenon može slabo do umjereno, da inhibira enzime citohroma P450 CYP1A1, CYP2C9, CYP2C19 i CYP3A4.

Eliminacija

Stopa metaboličkog klirensa drospirenona u seruma je oko 1,5 ± 0,2 mL/min/kg.

Drospirenon se u neizmjenjenom obliku izlučuje u tragovima. Metaboliti drospirenona se izlučuju fecesom i urinom sa odnosom od oko 1,2 do 1,4. Poluvrijeme eliminacije metabolita urinom i fecesom iznosi oko 40 h.

Stanja dinamičke ravnoteže

Tokom ciklusa uzimanja lijeka, maksimalna koncentracija u stanju dinamičke ravnonoteže drospirenona u serumu je oko 70 nanograma /ml koja se postiže približno nakon 8 dana terapije. Vrijednosti drospirenona u serumu su se akumulirali faktorom od oko 3 kao posljedica odnosa poluvremena eliminacije i intervala doziranja.

Posebne populacije

Uticaj oštećene bubrežne funkcije

Vrijednosti drospirenona u serumu u stanju dinamičke ravnoteže kod žena sa blagim oštećenjem bubrežne funkcije (klirens kreatinina CLcr 50-80 ml/min) bile su slične kao kod žena sa normalnom bubrežnom funkcijom. Vrijednosti drospirenona u serumu bile su u prosjeku 37% više kod žena sa umjerenim oštećenjem bubrežne funkcije (klirens kreatinina CLcr 30-50 mL/min) u poređenju sa vrijednostima kod žena sa normalnom funkcijom bubrega. Terapija drospirenonom se takođe dobro podnosila kod žena sa blagom i umjerenom bubrežnom insuficijencijom. Terapija drospirenonom nije pokazala nikakav klinički značajan uticaj na koncentracije kalijuma u serumu.

Uticaj oštećene funkcije jetre

U studiji sa jednokratnom dozom lijeka, oralni klirens (CL/F) je bio smanjen kod približno 50% dobrovoljaca sa umjerenim oštećenjem funkcije jetre u poređenju sa osobama sa normalnom funkcijom jetre. Uočeni pad klirensa drospirenona kod dobrovoljaca sa umerenim oštećenjem funkcije jetre nije se prenio u bilo kakvu očiglednu razliku u smislu koncentracija kalijuma u serumu. Čak i u prisustvu dijabetesa i istovremenog liječenja spironolaktonom (dva faktora koji mogu predisponirati pacijenta za hiperkalemiju) povećanje koncentracija kalijuma u serumu iznad gornje granice normalnog raspona nije uočena. Može se zaključiti da drospirenon dobro podnose pacijenti sa blagom ili umjerenom disfunkcijom jetre (Child-Pugh B).

Etničke grupe

Nema klinički relevantne razlike u farmakokinetici drospirenona i etinilestradiola između žena žute i bijele rase.

• Etinilestradiol

Resorpcija

Oralno primjenjen etinilestradiol se brzo i potpuno resorbuje. Maksimalne koncentracije u serumu od oko 33 pikograma/ml se postižu u roku od 1-2 sata po uzimanju jedne tablete. Apsolutna bioraspoloživost kao rezultat presistemskih konjugacija i efekta metabolizma prvog prolaza je približno 60 %.Uzimanje sa hranom je smanjilo biološku raspoloživost etinilestradiola kod oko 25% ispitanica, dok kod ostalih razlike nijesu primijećene.

Distribucija

Vrijednosti etinilestradiola u serumu opadaju u dve faze, krajnju raspoloživu fazu karakteriše poluvrijeme eliminacije od približno 24 h.

Etinilestradiol se vezuje u velikoj mjeri, ali nespecifično za albumin u serumu (približno 98,5%), i dovodi do porasta koncentracija SHBG i globulina koji vezuje kortikoide (CBG) u serumu. Izmjereni volumen distribucije etinilestradiola je oko 5 l/kg.

Biotransformacija

Etinilestradiol podleže značajnom metabolizmu u crijevima i u jetri, prvim prolazom. Etinilestradiol se prvenstveno metaboliše aromatičnom hidroksilacijom, ali se stvara široki spektar hidroksiliranih i metiliranih metabolita, koji mogu biti prisutni u vidu slobodnih metabolita i konjugata sa glukoronidima i sulfatima. Stopa metaboličkog klirensa etinilestradiola je oko 5 ml/min/kg.

In vitro, etinilestradiol je reverzibilni inhibitor CYP2C19, CYP1A1 i CYP1A2, kao i inhibitor mehanizma enzima CYP3A4/5, CYP2C8 i CYP2J2.

Eliminacija

Etinilestradiol se ne izlučuje u neizmijenjenom obliku u značajnijoj mjeri. Metaboliti etinilestradiola se izlučuju u odnosu urinarni:bilijarni od 4:6. Poluvrijeme eliminacije metabolita iznosi otprilike 1 dan.

Postizanje stanja ravnoteže

Uslovi stanja ravnoteže se postižu tokom druge polovine terapijskog ciklusa, a vrijednosti etinilestradiola u serumu se akumuliraju sa faktorom od oko 2,0 do 2,3.

Kod laboratorijskih životinja, efekti drospirenona i etinilestradiola su bili ograničeni na one koji su povezani sa prepoznatom farmakološkom aktivnošću. Naročito, studije reproduktivne toksičnosti su otkrile embriotoksične i fetotoksične efekte kod životinja koje se smatraju specifičnim za vrstu. Pri izlaganjima koja prevazilaze ona kod korisnica lijeka Yaz, efekti na polnu diferencijaciju su uočeni kod fetusa pacova, ali ne kod majmuna.

U studijama procjene rizika po životnu sredinu, pokazano je da etinilestradiol i drospirenon, potencijalno mogu da prestavljaju rizik po vodenu sredinu (pogledati dio 6.6)

Tablete sa aktivnim supstancama (svjetloružičaste boje) sadrže:

Jezgro tablete

Laktoza, monohidrat

Skrob, kukuruzni

Magnezijum stearat (E470b)

Film obloga

Hipromeloza (E464)

Talk (E553b)

Titan dioksid, (E 171)

Gvožđe(III) oksid, crveni (E 172)

Placebo tablete (bijele boje) sadrže:

Jezgro tablete

Celuloza, mikrokristalna

Laktoza, monohidratMagnezijum stearat (E470b)

Film obloga

Hipromeloza (E464)

Talk (E553b)

Titan dioksid E 171

Nije primjenljivo.

5 godina.

Lijek ne zahtjeva posebne uslove čuvanja.

Unutrašnje pakovanje je transparentni PVC/Aluminijumski blister.

Blister sadrži 24 svjetloružičaste film tablete koje sadrže aktivne supstance, raspoređene u prvi, drugi,

treći i četvrti red, i 4 bijele film tablete koje ne sadrže aktivne supstance u 4. redu.

Spoljašnje pakovanje lijeka je kartonska kutija u obliku novčanika u kojoj se nalazi jedan blister (ukupno 28 film tableta).

Svu neiskorišćenu količinu lijeka ili otpadnog materijala nakon njegove upotrebe treba ukloniti, u skladu sa važećim propisima.

Lijek Yaz ne smijete koristiti:

Kada ne smete uzimati lijek Yaz

Ne smete da uzimate Yaz ukoliko imate neko od stanja navedenih u nastavku teksta. Ako imate neko od navedenih stanja, morate o tome obavjestiti svog ljekara. Vaš ljekar će porazgovarati sa Vama o tome koji bi drugi metod kontracepcije bio za Vas pogodniji.

Nemojte uzimati lijek Yaz :

• ukoliko imate (ili ste ikada imali) krvni ugrušak u krvnom sudu nogu (duboka venska tromboza, DVT), pluća (plućna embolija, PE) ili drugih organa;
• ukoliko znate da imate poremećaj koji utiče na zgrušavanje krvi – na primjer, nedostatak proteina C, nedostatak proteina S, nedostatak antitrombina III, faktor V Leiden ili antifosfolipidna antitijela;
• ukoliko treba da budete operisani ili ukoliko duže vrijeme niste u mogućnosti da se krećete (vidjeti dio „Krvni ugrušci“);
• ako ste ikada imali srčani ili moždani udar;
• ako imate (ili ste ikada imali) anginu pektoris (stanje koje izaziva jak bol u grudima i može biti prvi znak srčanog udara) ili tranziotorni ishemijski atak (TIA- prolazni simptomi moždanog udara);
• ako imate neke od sljedećih bolesti koje mogu da povećaju rizik od stvaranja krvnog ugruška u atrerijama:

- teška šećerna bolest sa oštećenjem krvnih sudova

- veoma visok krvni pritisak

- veoma visoke vrijednosti masnoća u krvi (holesterola ili triglicerida)

- stanje poznato kao hiperhomocisteinemija;

- ako imate (ili ste ikada imali) vrstu migrene koja se naziva „migrena sa aurom“;

- ako imate (ili ste ikada imali) oboljenje jetre, a funkcija Vaše jetre još uvek nije normalizovana;

- ako Vaši bubrezi ne rade kako treba (bubrežna slabost);

- ako imate (ili ste ikada imali) tumor jetre;

- ako imate (ili ste ikada imali) rak dojke ili rak polnih organa ili postoji sumnja na te bolesti;

- ako imate bilo kakvo neobjašnjivo krvarenje iz vagine;

- ako ste alergični (preosjetljivi) na etinilestradiol ili drospirenon, ili na bilo koju od pomoćnih supstanci ovog lijeka (navedene u dijelu 6).Ovo može dovesti do svraba, osipa ili oticanja.

Nemojte uzimati lijek Yaz ukoliko imate hepatitis C i uzimate ljekove koji sadrže ombitasvir/paritaprevir/ritonavir i dasabuvir ili glecaprevir/pibrentasvir (pogledajte dio „Primjena drugih ljekova“).

Dodatne informacije o posebnim populacijama

Djeca i adolescenti

Lijek Yaz nije namijenjen ženama koje još uvijek nijesu dobile prvu menstruaciju.

Starija populacija

Lijek Yaz nije namijenjen za primjenu kod žena poslije menopauze.

Žene sa oštećenom funkcijom jetre

Nemojte da uzimate lijek Yaz ako imate oboljenje jetre. Vidite takođe djelove „Nemojte uzimati lijek Yaz“ i „Upozorenja i mjere opreza“.

Žene sa oštećenom funkcijom bubrega

Nemojte da uzimate lijek Yaz ako imate lošu funkciju bubrega ili akutnu slabost bubrega. Vidite takođe djelove „Nemojte uzimati lijek Yaz“ i „Upozorenja i mjere opreza“.

Upozorenja i mjere opreza:

Razgovarajte sa svojim ljekarom ili farmaceutom prije nego što uzmete Yaz.

Obavijestite ljekara ukoliko se neko od navedenih stanja odnosi na Vas.

U nekim situacijama morate biti posebno oprezni dok uzimate lijek Yaz ili bilo koje druge kombinovane tablete za kontracepciju, a može biti potrebno da redovno odlazite na ljekarske preglede. Treba takođe da obavijestite svog ljekara ako se neko stanje pojavi prvi put ili se pogorša tokom uzimanja lijeka Yaz.

• ako neko od Vaših krvnih srodnika ima ili je ikada imao rak dojke
• ako imate oboljenje jetre ili žučne kese
• ako imate šećernu bolest (dijabetes)
• ako bolujete od depresije
• ako imate Kronovu bolest ili ulcerozni kolitis (hronična zapaljenska bolest crijeva)
• ako imate sistemski eritemski lupus (SLE – bolest koja utiče na Vaš prirodni odbrambeni sistem)
• ako imate hemolitičko-uremijski sindrom (HUS – poremećaj zgrušavanja krvi koji dovodi do bubrežne slabosti)
• ako imate anemiju srpastih ćelija (nasljedna bolest crvenih krvnih zrnaca)
• ako imate povišene vrijednosti masnoća u krvi (hipertrigliceridemija) ili ih je neko imao u Vašoj porodici. Hipertrigliceridemija je povezana sa povećanim rizikom od razvoja pankreatitisa (zapaljenja pankreasa)
• ako treba da idete na operaciju ili ukoliko duže vrijeme niste u mogućnosti da se krećete (vidjeti dio 2 „Krvni ugrušci“).
• ako ste se nedavno porodili, pod povećanim ste rizikom od stvaranja krvnih ugrušaka. Potrebno je da pitate svog ljekara kada najranije nakon porođaja možete početi sa uzimanjem lijeka Yaz.
• ako imate zapaljenje površinskih vena (superficijalni tromboflebitis)
• ako imate varikozne vene
• ako imate epilepsiju (videti: „Primjena drugih ljekova“)
• ako imate oboljenje koje se prvi put pojavilo tokom trudnoće ili ranijeg korišćenja polnih hormona, npr. gubitak sluha, oboljenje krvi zvano porfirija, ospa kože sa mehurićima tokom trudnoće (gestacioni herpes), oboljenje nerava koje izaziva iznenandne pokrete tijela (Sidenhamova horeja).
• ako imate (ili ste ikada imali) zlatno žute pigmentne mrlje, takozvane ,,trudničke mrlje” naročito na licu. Ako je to slučaj, izbjegavajte neposredno izlaganje suncu ili ultravioletnom svjetlu.
• ako imate nasljedni angioedem, ljekovi koji sadrže estrogene mogu da izazovu ili da pogoršaju simptome. Odmah posjetite svog ljekara ako osjetite simptome angioedema, kao npr. otok lica, jezika i/ili grla i/ili teško gutanje ili koprivnjaču, udruženo sa teškoćama u disanju.

Prije nego što počnete da uzimate lijek Yaz, razgovarajte sa svojim ljekarom.

Krvni ugrušci

Upotreba kombinovanog oralnog kontraceptiva kao što je Yaz povećava rizik od stvaranja krvnog ugruška u odnosu na to kada se kombinovani oralni kontraceptiv ne uzima. U rijetkim slučajevima krvni ugrušak može da začepi krvni sud i prouzrokuje ozbiljne probleme.

Krvni ugrušci mogu nastati:

• u venama (što se naziva „venska tromboza“, „venska tromboembolija“ ili VTE)
• u arterijama (što se naziva „arterijska tromboza“, „arterijska tromboembolija“ ili ATE)

Oporavak od posljedica stvaranja krvnih ugrušaka nije uvijek potpun. Rijetko, mogu da ostanu ozbiljne trajne posljedice ili, veoma rijetko, stvaranje krvnih ugrušaka može se završiti smrtnim ishodom.

Važno je zapamtiti da je ukupan rizik od stvaranja krvnog ugruška sa štetnim posljedicama usljed uzimanja lijeka Yaz mali.

KAKO DA PREPOZNATE DA IMATE KRVNI UGRUŠAK

Potražite hitnu medicinsku pomoć ako primjetite neki od dolje navedenih znakova ili simptoma.

KRVNI UGRUŠCI U VENAMA

Šta može da se dogodi ako se krvni ugrušak formira u veni?

• Upotreba kombinovanih hormonskih kontraceptiva povezana je sa povećanim rizikom od stvaranja krvnih ugrušaka u veni (venska tomboza). Međutim, ova neželjena dejstva su rijetka. Najčešće se javljaju tokom prve godine uzimanja kombinovanih hormonskih kontraceptiva.
• Ako se krvni ugrušak formira u veni noge ili stopala, može uzrokovati trombozu dubokih vena (TDV).
• Ako se krvni ugrušak premjesti iz noge i zaustavi u plućima, može uzrokovati plućnu emboliju.
• Veoma rijetko, krvni ugrušak može da se stvori u veni nekog drugog organa, kao što je oko ((tromboza vene mrežnjače (retinalne vene) oka)).

Kada je rizik od stvaranja krvnog ugruška u veni najveći?

Rizik od stvaranja krvnog ugruška u veni je najveći tokom prve godine uzimanja kombinovanog hormonskog kontraceptiva kada se uzima po prvi put u životu. Rizik takođe može biti povećan ako ponovo počnete da uzimate kombinovane hormonske kontraceptive (isti ili neki drugi) nakon pauze duže od 4 ili više nedjelja.

Poslije prve godine, taj rizik se smanjuje, ali je uvijek nešto veći u odnosu na to kada ne biste uzimali kombinovane hormonske kontraceptive.

Kada prestanete da uzimate lijek Yaz, rizik od stvaranja krvnih ugrušaka se vraća na normalnu vrijednost unutar nekoliko nedjelja.

Koliki je rizik od stvaranja krvnog ugruška?

Taj rizik zavisi od Vašeg prirodnog rizika za nastanak VTE i od vrste kombinovanog hormonskog kontraceptiva koji uzimate.

Ukupan rizik od stvaranja krvnog ugruška u nozi ili plućima (TDV ili PE) u toku primjene lijeka Yaz je mali.

• Od 10000 žena koje ne uzimaju kombinovane hormonske kontraceptive i nijesu trudne, kod oko 2 će nastati krvni ugrušak za godinu dana.
• Od 10000 žena koje uzimaju kombinovane hormonske kontraceptive koji sadrže levonorgestrel, noretisteron ili norgestimat, kod oko 5-7 žena će nastati krvni ugrušak za godinu dana.
• Od 10000 žena koje uzimaju kombinovane hormonske kontraceptive koji sadrži drospirenon, kao što je Yaz, kod oko 9-12 žena će nastati krvni ugrušak za godinu dana.
• Rizik od stvaranja krvnih ugrušaka će se razlikovati u zavisnosti od Vaše lične medicinske istorije (anamneze) (vidjeti u nastavku teksta: „Faktori koji povećavaju Vaš rizik od stvaranja krvnog ugruška“).

Rizik od stvaranja krvnog ugruška u toku jedne godine
Žene koje ne uzimaju kombinovane hormonske kontraceptive i nijesu trudne	Oko 2 na 10000 žena
Žene koje uzimaju kombinovane hormonske kontraceptive koji sadrži levonorgestrel, noretisteron ili norgestimat	Oko 5-7 na 10000 žena
Žene koje uzimaju Yaz	Oko 9-12 na 10000 žena

Faktori koji povećavaju rizik od stvaranja krvnog ugruška u veni

Rizik od stvaranja krvnog ugruška prilikom uzimanja lijeka Yaz je mali, ali postoje određena stanja koja taj rizik mogu da povećaju. Rizik je veći:

• ako ste preterano gojazni (indeks tjelesne mase (BMI) veći od 30 kg/m2)
• ako je neko od članova Vaše uže familije imao krvni ugrušak u nozi, plućima ili drugom organu u mlađem životnom dobu (npr. mlađi od 50. godina). U tom slučaju moguće je da imate nasljedni poremećaj zgrušavanja krvi
• ako je potrebno da idete na operaciju ili ste dugo mirovali zbog povrede ili bolesti, ili ako Vam je noga u gipsu. Možda ćete morati da prestanete sa uzimanjem lijeka Yaz nekoliko nedjelja prije operacije ili dok ste manje pokretni. Ako je potrebno da prestanete sa uzimanjem lijeka Yaz, pitajte Vašeg ljekara kada ponovo možete početi da ga uzimate
• sa godinama (naročito nakon 35. godine)
• ako ste se porodili prije manje od nekoliko nedjelja.

Što je veći broj navedenih stanja, to je rizik od stvaranja krvnog ugruška veći.

Putovanje avionom (duže od 4 sata) može privremeno da Vam poveća rizik od stvaranja krvnog ugruška, naročito ako imate neke druge od navedenih faktora rizika.

Važno je da obavijestite ljekara ako se neko od navedenih stanja odnosi na Vas, čak i ako niste sigurni. Ljekar će možda odlučiti da je potrebno prekinuti sa uzimanjem lijeka Yaz.

Obavijestite Vašeg ljekara ako se neko od gore navedenih stanja promeni tokom uzimanja lijeka Yaz, na primjer ako se kod nekog od članova Vaše uže familije pojavi tromboza iz nepoznatog razloga ili ako se dosta ugojite.

KRVNI UGRUŠCI U ARTERIJI

Šta može da se dogodi ako krvni ugrušak nastane u arteriji?

Kao i krvni ugrušak u veni, krvni ugrušak u arteriji može da izazove ozbiljne probleme. Na primjer, može uzrokovati srčani ili moždani udar.

Faktori koji Vam povećavaju rizik od stvaranja krvnog ugruška u arteriji

Važno je napomenuti da je rizik od srčanog ili moždanog udara zbog primjene lijeka Yaz veoma mali, ali može da se poveća:

• sa povećanjem godina života (nakon 35.godine života)
• ako pušite. Kada uzimate kombinovane hormonske kontraceptive kao što je Yaz , savjetuje se da prestanete da pušite. Ako ne možete da prestanete da pušite i ako imate više od 35 godina, ljekar Vas može posavjetovati da koristite neki drugi vid kontracepcije.
• ako imate prekomjernu tjelesnu masu
• ako imate visok krvni pritisak
• ako je član Vaše uže familije imao srčani ili moždani udar u relativno mladim godinama (mlađi od 50 godina). U tom slučaju i Vi možete imati povećan rizik od srčanog ili moždanog udara
• ako Vi ili neko od Vaše bliske familije ima visoke vrijednosti masnoća u krvi (holesterol ili trigliceride)
• ako imate migrene, naročito migrene sa aurom.
• ako imate problema sa srcem (poremećaj zalistaka, poremećaj srčanog ritma koji se zove atrijalna fibrilacija)
• ako imate dijabetes.

Ako imate više od jednog navedenog stanja ili ako je neko od tih stanja posebno teško, rizik od stvaranja krvnog ugruška može biti još veći.

Obavijestite svog ljekara ako Vam se neko od gore navedenih stanja promjeni tokom uzimanja lijeka Yaz, na primjer, ako počnete da pušite, ako član Vaše uže familije dobije trombozu iz nepoznatog razloga ili ako se jako ugojite.

Yaz i rak

Rak dojke je uočen nešto malo češće kod žena koje uzimaju kombinovane tablete za kontracepciju, ali se ne zna da li to izaziva sama terapija. Na primjer, možda se veći broj tumora otkriva kod žena koje uzimaju kombinovane tablete za kontracepciju, jer se one češće pregledaju kod ljekara. Rizik pojave tumora dojke postepeno opada nakon prestanka uzimanja kombinovanih tableta za kontracepciju. Važno je da redovno provjeravate dojke, a treba da se obratite svom ljekaru ako prilikom samopregleda napipate bilo kakav čvorić.

U rijetkim slučajevima, kod žena koje su uzimale tablete za kontracepciju prijavljeni su benigni tumori jetre, a u još rijeđim slučajevima maligni tumori jetre. Obratite se svom ljekaru ako imate neuobičajeno jak bol u trbuhu.

Psihijatrijski poremećaji

Kod jednog broja žena koje uzimaju kombinovane hormonske kontraceptive, uključujući i žene koje su koristile lijek Yaz, prijavljena je pojava depresije ili depresivnog raspoloženja. Depresija može biti ozbiljna i ponekad može da dovede do pojave misli o samoubistvu. Ako osjetite promjene raspoloženja ili simptome depresije, što prije se obratite vašem ljekaru za savjet.

Krvarenje između ciklusa

Tokom prvih nekoliko mjeseci uzimanja lijeka Yaz, možete da imate neočekivano krvarenje (krvarenje izvan perioda kada uzimate placebo tablete). Ako se ovo krvarenje javi u više od nekoliko mjeseci zaredom, ili ako počne nakon izvesnog broja mjeseci, Vaše ljekar će morati da ispita uzrok.

Šta mora da se uradi ako se ne pojavi krvarenje tokom dana kada uzimate tablete bez

aktivne supstance (bijele tablete)

Ako ste sve svijetlo ružičaste tablete koje sadrže aktivne supstance uzeli kako treba, niste povraćali niti imali jak proliv i niste uzimali bilo koje druge ljekove, sasvim je mala vjerovatnoća da ste trudni.

Ako se očekivano krvarenje ne javi dva puta uzastopno, možda ste trudni. Odmah se javite svom ljekaru. Ne počinjite sljedeće pakovanje dok ne budete sigurni da niste trudni.

Primjena drugih ljekova

Neki lijekovi :

• mogu uticati na koncentraciju lijeka Yaz u krvi
• mogu smanjiti njegovu efikasnost u spriječavanju trudnoće
• mogu da izazovu neočekivano krvarenje.

To uključuje

• lijekove koji se koriste za liječenje:
• epilepsije (npr. primidon, fenitoin, barbiturati, karbamazepin, okskarbazepin)
• tuberkuloze (npr. rifampicin)
• infekcije HIV-om i virusom hepatitisa C (tzv. inhibitori proteaze i nenukleozidne reverzne transkriptaze kao što su ritonavir, nevirapin, efavirenc)
• gljivičnih infekcija (npr. grizeofulvin, ketokonazol)
• artritisa, artroze (etorikoksib)
• visokog krvnog pritiska u krvnim sudovima pluća (bosentan)
• biljne lijekove koji sadrže kantarion

Lijek Yaz može da utiče na dejstvo drugih lijekova, npr.

• lijekova koji sadrže ciklosporin
• antiepileptik lamotrigin (to može da dovede do povećane učestalosti napada)
• teofilina (primjenjuje se kod problema sa disanjem)
• tizanidina (primjenjuje se za liječenje bolova u mišićima i/ili grčeva u mišićima)

Nemojte uzimati lijek Yaz ukoliko imate hepatitis C i uzimate lijekove koji sadrže ombitasvir/paritaprevir/ritonavir i dasabuvir, ili glecaprevir/pibrentasvir zato što istovremena primjena može dovesti do povišenih vrijednosti parametara funkcije jetre (povišene vrijednosti ALT enzima jetre).Vaš ljekar će Vam propisati drugu vrstu kontraceptiva prije početka liječenja ovim ljekovima. Lijek Yaz možete ponovo početi da koristite približno nakon 2 nedjelje od završetka terapije. Vidjeti dio :„Nemojte uzimati lijek Yaz.“

Obavjestite Vašeg ljekara ili farmaceuta ukoliko uzimate, donedavno ste uzimali ili ćete možda uzimati bilo koje druge ljekove.

Uzimanje lijeka Yaz sa hranom ili pićem

Lijek Yaz možete uzeti sa ili bez hrane, sa malo vode, ako je potrebno.

Laboratorijski testovi

Ako treba da uradite analizu krvi recite svom ljekaru ili osoblju laboratorije da uzimate tablete za kontracepciju, jer one mogu da utiču na rezultate nekih ispitivanja.

Plodnost, trudnoća i dojenje

Trudnoća

Ukoliko ste trudni ili dojite, mislite da ste trudni ili planirate trudnoću, obratite se Vašem ljekaru ili farmaceutu za savjet prije nego što uzmete ovaj lijek .

Ne smijete uzimati lijek Yaz ako ste trudni.

Ako zatrudnite dok uzimate lijek Yaz, odmah prekinite uzimanje i obratite se svom ljekaru. Ako želite da ostanete u drugom stanju, možete u bilo kom trenutku da prestanete da uzimate lijek Yaz (vidjeti takođe ,, Ako naglo prestanete da uzimate lijek Yaz ”).

Pitajte svog ljekara ili farmaceuta za savjet prije uzimanja bilo kog lijeka.

Dojenje

Upotreba lijeka Yaz se generalno ne preporučuje u periodu dojenja. Ako želite da uzimate tablete za kontracepciju dok dojite, treba da se obratite svom ljekaru.

Pitajte svog ljekara ili farmaceuta za savjet prije uzimanja bilo kog lijeka.

Uticaj lijeka Yaz na sposobnost upravljanja vozilima i rukovanje mašinama

Nije poznato da lijek Yaz utiče na psihofizičke sposobnosti prilikom upravljanja vozilom i rukovanja mašinama.

Važne informacije o nekim sastojcima lijeka Yaz

Lijek Yaz sadrži laktozu.

U slučaju intolerancije na pojedine šećere, obratite se Vašem ljekaru prije upotrebe ovog lijeka.

Uvijek uzimajte ovaj lijek tačno onako kako Vam je rekao Vaš ljekar ili farmaceut. Provjerite sa ljekarom ili farmaceutom ako niste sigurni kako da koristite ovaj lijek.

Svaki blister sadrži 24 svijetloružičaste tablete koje sadrže aktivne supstance i 4 bijele tablete koje ne sadrže aktivne supstance (placebo).

Tablete lijeka Yaz u dvije različite boje su raspoređene po redu kojim ih treba uzimati. Blister sadrži 28 tableta.

Uzimajte jednu tabletu lijeka Yaz svakog dana, ako je potrebno, sa malom količinom vode. Možete uzimati tablete sa ili bez hrane, ali tablete treba da uzimate svakoga dana u približno isto vrijeme.

Nemojte da pomiješate tablete: uzimajte svjetloružičastu tabletu tokom prvih 24 dana, a zatim bijelu tabletu tokom posljednja 4 dana. Odmah morate da počnete sa novim pakovanjem (24 svijetloružičastih, pa zatim 4 bijele tablete). Dakle, nema pauze između dva pakovanja.

Zbog različitog sastava tableta potrebno je da počnete od prve tablete gore lijevo i da uzimate tablete svakog dana. Za pravilan redosljed, pratite smjer strelica na blisteru.

Priprema blistera

Da bi lakše pratili, priloženo je 7 naljepnica označene sa 7 dana u nedjelji, za svaki dan uzimanja lijeka Yaz. Odaberite naljepnicu koja počinje sa danom kada počinjete da uzimate tablete. Na primjer, ako počinjete u srijedu, koristite naljepnicu koja počinje srijedom (,,SRE”).

Nalijepite naljepnicu sa danima u nedjelji duž vrha Yaz blistera na mjestu gde piše ,,Ovdje zaljepiti naljepnicu sa danima”, tako da se prvi dan nalazi iznad tablete označene sa ,,1”.

Sada se iznad svake tablete nalazi naziv dana tako da možete da vidite da li ste uzeli određenu tabletu. Strelice pokazuju redosljed kojim treba da utimate tablete.

Tokom 4 dana kada uzimate bijele tablete koje ne sadrže aktivne supstance (,,placebo dani“), treba da počne krvarenje (tzv.obustavno krvarenje). Krvarenje obično počinje 2. ili 3. dana nakon uzimanja posljednje svijetloružičaste tablete Yaz. Čim uzmete posljednju bijelu tabletu, treba da počnete naredno pakovanje, bez obzira da li je krvarenje prestalo ili ne. To znači da svako pakovanje treba da počnete istog dana u nedjelji, a da obustavno krvarenje treba da se javi istog dana svakog mjeseca.

Ako koristite lijek Yaz na opisani način, zaštićeni ste od trudnoće takođe i tokom 4 dana kada uzimate tablete koje ne sadrže aktivne supstance.

Kada možete da počnete sa prvim pakovanjem ?

• Ako niste koristili kontraceptivno sredstvo sa hormonima prethodnog mjeseca.

Počnite da uzimate lijek Yaz prvog dana ciklusa (odnosno prvog dana menstruacije). Ako počnete sa uzimanjem lijeka Yaz prvog dana menstruacije odmah ste zaštićeni od trudnoće. Takođe možete početi 2.-5. dana ciklusa, ali tada morate da koristite dodatne mjere zaštite (npr. kondom) tokom prvih 7 dana.

• Prelaz sa druge kombinovane tablete za kontracepciju, vaginalnog prstena ili transdermalnog flastera na Yaz

Poželjno je da počnete da uzimate lijek Yaz na dan nakon posljednje aktivne tablete (posljednje tablete koja sadrži aktivne supstance) Vaših prethodnih tableta za kontracepciju, ali najkasnije na dan nakon završetka "dana bez tablete" koji se odnose na Vaše prethodne tablete za kontracepciju (ili nakon posljednje tablete koje ne sadrže aktivne supstance Vaših prethodnih tableta). Kada prelazite sa kombinovanog kontraceptivnog vaginalnog prstena ili flastera, pridržavajte se savjeta Vašeg ljekara.

• Prelaz sa metoda samo sa progestagenom (tableta za kontracepciju samo sa progestagenom, injekcija, implant ili , intrauterini sistem koji otpušta progestagen).

Možete preći sa tablete za kontracepciju samo sa progestagenom bilo kog dana (sa implanta ili IUS na dan uklanjanja, sa injekcije na dan kada je vrijeme za sljedeću injekciju), ali u svim ovim slučajevima morate da koristite dodatne mjere zaštite (npr. kondom) tokom prvih 7 dana korišćenja tableta.

Poslije pobačaja.

Pridržavajte se uputstva Vašeg ljekara.

• Poslije porođaja

Poslije porođaja možete da počnete da uzimate lijek Yaz između 21. i 28. dana nakon porođaja. Ako počnete nakon 28. dana, morate koristiti takozvani metod barijere (npr. kondom) tokom prvih 7 dana korišćenja lijeka Yaz.

Ako poslije porođaja imate odnose prije (ponovnog) početka korišćenja lijeka Yaz, morate prvo da budete sigurni da niste trudni ili morate da sačekate do sljedeće menstruacije.

• Ukoliko dojite, a želite (ponovo) da počnete da koristite Yaz

Vidjeti deo ,,Dojenje”

Ako niste sigurni kada da počnete uzimanje tableta, pitajte svog ljekara za savjet.

Ako ste uzeli više lijeka Yaz nego što je trebalo

Nema izveštaja o ozbiljnim štetnim efektima uzimanja prevelikog broja tableta Yaz.

Ako uzmete veći broj tableta odjednom, možete da osjetite mučninu ili vaginalno krvarenje. Čak i kod djevojčica koje još uvijek nemaju menstruaciju, ali su slučajno uzele lijek Yaz može da dođe do pojave takvog krvarenja.

Ako ste uzeli previše Yaz tableta ili otkrijete da je dijete uzelo tablete, potražite savjet od svog ljekara ili farmaceuta.

Ako ste zaboravili da uzmete lijek Yaz

Posljednje 4 tablete u četvrtom redu blistera su tablete koje ne sadrže aktivne supstance. Ako zaboravite da uzmete jednu od tih tableta, to neće uticati na pouzdanost dejstva lijeka Yaz. Odbacite zaboravljenu bijelu tabletu.

Ukoliko propustite svjetlo ružičastu tabletu koja sadrži aktivne supstance (tablete 1-24 na blister pakovanju), morate da uradite sljedeće:

Ako kasnite manje od 24 sata sa uzimanjem tablete, zaštita od trudnoće nije umanjena. Uzmite tabletu čim se sjetite i zatim uzmite sljedeće tablete ponovo u uobičajeno vrijeme.

Ako kasnite više od 24 sata sa uzimanjem tablete, zaštita od trudnoće može da bude umanjena. Što je veći broj tableta koje ste zaboravili, veći je rizik od trudnoće.

Rizik od nepotpune zaštite od trudnoće je najveći ako zaboravite svjetlo ružičastu tabletu na početku ili na kraju pakovanja. Prema tome, treba da se držite sljedećih pravila (takođe vidjeti dijagram):

• Zaboravljena je više od jedne tablete u jednom pakovanju

Obratite se svom ljekaru.

Kao i svi ljekovi i lijek Yaz može izazvati neželjena dejstva, iako se ona ne moraju javiti kod svakoga.

Molimo vas da se obratite ljekaru ako se kod Vas javi neko neželjeno dejstvo, naročito ako je ozbiljno i dugo traje, ili je došlo do promjene Vašeg zdravstvenog stanja za koje mislite da bi moglo da bude posljedica uzimanja lijeka Yaz .

Povećan rizik od stvaranja krvnih ugrušaka u venama (venska tromboembolija (VTE)) ili u arterijama (arterijska tromboembolija (ATE)) prisutan je kod svih žena koje koriste kombinovane hormonske kontraceptive. Za dodatne informacije o različitim rizicima povezanima sa korišćenjem kombinovanih hormonskih kontraceptiva, molimo Vas pročitajte dio 2 “Šta treba da znate pre nego što uzmete lijek Yaz”.

Česta neželjena dejstva (mogu da se jave kod najviše 1 na 10 žena koje uzimaju lijek ):

• promjena raspoloženja
• glavobolja
• mučnina
• bol u dojkama, menstrualni problemi, kao što su neredovne menstruacije, odsustvo menstruacija

Povremena neželjena dejstva (mogu da se jave kod najviše 1 na 100 žena koje uzimaju lijek ):

• depresija, nervoza, pospanost
• vrtoglavica, osjećaj peckanja i utrnulosti
• migrena, proširene vene, povišen krvni pritisak
• bolovi u želucu, povraćanje, slabo varenje, nadutost, zapaljenje želuca, dijareja
• akne, svrab, ospa
• bolovi, npr. bol u leđima, bol u eksteremitetima, grčevi mišića
• vaginalna gljivična infekcija, bol u karlici, uvećanje dojki, benigne grudvice u dojkama, krvarenje iz materice/vagine (koje obično prestaje tokom produženog liječenja), genitalni iscedak, valunzi, zapaljenje vagine (vaginitis), menstrualni problemi, bolne menstruacije, umanjene menstruacije, veoma obilne menstruacije, suva vagina, izmenjen cervikalni razmaz, smanjena seksualna želja
• nedostatak energije, pojačano znojenje, zadržavanje tečnosti
• povećanje tjelesne mase

Rijetka neželjena dejstva (mogu da se jave kod najviše 1 na 1000 žena koje uzimaju lijek ):

• kandida (gljivična infekcija)
• anemija (smanjen broj crvenih krvnih zrnaca), povećanje broja krvnih pločica u krvi
• alergijska reakcija
• hormonski (endokrini) poremećaj
• pojačan apetit, gubitak apetita, nenormalno visoka koncentracija kalijuma u krvi, nenormalno niska koncentracija natrijuma u krvi
• nemogućnost postizanja orgazma, nesanica
• vrtoglavica, tremor
• poremećaji oka, npr. zapaljenje kapaka, suve oči
• abnormalno brzi otkucaji srca
• zapaljenje vene, krvarenje iz nosa, nesvjestica
• uvećanje abdomena, crijevni poremećaj, osjećaj nadutosti, želudačna hernija, gljivična infekcija usta, zatvor, suva usta
• bol u žučnim putevima ili žučnoj kesi, zapaljenje žučne kese
• žuto-mrke fleke na koži, ekcem, gubitak kose, zapaljenje kože slično aknama, suva koža, grudvasto zapaljenje kože, pretjeran rast dlake, poremećaji kože, strije na koži, zapaljenje kože, zapaljenjske reakcije kože na svjetlost, noduli kože
• otežan ili bolan seksualni odnos, zapaljenje vagine (vulvovaginitis), krvarenje poslije odnosa, krvarenje usled prekida uzimanja tableta, cista u dojci, povećanje broja ćelija dojki (hiperplazija), maligni čvorići u dojci, abnormalan rast površine sluzokože vrata materice, smanjenje ili propadanje sluzokože materice, ciste na jajnicima, uvećanje materice
• osjećaj lošeg opšteg stanja organizma
• gubitak tjelesne mase
• krvni ugrušci u venama ili arterijama koji mogu dovesti do oštećenja, na primjer:
• u nozi ili stopalu (tj. duboka venska tromboza)
• u plućima (tj. plućna embolija)
• srčani udar
• moždani udar (šlog)
• mali moždani udar ili prolazni simptomi slični simptomima moždanog udara, poznato kao tranzitorni ishemijski atak (TIA)
• krvni ugrušci u jetri, želucu/crijevima, bubrezima ili oku.

Mogućnost da kod Vas dođe do stvaranja krvnog ugruška može biti veća ako imate neka druga zdravstvena stanja koja povećavaju taj rizik (pogledajte dio 2 za dodatne informacija o stanjima koja povećavaju rizik od stvaranja krvnih ugrušaka i simptomima koji se tada javljaju).

Prijavljena su i sljedeća neželjena dejstva, ali se njihova učestalost ne može procijeniti iz dostupnih podataka: preosjetljivost, erythema multiforme (kožni osip, koji može da bude sa plihovima i da ima izgled malih meta, u centru se nalaze tamne mrlje okružene koncentričnim prstenovima).

Prijavljivanje sumnji na neželjena dejstva

Ako Vam se javi bilo koje neželjeno dejstvo recite to svom ljekaru, farmaceutu ili medicinskoj sestri. Ovo uključuje i bilo koja neželjena dejstva koja nisu navedena u ovom uputstvu. Prijavljivanjem neželjenih dejstava možete da pomognete u procjeni bezbjednosti ovog lijeka. Sumnju na neželjena dejstva možete da prijavite i Institutu za ljekove i medicinska sredstva (CInMED):

Institut za ljekove i medicinska sredstva

Odjeljenje za farmakovigilancu

Bulevar Ivana Crnojevića 64a, 81000 Podgorica

tel: +382 (0) 20 310 280

fax: +382 (0) 20 310 581

putem IS zdravstvene zaštite

Lijek čuvajte van pogleda i domašaja djece.

Ovaj lijek se ne smije upotrijebiti nakon isteka roka upotrebe navedenog na kutiji. Rok upotrebe odnosi se na posljednji dan navedenog mjeseca.

Ovaj lijek ne zahtjeva posebne uslove čuvanja.

Ljekove ne treba bacati u kanalizaciju, niti kućni otpad. Ove mjere pomažu očuvanju životne sredine.

Neupotrijebljeni lijek se uništava u skladu sa važećim propisima.

Šta sadrži lijek Yaz

Tablete sa aktivnim supstancama (svjetloružičaste boje) sadrže:

Aktivne supstance su:

Jedna film tableta sadrži 3 mg drospirenona i 0,02 mg etinilestradiola (u obliku etinilestradiol betadeks klatrata).

Pomoćne supstance:

Jezgro tablete: laktoza, monohidrat; skrob, kukuruzni; magnezijum stearat (E470b)

Film obloga: hipromeloza (E464); talk (E553b); titan dioksid, (E 171); gvožđe (III) oksid, crveni(E 172)

Placebo tablete (bijele boje) sadrže:

Bijele film tablete ne sadrže aktivne supstance.

Pomoćne supstance:

Jezgro tablete: celuloza, mikrokristalna; laktoza, monohidrat; magnezijum stearat (E470b)

Film obloga: hipromeloza (E464); talk (E553b); titan dioksid (E 171).

Kako izgleda lijek Yaz i sadržaj pakovanja

Tablete sa aktivnim supstancama su okrugle, bikonveksne film tablete, svijetloružičaste boje, sa jedne strane je utisnuta oznaka ,,DS” u pravilnom šestouglu.

Placebo tablete su okrugle, bikonveksne film tablete, bijele boje sa jedne strane je utisnuta oznaka ,,DP” u pravilnom šestouglu.

Unutrašnje pakovanje je transparentni PVS/Aluminijumski blister.

Blister sadrži 24 svijetloružičaste film tablete koje sadrže aktivne supstance, raspoređene u prvi, drugi, treći i četvrti red i 4 bijele film tablete koje ne sadrže aktivne supstance u 4. redu.

Spoljašnje pakovanje lijeka je kartonska kutija u obliku novčanika u kojoj se nalazi jedan blister (ukupno 28 film tableta).

Nosilac dozvole i proizvođač

Nosilac dozvole:

Evropa Lek Pharma d.o.o. Podgorica

Kritskog odreda 4/1

81000 Podgorica

Crna Gora

Proizvođači: Bayer Weimar GmBH &Co. KG, Doebereinerstrasse 20, Weimar, Njemačka

Bayer AG, Muellerstrasse 178, 13353 Berlin, Njemačka

Bayer farmacevtska družba d.o.o, Bravničarjeva ulica 13, Ljubljana, 1000, Slovenija

Režim izdavanja lijeka

Obnovljiv (višekratni) recept.

Broj i datum dozvole

2030/23/295 – 8011 od 24.01.2023. godine

Ovo uputstvo je posljednji put odobreno

Januar, 2023. godine