NORDITROPIN® NORDILET® 15mg/1.5ml rastvor za injekciju u napunjenom injekcionom penu

Djeca:

Poremećaj rasta usljed nedostatka hormona rasta (NHR)

Poremećaj rasta kod djevojčica usljed gonadalne disgeneze (Tarner-ov sindrom)

Usporeni rast kod djece u prepubertetu usljed hroničnog oboljenja bubrega

Poremećaj rasta (izmjerena visina SDS < -2,5 i genetski potencijal rastenja SDS < -1) kod djece rođene male za određeno gestaciono doba (MGD), sa masom i/ili dužinom na rođenju ispod -2 SD, koja nijesu pokazala ubrzani (“catch-up“) rast (brzina rastenja SDS < 0 tokom posljednje godine) do 4 godine starosti ili kasnije.

Odrasli:

Nedostatak hormona rasta utvrđen u djetinjstvu:

Kod pacijenata kod kojih je utvrđen nedostatak hormona rasta u djetinjstvu treba izvršiti ponovnu procjenu sekretornog kapaciteta za hormon rasta nakon završetka procesa rasta. Testiranje nije neophodno sprovoditi kod pacijenata sa: nedostatkom više od tri hormona hipofize, potvrđenim genetski uzrokovanim ozbiljnim nedostatkom hormona rasta, strukturnim anomalijama hipotalamusa i hipofize, tumorima centralnog nervnog sistema ili nakon zračenja glave primjenom visokih doza, kao i kod pacijenata sa sekundarnim NHR nastalim usljed oboljenja hipofize/hipotalamusa ili moždanog udara, ako je izmjereni insulinu-sličan faktor rasta (IGF-I) < -2 SDS nakon najmanje 4 nedjelje od završetka terapije hormonom rasta.

Kod svih ostalih pacijenata neophodno je obaviti mjerenje IGF-I i jedan test stimulacije za hormon rasta.

Nedostatak hormona rasta utvrđen u odraslom dobu:

Izrazit NHR u poznatom oboljenju hipotalamusa-hipofize, nakon zračenja glave i traumatske povrede mozga. NHR može biti povezan sa nedostatkom drugih tropnih hormona hipofize, osim prolaktina. NHR mora biti potvrđen jednim testom stimulacije, nakon uvođenja odgovarajuće supstitucione terapije usljed nedostatka drugih tropnih hormona.

Kod odraslih, test insulinske tolerancije je provokativni test izbora. U slučajevima kada je test insulinske tolerancije kontraindikovan, mora se koristiti alternativni provokativni test. Preporučuje se kombinovani test arginin - hormon rasta oslobađajući hormon. Mogu se takođe razmotriti testovi sa argininom ili glukagonom, međutim ovi testovi imaju manji dijagnostički značaj nego test insulinske tolerancije.

Norditropin® može propisati samo ljekar odgovarajuće specijalnosti za navedene terapijske indikacije.

Doziranje je individualno i mora se prilagoditi individualnom odgovoru na terapiju sa kliničkog i biohemijskog stanovišta.

Uobičajene preporučene doze:

Djeca:

Nedostatak hormona rasta

25-35 µg/kg/dan ili 0,7-1,0 mg/m2/dan

Ako nakon završetka rasta NHR i dalje postoji, terapija hormonom rasta treba da se nastavi radi postizanja kompletnog tjelesnog razvoja odrasle osobe uzimajući u obzir i mišićnu masu (nemasna tjelesna masa) i očuvanost koštane gustine (uputstvo za doziranje vidjeti u dijelu: Supstituciona terapija kod odraslih).

Tarner-ov sindrom

45-67 µg/kg/dan ili 1,3-2,0 mg/m2/dan

Hronično oboljenje bubrega

50 µg/kg/dan ili 1,4 mg/m2/dan (vidjeti pod 4.4)

Djeca rođena mala za određeno gestaciono doba

35 µg/kg/dan ili 1,0 mg/m2/dan

Uobičajena preporučena doza do dostizanja konačne tjelesne visine je 0,035 mg/kg/dan (vidjeti pod 5.1).

Terapiju treba prekinuti nakon prve godine primjene, ukoliko je brzina rasta ispod +1 SDS.

Terapiju treba prekinuti ukoliko je brzina rasta < 2 cm/godina, i ukoliko se zahtjeva potvrđena, koštana zrelost > 14 godina (djevojčice) ili >16 godina (dečaci), što odgovara zatvaranju epifiznih zona rasta kostiju.

Odrasli:

Supstituciona terapija kod odraslih

Dozu je potrebno prilagoditi individualnim potrebama pacijenta.

Kod pacijenata sa utvrđenim NHR u djetinjstvu, preporučena doza za ponovno započinjanje terapije je 0,2-0,5 mg/dan, doza se postepeno podešava na osnovu vrijednosti koncentracija IGF-I.

Kod odraslih pacijenata sa utvrđenim NHR preporučuje se da se lječenje započne malom dozom: 0,1-0,3 mg/dan, a da se zatim doza postepeno povećava u mjesečnim intervalima zavisno od kliničkog odgovora i pojave neželjenih dejstava. Serumski insulin-sličan faktor rasta I (IGF-I) može da posluži kao indikator za titriranje doze. Kod žena mogu biti potrebne veće doze nego kod muškaraca, dok muškarci vremenom mogu pokazati povećanu IGF-I osjetljivost. To znači da postoji rizik da žene, posebno one na oralnoj supstitucionoj terapiji estrogenom, budu subdozirane a muškarci predozirani.

Potrebna doza lijeka opada sa godinama starosti. Doza održavanja varira od pacijenta do pacijenta, ali rijetko prelazi 1,0 mg/dan.

Uopšteno, preporučuje se primjena lijeka jednom dnevno, najbolje uveče, supkutanom injekcijom. Mjesto ubrizgavanja treba mijenjati kako bi se spriječila lipoatrofija.

Preosjetljivost na aktivnu supstancu ili neki od ekscipijenasa.

Somatropin se ne smije koristiti ukoliko postoji bilo kakav dokaz o aktivnosti tumora. Intrakranijalni tumori moraju biti neaktivni, a antitumorska terapija završena prije nego što se započne terapija hormonom rasta (HR). Terapiju treba prekinuti ukoliko postoji dokazan rast tumora.

Somatropin ne treba primjenjivati za stimulaciju longitudinalnog rasta kod djece ako su zatvoreni epifizni diskovi.

Kod pacijenata sa akutnim kritičnim stanjima sa komplikacijama nakon operativnog zahvata na otvorenom srcu, operacije abdomena, usljed politrauma, akutne respiratorne insuficijenciji ili sličnim stanjima, ne smije se primijeniti somatropin (vidjeti pod 4.4).

Kod djece sa hroničnim oboljenjem bubrega, terapiju lijekom Norditropin® NordiLet® treba obustaviti prilikom transplantacije bubrega.

Neophodna je redovna kontrola djece na terapiji somatropinom kod ljekara specijaliste dječije endokrinologije. Somatropin u terapiju može da uvodi isključivo ljekar specijalista endokrinolog sa iskustvom u dijagnostikovanju i liječenju nedostatka hormona rasta. Ovo se takođe odnosi i na liječenje Tarner-ovog sindroma, hroničnog oboljenja bubrega i MGD. Nema podataka o dostignutoj konačnoj tjelesnoj visini kod djece sa hroničnom bubrežnom insuficijencijom poslije terapije lijekom Norditropin®.

Preporučena maksimalna doza se ne smije prekoračiti (vidjeti pod 4.2).

Stimulacija longitudinalnog rasta kod djece može se očekivati samo dotle dok ne dođe do zatvaranja epifiznih diskova.

Terapija nedostatka hormona rasta kod pacijenata sa Prader-Willi sindromom

Prijavljeni su slučajevi iznenadne smrti nakon inicijalne terapije somatropinom kod pacijenata sa Prader-Willi sindromom koji su imali jedan ili više sljedećih faktora rizika: ozbiljnu gojaznost, istoriju bolesti opstrukcije gornjih disajnih puteva ili apneju u snu, ili neidentifikovane respiratorne infekcije.

Nedostatak hormona rasta kod odraslih

Nedostatak hormona rasta kod odraslih je doživotno oboljenje i potrebno je primjenjivati odgovarajuće liječenje, međutim, iskustva kod pacijenata starijih od 60 godina, kao i kod pacijenata koji su primjenjivali terapiju usljed deficita hormona rasta tokom odraslog doba više od 5 godina, još uvijek su ograničena.

Djeca rođena mala za određeno gestaciono doba

Kod djece rođene male za određeno gestaciono doba drugi medicinski razlozi ili terapije koji bi mogli objasniti poremećaj rasta treba da budu razmotreni prije započinjanja liječenja.

Iskustvo u započinjanju liječenja kod djece rođene male za određeno gestaciono doba u periodu prije ulaska u pubertet je ograničeno, pa se ne preporučuje uvođenje terapije u periodu prije ulaska u pubertet.

Iskustvo sa pacijentima sa Silver-Russell sindromom je ograničeno.

Tarner-ov sindrom

Preporučuje se praćenje rasta šaka i stopala kod pacijenata sa Tarner-ovim sindromom koji su na terapiji somatropinom, i smanjenje doze na niže vrijednosti u okviru dozvoljenog opsega doziranja ukoliko se uoči pojačan rast.

Djevojčice sa Tarner-ovim sindromom generalno imaju povećan rizik od upale srednjeg uha (otitis media), pa se zbog toga preporučuje kontrola kod ljekara specijaliste za ušne bolesti najmanje jedanput godišnje.

Hronično renalno oboljenje

Doza kod djece sa hroničnim renalnim oboljenjem je individualna i mora se prilagoditi individualnom odgovoru na terapiju (vidjeti pod 4.2). Poremećaj rasta kod djece sa hroničnim oboljenjem bubrega treba jasno potvrditi prije uvođenja terapije somatropinom, praćenjem rasta djeteta pri optimalnom liječenju oboljenja bubrega tokom godinu dana. U toku liječenja somatropinom ne treba prekidati uobičajenu medikamentoznu konzervativnu terapiju uremije, niti dijalizu koja se sprovodi ukoliko je neophodna.

Kod pacijenata sa hroničnim oboljenjem bubrega, kao prirodan tok bolesti obično se razvija pogoršanje bubrežne funkcije. Prilikom liječenja somatropinom se zato obavezno prati bubrežna funkcija, kao mjera predostrožnosti da ne bi došlo do prevelikog smanjenja ili povećanja brzine glomerularne filtracije (što može dovesti do hiperfiltracije).

Tumori i maligna oboljenja

Kod pacijenata sa potpunom remisijom tumora ili malignog oboljenja, terapija somatropinom nije povezana sa većom učestalosti ponovne pojave bolesti. Ipak, pacijente sa potpunom remisijom malignog oboljenja treba redovno pratiti zbog moguće pojave recidiva po započinjanju terapije lijekom Norditropin® NordiLet®.

Leukemija

Leukemija je registrovana kod malog broja pacijenata sa nedostatkom hormona rasta, od kojih su neki liječeni somatropinom. Međutim, nema dokaza da je incidenca leukemije povećana kod pacijenata koji primaju somatropin, a nemaju faktore rizika.

Benigna intrakranijalna hipertenzija

Pri pojavi jake ili rekurentne glavobolje, poremećaja vida, mučnine i/ili povraćanja, predlaže se pregled očnog dna u cilju dijagnostikovanja edema papile. Ako se utvrdi edem papile, treba razmotriti postavljanje dijagnoze benigne intrakranijalne hipertenzije, a ukoliko je neophodno, liječenje somatropinom treba prekinuti.

Do sada nema dovoljno činjenica koje bi uticale na donošenje pravilne kliničke odluke kod pacijenata sa otklonjenom intrakranijalnom hipertenzijom. Ako se terapija somatropinom ponovo uvodi, neophodno je pažljivo praćenje simptoma intrakranijalne hipertenzije.

Pacijente kod kojih je intrakranijalna lezija uzrok sekundarnog nedostatka hormona rasta, treba često kontrolisati zbog mogućnosti pogoršanja ili pojave recidiva osnovne bolesti.

Funkcija tireoidne žljezde

Somatropin povećava ekstratireoidalno prevođenje T4 u T3 i može, stoga, da razotkrije početak hipotireoidizma. Zbog toga praćenje funkcije tireoidee treba da se sprovodi kod svih pacijenata. Kod pacijenata sa hipofunkcijom hipofize, standardnu supstitucionu terapiju treba strogo pratiti tokom liječenja somatropinom.

Kod pacijenata sa progresivnim oboljenjem hipofize može doći do razvoja hipotireoidizma.

Kod pacijenata sa Tarner-ovim sindromom postoji povećan rizik od pojave primarnog hipotireoidizma udruženog sa anti-tireoidnim antitijelima. Pošto hipotireoidizam ometa odgovor na terapiju somatropinom, kod ovih pacijenata treba redovno pratiti funkciju tireoidne žlijezde i, ukoliko je potrebno, primijeniti supstitucionu terapiju tireoidnim hormonom.

Skolioza

Skolioza se može pogoršati kod bilo kog djeteta tokom brzog rasta. Tokom liječenja hormonom rasta neophodno je pratiti znake skolioze. Međutim, nije pokazano da liječenje somatropinom povećava incidencu ili utiče na pogoršanje stanja skolioze.

Preosjetljivost na insulin

Somatropin može da smanji osjetljivost na insulin, zbog toga je potrebno sprovoditi redovnu kontrolu intolerancije na glukozu kod ovih pacijenata (vidjeti pod 4.5). Kod pacijenata sa Diabetes mellitus-om, može biti nephodno prilagođavanje doze insulina ako je primijenjen lijek koji sadrži somatropin. Češća kontrola potrebna je kod pacijenata sa dijabetesom ili intolerancijom na glukozu tokom terapije somatropinom.

Nivo glukoze u krvi i insulin

Kod Tarner-ovog sindroma i djece rođene male za određeno gestaciono doba preporučuje se mjerenje insulina našte i glukoze u krvi, prije započinjanja lječenja, kao i na godišnjem nivou kasnije. Kod pacijenata sa povećanim rizikom od pojave Diabetes mellitus-a (npr. porodična anamneza dijabetesa, gojaznosti, teška insulinska rezistencija, Acanthosis nigricans) treba uraditi oralni test tolerancije na glukozu (OGTT). Ukoliko dođe do razvoja dijabetesa, somatropin se ne smije primjenjivati.

Pokazalo se da somatropin utiče na metabolizam ugljenih hidrata, tako da je potrebno pratiti pacijente zbog moguće pojave intolerancije na glukozu.

IGF-I

Kod Tarner-ovog sindroma i djece rođene male za određeno gestaciono doba preporučuje se mjerenje nivoa IGF-I prije početka liječenja, a zatim dva puta godišnje tokom liječenja. Ako pri ponovljenim mjerenjima nivoi IGF-I prelaze +2 SD u poređenju sa referentnim vrijednostima za određeni uzrast i doba puberteta, dozu treba smanjiti tako da dostignut nivo IGF-I bude u okviru opsega normalnih vrijednosti.

Postoji mogućnost izvejsnog gubitka ostvarene visine postignute tokom liječenja djece rođene male za određeno gestaciono doba somatropinom ukoliko se terapija prekine prije dostizanja konačne visine.

Antitijela

Kao i u slučaju svih ljekova koji sadrže somatropin, kod malog procenta pacijenata mogu se razviti antitijela na somatropin. Kapacitet vezivanja ovih antitijela je mali i nema efekta na stopu rasta. Ispitivanje antitijela na somatropin treba sprovesti kod svih pacijenata koji ne reaguju na terapiju.

Iskustva iz kliničkih ispitivanja

Dvije placebo-kontrolisane kliničke studije sprovedene na pacijentima u jedinicama intenzivne njege pokazale su povećanje mortaliteta među pacijentima u akutnom kritičnom stanju zbog komplikacija nakon operativnog zahvata na otvorenom srcu, operacije abdomena, usljed politrauma, akutne respiratorne insuficijencije, koji su bili liječeni somatropinom u velikim dozama (5,3 – 8 mg/dan). Nije potvrđena bezbjednost nastavka liječenja somatropinom kod pacijenata sa navedenim stanjima koji primaju supstitucione doze za odobrene indikacije, pa je tada neophodno procijeniti moguću korist od nastavka lječenja u odnosu na potencijalni rizik.

Jedna otvorena, randomizovana klinička studija (opseg doza 45-90 µg/kg/dan) sprovedena kod pacijenata sa Tarner-ovim sindromom, ukazuje na tendenciju dozno-zavisnog rizika od pojave upale spoljašnjeg (otitis externa) i srednjeg uha (otitis media). Povećanje broja ušnih infekcija nije dovelo do povećanja broja hirurških zahvata na uhu/uvođenja cjevčica kod ispitanika koji su primali veću dozu lijeka u poređenju sa grupom ispitanika koja je primala manju dozu lijeka.

Istovremena terapija glukokortikoidima može da inhibira rast i na taj način umanji stimulativno dejstvo ljekova koji sadrže somatropin. Kod pacijenata sa nedostatkom ACTH bi trebalo pažljivo prilagoditi supstitucionu terapiju glukokortikoidima da bi se izbjegao inhibitorni efekat na somatropin.

Podaci iz studije interakcija sprovedene kod pacijenata sa nedostatkom hormona rasta kod odraslih, sugerišu da primjena somatropina može da poveća klirens jedinjenja metabolisanih od strane izoenzima citohrom P450. Klirens jedinjenja koja se metabolišu pomoću citohroma P450 3A4 (npr. seksualni steroidi, kortikosteroidi, antikonvulzivi i ciklosporin) može biti posebno povećan, što se manifestuje nižim vrijednostima ovih komponenata u plazmi. Klinički značaj nije utvrđen.

Dodatna terapija drugim hormonima, kao što su na primjer gonadotropin, anabolički steroidi, estrogeni i tireoidni hormon, može uticati na dejstvo hormona rasta u pogledu dostizanja konačne visine pacijenta.

Kod pacijenata koji primaju insulin potrebno je prilagoditi dozu insulina poslije započinjanja terapije somatropinom (vidjeti pod 4.4).

Ispitivanja na životinjama su nedovoljno relevantna za procjenu efekata na trudnoću, embriofetalni razvoj, porođaj ili postnatalni razvoj. Ne postoje klinički podaci vezano za trudnoće. Zbog toga se ljekovi koji sadrže somatropin ne preporučuju u trudnoći, niti kod žena u reproduktivnom periodu koje ne koriste kontracepciju.

Ne postoje kliničke studije povezane sa ljekovima koji sadrže somatropin kod dojilja. Nije poznato da li se somatropin izlučuje kroz mlijeko. Zbog toga treba biti oprezan u primjeni ljekova koji sadrže somatropin kod dojilja.

Nema uticaja na sposobnost upravljanja motornim vozilima i korišćenje mašina.

Nedostatak hormona rasta kod pacijenata se karakteriše deficitom ekstracelularnog volumena, koji se koriguje uvođenjem terapije somatropinom. Zadržavanje tečnosti sa pojavom perifernih edema javlja se posebno kod odraslih pacijenata. Sindrom karpalnog tunela je povremen, ali se može uočiti kod odraslih. Ovi simptomi su obično prolaznog karaktera i zavise od doze, pa može biti neophodno privremeno smanjiti dozu.

Mogu se takođe javiti bolovi slabog intenziteta u zglobovima, mišićima, kao i parestezije, koji su uglavnom prolazne prirode.

Neželjena dejstva kod djece su povremena ili su rijetka.

Iskustva iz kliničkih ispitivanja:

Kod djece sa Tarner-ovim sindromom prijavljen je pojačan rast šaka i stopala tokom liječenja somatropinom.

U jednoj otvorenoj, randomizovanoj kliničkoj studiji uočena je tendencija povećane učestalosti pojave upale srednjeg uha (otitis media) kod pacijenata sa Tarner-ovim sindromom koji su primali veće doze lijeka Norditropin®. Međutim, porast pojave ušnih infekcija nije rezultirala povećanim brojem hirurških zahvata na uhu/uvođenjem cjevčica u poređenju sa grupom ispitanika koji su primali manju dozu lijeka.

Postmarketinška iskustva:

Pored gore navedenih neželjenih reakcija na lijek, dalje u tekstu su navedene i spontano prijavljene reakcije koje prema opštoj procjeni mogu biti povezane sa liječenjem lijekom Norditropin®.

Benigne i maligne neoplazme (uključujući ciste i polipe)

Kod malog broja pacijenata sa nedostatkom hormona rasta prijavljena je leukemija (vidjeti pod 4.4).

Poremećaji imunog sistema

Preosjetljivost (vidjeti pod 4.3).

Stvaranje antitijela na somatropin. Titar ovih antitijela, kao i kapacitet vezivanja su veoma mali i nemaju uticaj na terapijski odgovor nakon primjene lijeka Norditropin®.

Endokrini poremećaji

Hipotireoidizam. Smanjenje nivoa tiroksina u serumu (vidjeti pod 4.4).

Poremećaji metabolizma i ishrane

Hiperglikemija (vidjeti pod 4.4).

Poremećaji nervnog sistema

Benigna intrakranijalna hipertenzija (vidjeti pod 4.4).

Poremećaji mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva

Iskliznuće glave epifize butne kosti. Iskliznuće glave epifize butne kosti se češće javlja kod pacijenata sa endokrinim poremećajima.

Legg-Calvé-Perthes oboljenje. Legg-Calvé-Perthes oboljenje se zapaža češće kod osoba niskog rasta.

Ispitivanja

Povećan nivo alkalne fosfataze u krvi.

Prijavljivanje sumnji na neželjena dejstva

Prijavljivanje neželjenih dejstava nakon dobijanja dozvole je od velikog značaja jer obezbjeđuje kontinuirano praćenje odnosa korist /rizik primjene lijeka. Zdravstveni radnici treba da prijave svaku sumnju na neželjeno dejstvo ovog lijeka Agenciji za ljekove i medicinska sredstva Crne Gore (CALIMS):

Agencija za ljekove i medicinska sredstva Crne Gore

Odjeljenje za farmakovigilancu

Bulevar Ivana Crnojevića 64a, 81000 Podgorica

tel: +382 (0) 20 310 280

fax:+382 (0) 20 310 581

putem IS zdravstvene zaštite

Akutno predoziranje može inicijalno da izazove pad koncentracije glukoze u krvi, praćen nakon toga povećanjem koncentracije glukoze u krvi. Ove snižene vrijednosti glukoze u krvi se otkrivaju biohemijski, ali su bez kliničkih znakova hipoglikemije. Predoziranje tokom dužeg vremenskog perioda može da rezultira pojavom znakova i simptoma koji se mogu pripisati poznatim efektima viška humanog hormona rasta.

Farmakoterapijska grupa: Somatropin i agonisti somatropina

ATC kod: H01AC01

Norditropin® NordiLet® sadrži somatropin, humani hormon rasta proizveden tehnologijom rekombinantne DNK. Hormon rasta je anabolički peptid, sastavljen iz 191 aminokiseline stabilizovane sa dva disulfidna mosta, molekulske mase oko 22.000 Daltona.

Glavna dejstva somatropina su stimulacija skeletnog i somatskog rasta, sa posebno izraženim efektom na metaboličke procese u organizmu.

Kao rezultat liječenja nedostatka hormona rasta, normalizuje se proces konstituisanja organizma, što dovodi do povećanja mišićne mase i gubitka masnog tkiva.

Somatropin ispoljava većinu svojih dejstava preko insulin-sličnog faktora rasta I (IGF-I), koji proizvode razna tkiva organizma, najviše jetra.

Više od 90% IGF-I se vezuje za proteinske nosače (IGFBP) od kojih je IGFBP-3 najvažniji.

Lipolitički efekat i efekat čuvanja proteina koje ispoljava hormon rasta, naročito je značajan u toku stresa.

Somatropin takođe povećava izgradnju (remodelovanje kostiju što je praćeno povećanjem nivoa biohemijskih koštanih markera u plazmi. Kod odraslih osoba, tokom prvih nekoliko mjeseci terapije, koštana masa se neznatno smanjuje zbog pojačane resorpcije kostiju, dok se dugotrajnom terapijom koštana masa povećava.

U kliničkim ispitivanjima kod djece rođene male za određeno gestaciono doba primjenjuju se doze od 0,033 i 0,067 mg/kg/dan u lječenju do dostizanja konačne visine. Kod 56 pacijenata koji su primali kontinuiranu terapiju hormonom rasta i dostigli (ili skoro dostigli) svoju konačnu visinu, srednja promjena visine, u odnosu na početak liječenja, bila je +1,90 SDS (0,033 mg/kg/dan) i +2,19 SDS (0,067 mg/kg/dan). Literaturni podaci o djeci rođenoj maloj za određeno gestaciono doba, koja nijesu liječena, niti su pokazivala rani ubrzani (“catch-up“) rast, pokazuju kasniji rast od 0,5 SDS. Još uvijek nema dovoljno podataka o bezbjednosti primjene somatropina kod djece tokom dužeg vrijemenskog perioda.

Intravenska infuzija lijeka Norditropin® (33 ng/kg/min tokom 3 sata) primijenjena kod 9 pacijenata sa nedostatkom hormona rasta, dala je sljedeće rezultate: poluvrijeme eliminacije u serumu iznosilo je 21,1 ± 1,7 min., metabolički klirens iznosio je 2,33 ± 0,58 ml/kg/min, a volumen distribucije 67,6 ± 14,6 ml/kg.

Nakon supkutane primjene lijeka Norditropin® SimpleXx® (Norditropin® SimpleXx® predstavlja uložak koji sadrži rastvor za injekciju, originalno smješten u pen Norditropin® NordiLet®) u dozi od 2,5 mg/m2 kod 31 zdrave osobe (kod kojih je kontinuiranom infuzijom somatostatina izazvana endogena supresija endogenog somatropina) dobijeni su sljedeći rezultati:

Maksimalna koncentracija humanog hormona rasta (42-46 ng/ml) postignuta je poslije približno 4 sata. Koncentracija humanog hormona rasta nakon toga opada sa poluvremenom eliminacije koje iznosi oko 2,6 sati.

Takođe, dokazana je bioekvivalentnost lijeka Norditropin® SimpleXx® kako različitih jačina međusobno, tako i sa konvencionalnim lijekom Norditropin® nakon supkutane primjene kod zdravih ispitanika.

Opšte farmakološko dejstvo na CNS, kardiovaskularni i respiratorni sistem nakon primjene lijeka Norditropin® SimpleXx® (prije odnosno nakon izazvane degradacije) ispitivano je kod miševa i pacova; takođe, ispitivana je i renalna funkcija. Nakon degradacije nije ustanovljena razlika u farmakološkom efektu u poređenju sa lijekom Norditropin® SimpleXx® odnosno Norditropin®. Kod sva tri preparata ustanovljeno je očekivano, dozno-zavisno smanjenje zapremine urina i retencija natrijumovih i hloridnih jona.

Dokazano je da je farmakokinetika ljekova Norditropin® SimpleXx® i Norditropin® kod pacova slična, takođe Norditropin® SimpleXx® i nakon degradacije pokazuje istu bioekvivalenciju.

Ispitivanjem toksičnosti nakon pojedinačne odnosno ponovljenih doza, kao i ispitivanjem lokalne podnošljivosti lijeka Norditropin® SimpleXx® ili preparata nakon degradacije, nijesu ustanovljeni bilo kakvi toksični efekti, niti oštećenja mišićnog tkiva.

Toksičnost poloksamera 188 ispitivana je kod miševa, pacova, kunića i pasa, nijesu ustanovljeni bilo kakvi efekti od toksikološkog značaja.

Poloksamer 188 se brzo resorbuje sa mjesta ubrizgavanja bez značajnog zadržavanja doze lijeka na mjestu davanja injekcije. Poloksamer 188 se primarno izlučuje putem urina.

Norditropin® SimpleXx® predstavlja uložak koji sadrži rastvor za injekciju, originalno smješten u pen Norditropin® NordiLet®.

Manitol

Histidin

Poloksamer 188

Fenol

Voda za injekcije

Hlorovodonična kiselina za podešavanje pH

Natrijum hidroksid za podešavanje pH.

S obzirom da studije kompatibilnosti nisu vršene, lijek ne mešati sa drugim ljekovima.

Norditropin® NordiLet® 15 mg/1,5 ml:

Rok upotrebe je 2 godine.

Poslije prvog otvaranja: čuvati najduže 28 dana u frižideru (2ºC - 8ºC). Takođe, lijek se može čuvati najduže 21 dan na temperaturi do 25ºC.

Norditropin® NordiLet® 15 mg/1,5 ml:

Prije upotrebe: čuvati u frižideru (2ºC -8ºC) u originalnom spoljašnjem pakovanju u cilju zaštite od svjetlosti. Ne smije se zamrzavati.

Kada je u upotrebi, lijek se može čuvati najduže 28 dana u frižideru (2ºC - 8ºC), ili najduže 21 dan na temperaturi do 25ºC. Ne smije se zamrzavati.

Tokom upotrebe nakon svakog ubrizgavanja obavezno vratiti poklopac na pen Norditropin® NordiLet®. Uvijek koristiti novu iglu prilikom svakog ubrizgavanja.

Igla ne smije ostati zavrnuta na penu nakon upotrebe.

Norditropin® NordiLet® 15 mg/1,5 ml je višedozni plastični injekcioni pen sa originalno napunjenim ugrađenim uloškom od 1,5 ml (bezbojno staklo tip I), koji se nakon što se potroši baca.Uložak je na dnu zatvoren gumenim zatvaračem u obliku klipa (Tip I gumeni zatvarač), a na vrhu laminatnim gumenim zatvaračem (Tip I gumeni zatvarač) u obliku diska, na kom se nalazi sigurnosna aluminijumska kapica. Dugme za ubrizgavanje na penu sa uloškom je zelene boje. U originalnom pakovanju se nalazi 1 pen sa uloškom.

Pen sa uloškom se nalazi u kartonskoj kutiji.

Norditropin® NordiLet® je pen sa uloškom predviđen za upotrebu sa NovoFine® iglama. Davanje odabrane doze je praćeno zvukom ″klik″. NordiLet® omogućava odabiranje doza u podeocima od 1-29, jedan ″klik″ po svakoj injekciji. Svaki podeok označen ″klikom″ predstavlja sljedeću dozu zavisno od jačine lijeka: 0,2000 mg (15 mg/1,5 ml). U uputstvu za upotrebu priloženom uz odgovarajuću jačinu lijeka postoji tabela za preračunavanje sa prikazanim rasponom doza u mg koje odgovaraju određenom broju podeoka (″klikova″).

Da biste obezbijedili tačno doziranje i izbjegli ubrizgavanje vazduha, provjerite protok (priprema pena) prije prvog ubrizgavanja. Doza se odabira u ″klikovima″ okretanjem poklopca pena. Odabrana doza se proverava dodatkom brojke sa skale poklopca pena brojci sa skale dugmeta za ubrizgavanje. Pritiskanjem dugmeta za ubrizgavanje daje se odabrana doza.

Pacijente treba podsetiti da uvijek dobro operu ruke sapunom i vodom i/ili sredstvom za dezinfekciju prije upotrebe lijeka Norditropin® NordiLet®.

Norditropin® NordiLet® se nikada ne smije snažno mućkati.

Norditropin® NordiLet® ne koristiti ako rastvor hormona rasta za injekciju nije potpuno bistar i bezbojan, što se proverava okretanjem pena sa uloškom gore-dolje jednom ili dva puta.

Norditropin® NordiLet® se ne smije koristiti ako se kap hormona rasta ne pojavi na vrhu igle.

Norditropin® NordiLet ® sadrži biosintetski humani hormon rasta (somatropin), koji je identičan hormonu rasta koji se produkuje u ljudskom organizmu. Djeci je hormon rasta potreban da bi potpomogao rast, a odraslima zbog opšteg zdravstvenog stanja.

Norditropin® NordiLet ® se koristi za lječenje poremećaja rasta kod djece koja:

• nemaju ili imaju veoma malu produkciju hormona rasta (nedostatak hormona rasta)
• imaju Tarner-ov sindrom (genetski problem koji može da utiče na rast)
• imaju smanjenu funkciju bubrega
• su niska i rođena mala za određeno gestaciono doba (MGD)

Norditropin® NordiLet ® se koristi kao supstituciona terapija hormona rasta kod odraslih:

• Norditropin® NordiLet® se koristi kao zamjena za hormon rasta kod odraslih kod kojih je smanjeno stvaranje ovog hormona još od djetinjstva ili je do nedostatka došlo u odraslom dobu zbog tumora, terapije tumora ili oboljenja koja zahvataju žlijezdu koja luči hormon rasta. Ukoliko ste u djetinjstvu liječeni zbog nedostatka hormona rasta, bićete ponovo testirani nakon završetka perioda rasta. Ukoliko se nedostatak hormona rasta potvrdi, treba nastaviti sa terapijom.

Lijek Norditropin® NordiLet® ne smijete koristiti:

• ako ste alergični (hipersenzitivni) na somatropin, fenol ili neki drugi sastojak lijeka Norditropin® NordiLet® (navedeni su pod 6, Dodatne informacije)
• ako ste imali transplantaciju bubrega
• ako imate aktivni tumor (karcinom). Tumori moraju biti neaktivni i primanje antitumorske terapije mora biti okončano prije započinjanja terapije lijekom Norditropin® NordiLet ®
• akutnih kritičnih stanja, npr. nakon operativnog zahvata na otvorenom srcu, operacije abdomena, usljed politrauma, akutne respiratorne insuficijencije
• ako je prestao rast (zatvoreni epifizni diskovi) i ako ne postoji nedostatak hormona rasta

Obavijestite Vašeg ljekara ukoliko se bilo koje od navedenih stanja odnosi na Vas.

Kada uzimate lijek Norditropin® NordiLet®, posebno vodite računa:

• ako imate dijabetes
• ako ste ikada imali karcinom ili neku drugu vrstu tumora
• ako imate glavobolje koje se ponavljaju, probleme sa vidom, odnosno ako se pojavi mučnina ili povraćanje
• ako imate poremećaj funkcije štitaste žlijezde
• ako počnete da hramljete ili Vam se pojavi bol u donjem dijelu leđa, to mogu biti znaci krive kičme (skolioza)
• ako imate preko 60 godina, ili ste primali somatropin u odraslom dobu tokom više od pet godina, pošto je iskustvo u primjeni lijeka ograničeno
• ako imate oboljenje bubrega, Vaš ljekar mora redovno sprovoditi kontrolu funkcije bubrega

Obavijestite Vašeg ljekara ukoliko se bilo koje od navedenih stanja odnosi na Vas, iz razloga što Norditropin® NordiLet® možda neće biti odgovarajući lijek za Vas.

Primjena drugih ljekova

Obavijestite Vašeg ljekara ukoliko ste već primali:

• Glukokortikoide ili polne hormone (na primjer anabolički steroidi ili estrogen) - istovremena upotreba lijeka Norditropin® NordiLet® sa glukokortikoidima ili steroidnim polnim hormonima može uticati na dostizanje konačne tjelesne visine kod odraslih osoba
• Ciklosporin (imunosupresiv) - može biti potrebno prilagoditi dozu
• Insulin - može biti potrebno prilagoditi dozu
• Tireoidne hormone - može biti potrebno prilagoditi dozu
• Gonadotropin (gonadostimulirajući hormon) - može biti potrebno prilagoditi dozu
• Antikonvulzive - može biti potrebno prilagoditi dozu

Obratite se svom ljekaru ili farmaceutu ako uzimate ili ste skoro uzimali druge ljekove, čak i one koji se izdaju bez recepta.

Primjena lijeka Norditropin® NordiLet® u periodu trudnoće i dojenja

Proizvodi koji sadrže somatropin nijesu preporučljivi za žene u reproduktivnom periodu koje ne koriste kontracepciju.

• Trudnoća. Ukoliko ostanete u drugom stanju tokom primanja lijeka Norditropin® NordiLet®, prekinite terapiju i obratite se svom ljekaru
• Dojenje. Ne koristite lijek Norditropin® NordiLet® ukoliko dojite, jer somatropin može preći u majčino mlijeko

Uticaj lijeka Norditropin® NordiLet® na upravljanje motornim vozilima i rukovanje mašinama

Norditropin® NordiLet® nema uticaja na rukovanje mašinama ili sposobnost bezbjednog upravljanja motornim vozilima.

Norditropin® NordiLet® uvijek primijenite isključivo na način koji Vam je preporučio Vaš ljekar. Ako imate nekih nedoumica konsultujte Vašeg ljekara ili farmaceuta.

Uobičajena doza

Kod djece doza zavisi od tjelesne mase i površine tijela. Kasnije tokom života, doza zavisi od visine, tjelesne mase, pola i osjetljivosti na hormon rasta, a prilagođavanje doze se vrši do postizanja optimalne doze.

• Djeca sa smanjenim stvaranjem ili nedostatkom hormona rasta:

Uobičajena doza je 25 do 35 mikrograma/kg tjelesne mase na dan ili od 0,7 do 1,0 mg/m2 površine tijela na dan.

• Djeca sa Tarner-ovim sindromom:

Uobičajena doza je od 45 do 67 mikrograma/kg tjelesne mase na dan ili od 1,3 do 2,0 mg/m2 površine tijela na dan.

• Djeca sa oboljenjem bubrega:

Uobičajena doza je 50 mikrograma/kg tjelesne mase na dan ili 1,4 mg/m2 površine tijela na dan.

• Djeca rođena mala za određeno gestaciono doba (MGD):

Uobičajena doza je 35 mikrograma/kg tjelesne mase na dan ili 1,0 mg/m2 površine tijela na dan do dostizanja konačne tjelesne visine. (U kliničkim ispitivanjima kod djece rođene male za određeno gestaciono doba (MGD) primjenjivane su obično doze od 33 i 67 mikrograma/kg tjelesne mase na dan).

• Odrasli sa smanjenim stvaranjem ili nedostatkom hormona rasta:

Ako nedostatak hormona rasta i dalje postoji i nakon završetka rasta, treba nastaviti sa terapijom. Uobičajena početna doza je od 0,2 do 0,5 mg/dan. Prilagođavanje doze se vrši sve dok se ne podesi optimalna doza. Ako se nedostatak hormona rasta utvrdi u odraslom dobu, uobičajena početna doza je od 0,1 do 0,3 mg/dan. Vaš ljekar će povećavati ovu dozu svakog mjeseca sve dok se ne dostigne odgovarajuća potrebna doza. Uobičajena maksimalna dnevna doza iznosi do 1,0 mg/dan.

Kada se lijek Norditropin® NordiLet® upotrebljava

• Vašu propisanu dnevnu dozu ubrizgajte potkožno svake večeri prije spavanja.

Kako se koristi pen sa uloškom

Norditropin® NordiLet® je rastvor hormona rasta u višedoznom penu sa originalno napunjenim uloškom od 1,5 ml, koji se nakon što se potroši baca.

Detaljne instrukcije za upotrebu pena sa uloškom Norditropin® NordiLet® nalaze se u dodatnom uputstvu na sljedećoj strani, ali najvažnije je da:

• Uvijek provjerite rastvor prije upotrebe okretanjem pena sa uloškom gore-dolje jednom ili dva puta. Koristite pen samo ako rastvor u ulošku izgleda bistro i bezbojno
• Norditropin® NordiLet® je predviđen za upotrebu sa NovoFine® iglama za jednokratnu upotrebu
• Uvijek koristite novu iglu za svako ubrizgavanje
• Mijenjate mjesta davanja injekcija da bi se spriječilo oštećenje kože
• Da biste obezbijedili pravilno davanje odgovarajuće doze i izbjegli ubrizgavanje vazduha, provjerite protok (priprema pena) prije davanja prve injekcije prilikom upotrebe novog pena sa uloškom Norditropin® NordiLet®. Pen sa uloškom se ne smije koristiti ako se kap rastvora hormona rasta ne pojavi na vrhu igle
• Nemojte dijeliti Vaš Norditropin® NordiLet® sa drugima

Koliko dugo će biti potrebno da traje terapija

• Ukoliko uzimate Norditropin® NordiLet® zbog poremećaja rasta usljed Tarner-ovog sindroma, odnosno oboljenja bubrega ili ste rođeni mali za određeno gestaciono doba (MGD), Vaš ljekar će Vam preporučiti da nastavite liječenje sve dok ne prestane rast
• Ukoliko imate utvrđen nedostatak hormona rasta, Vaš ljekar će Vam preporučiti da nastavite sa terapijom sve do odraslog doba

Nemojte prestati da uzimate Norditropin® NordiLet® bez prethodne konsultacije sa Vašim ljekarom.

Ako ste uzeli više lijeka Norditropin® NordiLet® nego što je trebalo

• Ukoliko ste ubrizgali veću dozu lijeka Norditropin® NordiLet ® nego što je potrebno, obratite se Vašem ljekaru. Primjena većih doza hormona rasta tokom više godina, može dovesti do abnormalnog rasta, a crte lica mogu postati grublje.

Ako ste zaboravili da uzmete lijek Norditropin® NordiLet®

• Narednu dozu lijeka primijenite na uobičajen način i u predviđeno vrijeme. Nikada ne uzimajte duplu dozu lijeka da nadomjestite to što ste preskočili da uzmete jednu dozu.

Ako naglo prestanete da uzimate lijek Norditropin® NordiLet®

• Nemojte prestati da uzimate Norditropin® NordiLet® bez prethodne konsultacije sa Vašim ljekarom.

Kao i svi ljekovi, i lijek Norditropin® NordiLet® može ispoljiti neželjena dejstva, koja se međutim ne moraju javiti kod svih.

Neželjena dejstva zapažena kod djece i odraslih (nepoznata učestalost):

• Osip; zviždanje pri disanju; otečeni očni kapci, lice ili usne; potpuni kolaps. Bilo koji od ovih simptoma mogu ukazivati na alergijsku reakciju
• Glavobolja, problemi sa vidom, osjećaj mučnine (nauzeja) i povraćanje. Ovo mogu biti znaci povećanog moždanog pritiska
• Opadanje vrijednosti tiroksina u serumu
• Hiperglikemija (povišene vrijednosti glukoze u krvi).

Ukoliko Vam se javi bilo koji od ovih simptoma obratite se Vašem ljekaru što je prije moguće. Prekinite sa upotrebom lijeka Norditropin® NordiLet® sve dok Vam Vaš ljekar ne odobri nastavak terapije.

Pojava antitijela na somatropin je rijetko zapažena tokom terapije lijekom Norditropin®.

Prijavljen je povećan nivo enzima jetre.

Slučajevi leukemije i relapsa tumora mozga su takođe prijavljeni kod pacijenata liječenih somatropinom (aktivna supstanca lijeka Norditropin® NordiLet®), iako ne postoje dokazi da je somatropin odgovoran za nastanak navedenih oboljenja.

Ukoliko smatrate da imate simptome bilo kojeg od navedenih oboljenja, potrebno je da se obratite Vašem ljekaru.

Ostala neželjena dejstva kod djece:

Povremena neželjena dejstva (mogu se javiti kod do 1 od 100 pacijenata koji uzimaju lijek):

• Glavobolja
• Crvenilo, svrab i bol na mjestu davanja injekcije.

Rijetka neželjena dejstva (mogu se javiti kod do 1 od 1 000 pacijenata koji uzimaju lijek):

• Osip
• Bolovi u mišićima i zglobovima
• Oticanje šaka i stopala zbog zadržavanja tečnosti.

U rijetkim slučajevima, djeca koja koriste lijek Norditropin® NordiLet® mogu da osjete bolove u kuku i koljenu ili se može pojaviti hramanje kod pacijenta. Ovi simptomi mogu biti izazvani oboljenjem koje dovodi do oštećenja glave butne kosti (Legg-Calvé oboljenje) ili mogu nastati zbog iskliznuća kraja kosti iz čašice (iskliznuće glave epifize butne kosti), što se ne mora dovoditi u vezu sa primjenom lijeka Norditropin® NordiLet®.

Kod djece sa Tarner-ovim sindromom, u kliničkim studijama uočeno je nekoliko slučajeva pojačanog rasta šaka i stopala u odnosu na visinu.

Podaci iz kliničke studije koja je sprovođena kod djece sa Tarner-ovim sindromom ukazuju da velike doze lijeka Norditropin® mogu povećati rizik od dobijanja infekcije uha.

Ostala neželjena dejstva kod odraslih:

Veoma česta neželjena dejstva (mogu se javiti kod više od 1 na 10 pacijenata koji uzimaju lijek):

• Oticanje šaka i stopala zbog zadržavanja tečnosti.

Česta neželjena dejstva (mogu se javiti kod do 1 na 10 pacijenata koji uzimaju lijek):

• Glavobolja
• Osjećaj trnjenja kože (mravinjanje) i utrnulosti ili bol uglavnom u prstima
• Bol u zglobovima i ukočenost zglobova; bol u mišićima.

Povremena neželjena dejstva (mogu se javiti kod do 1 na 100 pacijenata koji uzimaju lijek):

• Dijabetes tip 2
• Sindrom karpalnog tunela, bockanje i bol u prstima i šakama
• Svrab (može biti intenzivan) i bol na mjestu ubrizgavanja
• Ukočenost mišića.

Prijavljivanje sumnji na neželjena dejstva

Ako Vam se javi bilo koje neželjeno dejstvo recite to svom ljekaru, farmaceutu ili medicinskoj sestri. Ovo uključuje i bilo koja neželjena dejstva koja nijesu navedena u ovom uputstvu. Neželjena dejstva možete prijavljivati direktno kod zdravstvenih radnika, čime ćete pomoći u dobijanju više informacija o bezbjednosti ovog lijeka.

Lijek čuvati van domašaja i vidokruga djece.

Rok upotrebe

Rok upotrebe lijeka je 2 godine, ukoliko se čuva na temperaturi od +2°C do +8 °C (u frižideru).

Ne koristite Norditropin® NordiLet® po isteku datuma roka upotrebe naznačenog na kutiji lijeka. Naznačen datum se odnosi na posljednji dan navedenog mjeseca.

Čuvanje

Norditropin® NordiLet® pen sa uloškom koji nije u upotrebi, čuvati u frižideru (2°C - 8 °C) u originalnom spoljnjem pakovanju (kartonskoj kutiji), u cilju zaštite od svjetlosti. Ne smije se zamrzavati, niti izlagati toploti.

Kad počnete da upotrebljavate Norditropin® NordiLet® 15 mg/1,5 ml možete ili:

• da ga čuvate najduže 4 nedelje u frižideru (2°C - 8 °C), ili
• da ga čuvate najduže 3 nedelje na sobnoj temperaturi (ispod 25°C).

Norditropin® NordiLet® koji je bio zamrzavan ili izlagan visokim temperaturama se ne smije upotrebljavati.

Nikada ne koristite Norditropin® NordiLet® pen sa uloškom ukoliko rastvor hormona rasta ne izgleda bistro i bezbojno.

Igla ne smije ostati zavrnuta na penu Norditropin® NordiLet® kada se ne koristi.

Pen sa uloškom uvek čuvati sa poklopcem potpuno zatvoren kada se ne koristi.

Obavezno koristite novu iglu svaki put kada ubrizgavate lijek.

Lijek ne smijete baciti zajedno sa kućnim otpadom, niti se smije naći u otpadnim vodama. Pitajte farmaceuta na koji način da uklonite ljekove koji Vam više nisu potrebni. Ove mjere obezbjeđuju zaštitu životne sredine.

Šta sadrži lijek Norditropin® NordiLet®

• Aktivna supstanca je somatropin
• Rastvor takođe sadrži manitol; histidin; poloksamer 188; fenol; vodu za injekcije; hlorovodoničnu kiselinu i natrijum hidroksid.

Kako izgleda lijek Norditropin® NordiLet® i sadržaj pakovanja

Norditropin® NordiLet® je bistar i bezbojan rastvor za injekciju u višedoznom penu sa originalno napunjenim uloškom od 1,5 ml, koji se nakon što se potroši baca.

1 ml rastvora sadrži 10 mg somatropina.

1 mg somatropina odgovara 3 i.j. somatropina.

Norditropin® NordiLet® dostupan je u jednoj jačini:15 mg/1,5 ml (što odgovara 10 mg/ml;)

Nosilac dozvole i proizvođač

Nosilac dozvole za stavljanje u promet:

Novo Nordisk Pharma Operations A/S, Danska - Predstavništvo Crna Gora, Podgorica

Kritskog odreda 4/1,

81000 Podgorica, Crna Gora

Proizvođač:

Novo Nordisk A/S,

Novo Alle

DK-2880 Bagsvaerd, Danska.

Ovo uputstvo je posljednji put odobreno

Maj, 2014.

Režim izdavanja lijeka

Lijek se može upotrebljavati u stacionarnoj zdravstvenoj ustanovi; izuzetno na recept.

Broj i datum dozvole

Norditropin® NordiLet® rastvor za injekciju u penu sa uloškom, 15 mg/1,5 ml: 2030/14/190 – 1137 od 07.05.2014. godine