RISSAR 3mg film tableta

Lijek RISSAR je indikovan za:

• liječenje šizofrenije;
• liječenje umjerenih i teških maničnih epizoda povezanih sa bipolarnim poremećajem;
• za kratkotrajno liječenje (do 6 nedjelja) perzistentne agresije kod pacijenata sa umjerenom Alchajmerovom demencijom koja ne reaguje na nefarmakološke metode i kada postoji rizik za samopovrjeđivanje ili povrjeđivanje drugih;
• kratkotrajno simptomatsko liječenje (do 6 nedjelja) perzistentne agresije i poremećaja ponašanja kod djece starije od 5 godina i adolescenata sa ispodprosječnom inteligencijom ili mentalnom retardacijom dijagnostikovanom prema DSM-IV kriterijumima, kod kojih agresivno ponašanje zahtjeva farmakološku terapiju. Farmakološka terapija treba da bude dio kompleksnijeg programa liječenja, koji uključuje i psihosocijalnu i edukacionu intervenciju. Preporučuje se da risperidon propisuje ljekar specijalista, dječji neurolog ili dječji psihijatar koji je edukovan za terapiju poremećaja ponašanja kod djece i adolescenata.

Doziranje

Šizofrenija

Odrasli

Lijek RISSAR se može uzimati jednom ili dva puta na dan.

Terapiju treba započeti dozom od 2 mg/dan. Doza se može povećati drugog dana na 4 mg. Poslije toga, doza može ostati nepromijenjena ili se dalje prilagođava po potrebi za svakog pacijenta. Najvećem broju pacijenata odgovara doza od 4 do 6 mg/dan. Kod nekih pacijenata može biti potrebna sporija titracija doze i niža početna doza i doza održavanja.

Doze iznad 10 mg/dan se nijesu pokazale efikasnijim od manjih doza, a mogu izazvati ekstrapiramidalne simptome. Bezbjednost primjene doza većih od 16 mg/dan nije ispitana, tako da se njihova primjena ne preporučuje.

Stariji pacijenti

Preporučuje se početna doza od 0.5 mg dva puta na dan. Ova doza se može prilagoditi prema potrebi pacijenta povećanjem od 0.5 mg dva puta na dan do 1 do 2 mg dva puta na dan.

Pedijatrijska populacija

Primjena risperidona kod djece sa šizofrenijom, mlađe od 18 godina, se ne preporučuje usljed nedostatka podataka o efikasnosti.

Manične epizode u bipolarnom poremećaju

Odrasli

Lijek RISSAR treba primijeniti jednom dnevno, sa početnom dozom od 2 mg. Ukoliko je indikovano, dozu treba prilagođavati povećanjem od 1 mg dnevno, u vremenskim intervalima koji nijesu kraći od 24 sata. Risperidon se može primijeniti u fleksibilnom doznom opsegu od 1 do 6 mg/dnevno u cilju optimizacije stepena efikasnosti i podnošljivosti lijeka RISSAR kod svakog pacijenta. Primjena dnevne doze iznad 6 mg risperidona nije ispitana kod pacijenata sa maničnim epizodama.

Kao i u slučaju drugih simptomatskih terapija, kontinuiranu primjenu lijeka RISSAR treba procijeniti i razmotriti u više navrata u daljem toku terapije.

Stariji pacijenti

Preporučena početna doza je 0.5 mg dva puta na dan. Ova doza se može prilagoditi prema potrebi pacijenta povećanjem od 0.5 mg dva puta na dan do 1 do 2 mg dva puta na dan. Pošto je iskustvo u kliničkoj primjeni kod starijih osoba limitirano, treba voditi računa u toku liječenja.

Pedijatrijska populacija

Upotreba risperidona kod djece sa bipolarnom manijom, mlađe od 18 godina, se ne preporučuje usljed nedostatka podataka o efikasnosti.

Perzistentna agresija kod pacijenata sa umjerenom do teškom demencijom Alchajmerovog tipa

Preporučena početna doza je 0.25 mg dva puta na dan. Ukoliko je neophodno, ova doza se može prilagoditi prema potrebi pacijenta povećanjem od 0.25 mg dva puta na dan, svakog drugog dana. Optimalna doza, kod većine pacijenata iznosi 0.5 mg. Ipak, kod određenog broja pacijenata se poboljšanje javlja nakon primjene doze do 1 mg dva puta na dan.

Lijek RISSAR ne treba koristiti duže od 6 nedjelja kod pacijenata sa perzistentnom agresijom u demenciji Alchajmerovog tipa. U toku terapije, pacijente treba često i redovno pregledati uz razmatranje potrebe sa nastavljanjem terapije.

Poremećaj ponašanja

Djeca i adolescenti uzrasta od 5 do 18 godina

Kod osoba sa tjelesnom masom ≥ 50 kg, preporučena početna doza je 0.5 mg jednom na dan. Ukoliko je neophodno, ova doza se može prilagoditi prema potrebi pacijenta povećanjem od 0.5 mg jednom dnevno, sa razmakom po dva dana (svaki drugi dan). Međutim, kod nekih pacijenata poboljšanje se javlja nakon primjene doze od 0.5 mg dnevno, dok je kod drugih neophodno primijeniti doze od 1.5 mg dnevno. Kod osoba sa tjelesnom masom < 50 kg, preporučena početna doza je 0.25 mg dnevno. Ukoliko je neophodno, ova doza se može prilagoditi prema potrebi pacijenta povećanjem od 0.25 mg dnevno, sa razmakom po dva dana (svaki drugi dan). Optimalna doza kod većine pacijenata iznosi 0.5 mg jednom na dan. Međutim, kod nekih pacijenata se poboljšanje javlja nakon primjene doze od 0.25 mg dnevno, dok je kod drugih neophodno primijeniti doze od 0.75 mg dnevno.

Kao i u slučaju drugih simptomatskih terpija, kontinuiranu primjenu lijeka RISSAR treba redovno pratiti i evaluirati.

Primjena risperidona kod djece sa ovim poremećajem, mlađe od 5 godina, se ne preporučuje usljed nedostatka podataka.

Posebne grupe pacijenata

Pacijenti sa oštećenjem funkcije bubrega i jetre

Pacijenti sa oboljenjem bubrega imaju manju sposobnost eliminacije aktivne antipsihotičke frakcije lijeka nego pacijenti sa normalnom bubrežnom funkcijom. Kod pacijenata sa poremećenom funkcijom jetre dolazi do povećanja koncentracije slobodne frakcije risperidona u plazmi.

Bez obzira na indikaciju, kod pacijenata sa poremećenom funkcijom bubrega i jetre, početnu i naredne doze treba smanjiti na pola, a titracija doze treba da bude sporija.

Lijek RISSAR kod ovih grupa pacijenata treba primijenjivati sa oprezom.

Način primjene

Lijek RISSAR namijenjen je za oralnu primjenu. Hrana ne utiče na resorpciju lijeka RISSAR.

Kod prekida terapije, preporučuje se postepeno smanjenje doza do potpunog prekida primjene lijeka. Akutni simptomi obustave, uključujući nauzeju, povraćanje, znojenje i insomniju, rijetko su prijavljivani nakon naglog prestanka primjene visokih doza antipsihotika (pogledati dio 4.8). Može doći do ponovne pojave psihotičnih simptoma, a prijavljena je i pojava nevoljnih pokreta (kao što su akatizija, distonija i diskinezija).

Prelaz sa drugih antipsihotika na RISSAR

Ukoliko je medicinski opravdano, lijek koji se prethodno upotrebljavao treba postepeno ukidati i početi sa primjenom lijeka RISSAR. Takođe, u medicinski opravdanim slučajevima, kada se depo oblici antipsihotika zamjenjuju tabletama RISSAR, sa primjenom lijeka RISSAR potrebno je započeti umjesto sljedeće injekcije depo antipsihotika prema ustaljenom rasporedu. Potrebu za nastavkom primjene antiparkinsonika treba procijeniti u više navrata i daljem toku terapije.

Lijek je kontraindikovan kod pacijenata sa poznatom preosjetljivošću na risperidon ili na bilo koju od pomoćnih supstanci navedenih u dijelu 6.1.

Stariji pacijenti sa demencijom

Povećana stopa mortaliteta kod starijih pacijenata sa demencijom

Meta analizom 17 placebom-kontrolisanih kliničkih ispitivanja u kojima su ispitivani atipični antipsihotici, uključujući i risperidon, primijećen je porast mortaliteta kod starijih pacijenata sa demencijom koju su liječeni atipičnim antipsihoticima u poređenju sa placebom. U placebo-kontrolisanim kliničkim ispitivanjima lijeka risperidon, u ovoj populaciji, incidenca mortaliteta kod pacijenata liječenih risperidonom, bila je 4%, u odnosu na 3.1% koliko je ona iznosila kod pacijenata koji su primali placebo. Stepen vjerovatnoće (95% tačnog intervala pouzdanosti) iznosio je 1.21 (0.7; 2.1). Prosječna starost (raspon) pacijenata koji su preminuli iznosila je 86 godina (u rasponu od 67 do 100 godina). Podaci koji su dobijeni u dvije velike opservacione studije, pokazali su da starije osobe sa demencijom koje su liječene konvencionalnim antipsihoticima takođe imaju malo povećan rizik od smrtnog ishoda u poređenju sa onima koji nijesu bili na terapiji. Nema dovoljno podataka za tačnu procjenu precizne magnitude rizika, a uzrok povećanja rizika nije poznat. Nije jasno u kojem se opsegu povećanje stope mortaliteta u pomenutim opservacionim studijama može pripisati upotrebi antipsihotika, a u kojoj mjeri karakteristikama samih pacijenata.

Istovremena primjena sa furosemidom

U placebom-kontrolisanim kliničkim ispitivanjima lijeka risperidon, kod starijih pacijenata sa demencijom, veća incidenca mortaliteta je primijećena kod pacijenata koji su istovremeno liječeni furosemidom i risperidonom (7.3%; prosječna starost 89 godina, u rasponu od 75-97 godina) u poređenju sa grupom pacijenata liječenih samo risperidonom (3.1%; prosječna starost 84 godine, u rasponu od 70-96 godina) ili samo furosemidom (4.1%; prosječna starost 80 godina, u rasponu od 67-90 godina). Povećan mortalitet kod pacijenata liječenih istovremeno risperidonom i furosemidom zapažen je u dva od četiri završena klinička ispitivanja. Istovremena upotreba risperidona i drugih diuretika (uglavnom tiazidnih diuretka primijenjenih u malim dozama) nije povezana sa sličnim pojavama/nalazima.

Patofiziološki mehanizam koji bi mogao da objasni ovaj nalaz nije otkriven, a takođe ni siguran uzrok smrti. Ipak, treba biti oprezan i razmotriti odnos koristi i rizika ove kombinacije ljekova ili istovremene primjene sa drugim jakim diureticima, prije donošenja odluke o primjeni. Povećanje incidence mortaliteta kod pacijenata koji su liječeni drugim diureticima u kombinaciji sa risperidonom nije zabilježeno. Bez obzira na liječenje, dehidracija predstavlja opšti faktor rizika za mortalitet i zato je treba pažljivo izbjegavati kod starijih dementnih pacijenata.

Cerebrovaskularni neželjeni događaji

U placebom-kontrolisanim kliničkim ispitivanjima, kod starijih pacijenata sa demencijom zapažena je značajno veća incidenca (oko 3 puta veća) cerebrovaskularnih neželjenih događaja kod pacijenata na terapiji nekim od atipičnih antipsihotika. Prikupljeni podaci iz šest placebom-kontrolisanih studija sa uglavnom starijim pacijentima (> 65 godina) sa demencijom ukazuju da se cerebrovaskularni neželjeni događaji (ozbiljni neželjeni događaji i oni koji to nijesu, kao i kombinovani) javljaju kod 3.3% (33/1009) pacijenata koji su primali lijek risperidon i 1.2% (8/712) pacijenata koji su primali placebo. Stepen vjerovatnoće (95% tačnog intervala pouzdanosti) iznosio je 2.96 (1.34; 7.50). Patofiziološki mehanizam ovog povećanog rizika nije poznat. Ne može se isključiti povećan rizik za nastanak cerebrovaskularnih neželjenih događaja kod primjene drugih antipsihotičnih ljekova ili kod ostale populacije pacijenata. Lijek RISSAR bi trebalo oprezno primijenjivati kod pacijenata sa faktorima rizika za moždani udar.

Rizik za nastanak cerebrovaskularnih neželjenih događaja je značajno veći kod pacijenata sa kombinovanom ili vaskularnim tipom demencije u odnosu na demenciju Alchajmerovog tipa. Zbog toga risperidon ne treba davati pacijentima sa drugim tipovima demencije, osim kod pacijenata sa Alchajmerovim tipom demencije.

Ljekar treba pažljivo da razmotri odnos koristi i rizika kod starijih pacijenata sa demencijom prije primjene lijeka RISSAR, uzimajući u obzir druge faktore rizika za nastanak cerebrovaskularnog insulta kod svakog pacijenta pojedinačno. Pacijenti/njegovatelji treba odmah da prijave znake i simptome potencijalnih cerebrovaskularnih neželjenih događaja, kao što su iznenadna slabost, ukočenost lica, ruku ili nogu, probleme sa govorom ili vidom. Bez odlaganja treba razmotriti sve terapijske opcije, uključujući prekid terapije risperidonom.

Lijek RISSAR je indikovan za kratkotrajno simptomatsko liječenje perzistentne agresije kod pacijenata sa umjerenom do ozbiljnom demencijom Alchajmerovog tipa koji ne reaguju na nefarmakološki pristup liječenju i kada postoji rizik od samopovrjeđivanja ili povrjeđivanja drugih.

Pacijente treba redovno pratiti i ponovo razmotriti potrebu za nastavkom terapije.

Ortostatska hipotenzija

Kako risperidon djeluje blokadom alfa-adrenergičnih receptora, može doći do (ortostatske) hipotenzije, naročito u početnoj fazi titriranja doze. Tokom zajedničke upotrebe risperidona i antihipertenzivne terapije tokom postmarketinškog perioda primijećena je klinički značajna hipotenzija. Lijek RISSAR treba primijenjivati sa oprezom kod pacijenata sa poznatim kardiovaskularnim oboljenjem (na primjer: srčana slabost, infarkt miokarda, poremećaji provodnog sistema srca, hipovolemija ili cerebrovaskularno oboljenje) i dozu, kao što je i preporučeno, treba postepeno titrirati (pogledati dio 4.2 Doziranje i način primjene). Ukoliko se kod pacijenta konstatuje hipotenzija, treba razmotriti mogućnost smanjenja doze.

Leukopenija, neutropenija i agranulocitoza

Slučajevi leukopenije, neutropenije i agranulocitoze prijavljeni su tokom terapije antipsihoticima, uključujući i risperidon. Tokom postmarketinškog praćenja veoma rijetko su zabilježeni slučajevi agranulocitoze (<1/10 000 pacijenata).

Pacijente sa klinički značajnim smanjenjem broja leukocita ili leukopenijom/neutropenijom izazvanom lijekom u anamnezi, treba pažljivo pratiti tokom prvih nekoliko mjeseci terapije. Nakon pojave prvih znakova klinički značajnog smanjenja broja leukocita, ukoliko se isključe ostali uzročni faktori, treba razmotriti prekid terapije lijekom RISSAR.

Pacijente sa klinički značajnom neutropenijom treba pažljivo pratiti i u slučaju pojave groznice (povišene temperature) ili drugih simptoma/znakova infekcije, blagovremeno, tj. odmah započeti njihovo liječenje. Kod pacijenata sa teškom neutropenijom (apsolutni broj neutrofila manji od 1 x 109/l) treba prekinuti primjenu lijeka RISSAR i do oporavka pratiti vrijednosti broja leukocita.

Tardivna diskinezija/ekstrapiramidalni simptomi

Ljekovi koji blokiraju dopaminske receptore mogu izazvati tardivnu diskineziju koja se karakteriše ritmičkim nevoljnim pokretima, najčešće jezika i/ili lica. Pokazano je da pojava ekstrapiramidalnih simptoma predstavlja faktor rizika za nastanak tardivne diskinezije. Ako se pojave znaci i simptomi tardivne diskinezije, treba razmotriti mogućnost prekidanja terapije svim antipsihoticima.

Oprez je neophodan kod pacijenata koji istovremeno u terapiji dobijaju oba lijeka, psihostimulanse (uključujući metilfenidat) i risperidon, jer ekstrapiramidalni simptomi mogu nastati prilikom prilagođavanja doze jednog ili oba lijeka. Preporučuje se postepen prekid istovremene terapije ovim ljekovima (pogledati dio 4.5).

Neuroleptički maligni sindrom

Poznato je da upotreba antipsihotika može dovesti do pojave neuroleptičkog malignog sindroma, koji se karakteriše hipertermijom, rigiditetom mišića, autonomnom nestabilnošću, poremećajem svijesti i povišenim nivoom serumske kreatin fosfokinaze. Kao dodatni znaci mogu se javiti mioglobinurija (rabdomioliza) i akutna renalna insuficijencija. U tom slučaju treba prekinuti liječenje svim antipsihoticima, uključujući i lijek RISSAR.

Parkinsonova bolest i demencija sa Levijevim tjelašcima

Prilikom propisivanja antipsihotika pacijentima sa Parkinsonovom bolešću ili demencijom sa Levijevim tjelašcima, uključujući i lijek RISSAR, ljekari treba da procijene odnos koristi i rizika pošto je kod obje grupe pacijenata povećan rizik od nastanka neuroleptičkog malignog sindroma, a kod ovih pacijenata, takođe, postoji povećana osjetljivost na antipsihotičke ljekove. Ti su pacijenti bili isključeni iz kliničkih ispitivanja. Parkinsonova bolest se može pogoršati primjenom risperidona. Povećana osjetljivost na antipsihotike se manifestuje konfuzijom, umjerenom do jakom redukcijom pažnje sa smanjenim osjećajem bola, posturalnom nestabilnošću sa čestim padovima, kao i ekstrapiramidalnim simptomima.

Hiperglikemija i dijabetes melitus

Hiperglikemija, dijabetes melitus ili pogoršanje postojećeg dijabetesa, javlja se rijetko u toku liječenja risperidonom. U nekim slučajevima je zabilježeno prethodno povećanje tjelesne težine koja može predstavljati predisponirajući faktor. Vrlo rijetko je zabilježena pojava ketoacidoze kao i dijabetesne kome. Preporučuje se odgovarajuće praćenje dijabetičara i pacijenata sa povećanim rizikom za razvoj dijabetesa. Pacijenti koji primaju bilo koji atipični antipsihotik, uključujući i risperidon, moraju paziti na simptome hiperglikemije (polidipsija, poliurija, polifagija i slabost). Dijabetičarima i pacijentima sa rizičnim faktorima za razvoj dijabetesa savjetuje se redovno praćenje nivoa glukoze u krvi, kao i opšteg stanja.

Povećanje tjelesne mase

U toku primjene risperidona zabilježeno je značajano povećanje tjelesne mase. U toku terapije treba redovno kontrolisati tjelesnu masu.

Hiperprolaktinemija

Hiperprolaktinemija je često neželjeno dejstvo tokom liječenja risperidonom. Preporučuje se evaluacija nivoa prolaktina u plazmi kod pacijenata sa dokazima o mogućim neželjenim dejstvima vezanim za prolaktin (npr. ginekomastija, menstrualni poremećaji, anovulacija, poremećaj plodnosti, smanjen libido, erektilna disfunkcija i galaktoreja).

Ispitivanja na kulturama tkiva ukazuju da rast ćelija tumora dojke kod ljudi može biti stimulisan prolaktinom. Iako jasna povezanost sa primjenom antipsihotika do sada nije bila dokazana u kliničkim i epidemiološkim ispitivanjima, potreban je oprez kod pacijenata sa relevantnom anamnezom. Lijek RISSAR treba koristiti sa oprezom kod pacijenata sa već postojećom hiperprolaktinemijom i kod pacijenata sa prolaktin zavisnim tumorima.

Produženje QT intervala

Produženje QT intervala je prijavljivano veoma rijetko tokom postmarketinškog perioda. Kao i kod drugih antipsihotika, risperidon treba koristiti sa oprezom kod pacijenata sa poznatim kardiovaskularnim oboljenjem, porodičnom anamnezom produženja QT intervala, bradikardijom ili elektrolitnim disbalansom (hipokalijemija, hipomagnezijemija), jer se može povećati rizik od nastanka aritmogenih efekata, kao i kod zajedničke upotrebe risperidona sa ljekovima za koje se zna da produžavaju QT intervala.

Epileptični napadi

Preporučuje se oprez kada se lijek primijenjuje kod pacijenata sa epilepsijom ili kod ostalih stanja koja mogu sniziti prag za konvulzije.

Prijapizam

Prijapizam se može javiti tokom terapije risperidonom, zbog efekta blokade alfa-adrenergičkih receptora.

Regulacija tjelesne temperature

Nemogućnost organizma da održi normalnu tjelesnu temperaturu, pripisuje se djelovanju antipsihotičnih ljekova. Preporučuje se adekvatna njega kada se lijek RISSAR propisuje pacijentima koji npr. naporno vježbaju, koji su izloženi ekstremnim vrućinama, koji primaju više ljekova sa antiholinergičnim dejstvom, ili su dehidrirani.

Antiemetičko dejstvo

U pretkliničkim studijama je uočen antiemetički efekat risperidona. Ovaj efekat kod ljudi može da maskira simptome i znake predoziranja nekim ljekovima ili oboljenja kao što su intestinalna opstrukcija, Rejev sindrom ili tumor mozga.

Oštećena funkcija bubrega i jetre

Pacijenti sa oštećenom funkcijom bubrega imaju smanjenu sposobnost da eliminišu aktivnu antipsihotičnu frakciju risperidona u odnosu na odrasle osobe sa očuvanom bubrežnom funkcijom. Kod pacijenata sa oštećenom funkcijom jetre dolazi do povećanja koncentracije slobodne frakcije risperidona u plazmi (pogledati dio 4.2).

Venska tromboembolija

Kod primjene antipsihotičnih ljekova zabilježeni su slučajevi pojave venske tromboembolije (VTE). S obzirom na to da su kod pacijenata na terapiji antipsihoticima često prisutni stečeni faktori rizika za pojavu VTE, sve potencijalne VTE faktore rizika treba identifikovati prije, kao i tokom terapije risperidonom i treba preduzeti sve neophodne preventivne mjere.

Intraoperativni “Floppy Iris” sindrom (IFIS)

Intraoperativni “Floppy Iris” sindrom (IFIS) uočen je tokom operacije katarakte kod pacijenata liječenih inhibitorima alfa 1a-adrenergičnih receptora, uključujući risperidon (pogledati dio 4.8).

IFIS može povećati rizik od komplikacija oka za vrijeme i nakon operacije. Za trenutnu ili prethodnu primjenu ljekova sa antagonističkim efektom alfa 1a-adrenergičnih receptora treba upoznati oftalmološkog hirurga prije operacije. Potencijalna korist zaustavljanja terapije sa inhibitorima alfa 1a-adrenergičnih receptora prije operacije katarakte nije utvrđena i mora se procijeniti rizik od zaustavljanja antipsihotične terapije.

Djeca i adolescenti

Prije propisivanja risperidona djetetu ili adolescentu sa poremećajem ponašanja potrebno je cjelokupno obuhvatiti fizičke i socijalne razloge za agresivno ponašanje, kao što su bol ili neodgovarajući zahtjevi okoline.

Sedativni efekat risperidona je potrebno pažljivo pratiti u ovoj populaciji zbog mogućih posljedica na sposobnost učenja. Promjena vremena uzimanja lijeka risperidon može smanjiti efekat sedacije na pažnju djece i adolescenata u vrijeme nastave.

Upotreba risperidona je povezana sa povećanjem tjelesne mase i indeksa tjelesne mase (BMI). Preporučuje se mjerenje težine prije početka liječenja i redovna kontrola tokom liječenja.

Promjene u visini bile su u granicama normi prema godinama starosti u otvorenom kliničkom ispitivanju. Efekti dugotrajne primjene risperidona na polno sazrijevanje i težinu nijesu adekvatno ispitivani.

Zbog potencijalnog djelovanja produžene hiperprolaktinemije na rast i polno sazrijevanje djece i adolescenata potrebna je redovna klinička evaluacija endokrinološkog statusa, uključujući mjerenja visine, težine, polno sazrijevanje, praćenje menstrualnog ciklusa i ostale potencijalno prolaktin-zavisne efekte.

Rezultati iz male postmarketinške opservacione studije su pokazali da su osobe koje su primale risperidon u uzrastu od 8-16 godina, bile u prosjeku oko 3.0-4.8 cm više od onih koji su primali druge atipične antipsihotične ljekove. Ova studija nije bila dovoljna da se utvrdi da li je izloženost risperidonu imala bilo kakav uticaj na konačnu visinu odraslih, odnosno da li je rezultat bio zbog direktnog uticaja risperidona na rast kostiju ili efekat osnovne bolesti na rast kostiju, ili je bio rezultat bolje kontrole osnovne bolesti sa posljedičnim povećanjem linearnog rasta.

Tokom terapije risperidonom potrebno je sprovođenje redovnih pregleda zbog ekstrapiramidalnih simptoma i ostalih poremećaja pokreta.

Zbog posebnih preporuka za doziranje lijeka kod djece i adolescenata pogledati dio 4.2.

Pomoćne supstance

RISSAR film tablete sadrže laktozu. Ukoliko pacijenti imaju rijetka nasljedna oboljenja u vidu intolerancije galaktoze, deficijenciju laktaze ili malapsorpciju glukoze i galaktoze, ne treba da uzimaju ovaj lijek.

Ovaj lijek sadrži manje od 1 mmol natrijuma (23 mg) po tableti, količina koja je zanemarljiva. To je u suštini „bez natrijuma“.

Film tablete od 2 mg sadrže boju oranž-žuto (E110). Ovaj ekscipijens može izazvati alergijske reakcije.

Farmakodinamske interakcije

Ljekovi za koje je poznato da produžavaju QT interval

Kao i kod drugih antipsihotika, treba biti oprezan pri propisivanju lijeka RISSAR pacijentima koji istovremeno uzimaju ljekove za koje se zna da produžavaju QT interval, npr. antiaritmici (npr. hinidin, dizopiramid, prokain-amid, propafenon, amjodaron, sotalol), triciklični antidepresivi (npr. amitriptilin), tetraciklični antidepresivi (maprotilin), neki od antihistaminika, ostali antipsihotici, neki od antimalarika (hinin, meflokvin), ljekovi koji izazivaju elektrolitni disbalans (hipokalijemiju, hipomagnezijemiju), bradikardiju ili ljekovi koji inhibiraju hepatični metabolizam risperidona. Lista ovih ljekova je indikativna i nije konačna.

Ljekovi sa djelovanjem na centralni nervni sistem i alkohol

Treba biti oprezan ako se risperidon daje u kombinaciji sa drugim ljekovima sa centralnim djelovanjem (opijati, antihistaminici i benzodiazepini) ili alkoholom jer povećavaju rizik od sedacije.

Levodopa i agonisti dopamina

Risperidon može antagonizovati dejstva levodope i drugih dopaminskih agonista. Ako se smatra da je istovremena upotreba ovih ljekova neophodna, naročito u posljednjem stadijumu Parkinsonove bolesti, treba propisati najnižu efektivnu dozu svakog pojedinačnog lijeka.

Psihostimulansi

Kombinovana primjena psihostimulanasa (uključujući metilfenidat) sa risperidonom može dovesti do ekstrapiramidalnih simptoma nakon promjene terapije jednog ili oba lijeka (pogledati dio 4.4).

Ljekovi sa hipotenzivnim dejstvom

Tokom zajedničke upotrebe risperidona i antihipertenzivne terapije tokom postmarketinškog perioda, primijećena je klinički značajna hipotenzija.

Paliperidon

Istovremena upotreba lijeka RISSAR sa paliperidonom se ne preporučuje, jer je paliperidon aktivan metabolit risperidona. Istovremena upotreba ova dva lijeka može dovesti do dodatne izloženosti organizma aktivnoj antipsihotičnoj frakciji.

Farmakokinetske interakcije

Hrana ne utiče na resorpciju risperidona.

Risperidon se uglavnom metaboliše putem SYR2D6, a u manjoj mjeri putem SYRZA4. Oba, risperidon i njegov aktivni metabolit 9-hidroksirisperidon, supstrati su P-glikoproteina (P-gp). Supstance koje modificiraju aktivnost enzima SYR2D6, ili supstance koje snažno inhibiraju ili indukuju aktivnost SYRZA4 i/ili P-gp, mogu uticati na farmakokinetiku aktivne antipsihotične frakcije risperidona.

Snažni inhibitori SYR2D6

Istovremena upotreba risperidona sa snažnim inhibitorima SYR2D6 može povećati koncentraciju risperidona u plazmi, ali manje koncentraciju aktivne antipsihotičke frakcije. Veće doze snažnog inhibitora SYR2D6 mogu povisiti koncentracije aktivne antipsihotičke frakcije risperidona (npr. paroksetin, pogledajte u nastavku). Očekuje se da i drugi inhibitori SYR2D6, kao što je hinidin, mogu na sličan način uticati na koncentraciju risperidona u plazmi. Kada se istovremena primjena paroksetina, hinidina, ili nekog drugog snažnog inhibitora SYR2D6, posebno u većim dozama, uvodi ili ukida, ljekar treba ponovno preispitati dozu lijeka RISSAR.

Inhibitori SYRZA4 i/ili P-gp

Istovremena primjena risperidona sa snažnim inhibitorima SYRZA4 i/ili P-gp može značajno povisiti koncentracije aktivne antipsihotičke frakcije risperidona u plazmi. Kada se istovremeno uvodi ili ukida itrakonazol ili drugi snažni inhibitor SYRZA4 i/ili P-gp, ljekar treba ponovno preispitati dozu lijeka RISSAR.

Induktori SYRZA4 i/ili P-gp

Istovremena primjena risperidona sa snažnim induktorima SYRZA4 i/ili P-gp može smanjiti koncentracije aktivne antipsihotičke frakcije risperidona u plazmi. Kada se istovremeno uvodi ili ukida karbamazepin ili drugi snažni induktor SYRZA4 i/ili P-gp, ljekar treba ponovno preispitati dozu lijeka RISSAR. Induktori SYRZA4 pokazuju vremenski zavisan efekat, koji može trajati najmanje 2 sedmice do postizanja maksimalnog efekta nakon uvođenja lijeka. Nasuprot tome, pri ukidanju, SYRZA4 indukcija može trajati najmanje 2 sedmice do opadanja efekta.

Ljekovi koji se snažno vezuju za proteine

Kada se risperidon primjenjuje zajedno sa ljekovima koji se snažno vezuju za proteine plazme, ne postoji klinički relevantno premještanje bilo kojeg od ljekova sa proteina plazme.

Za lijek koji se istovremeno primjenjuje sa risperidonom, mora se pročitati odgovarajući dio informacija o putu metabolizma i mogućoj potrebi prilagođavanja doze.

Pedijatrijska populacija

Studije interakcija su obavljene samo kod odraslih. Relevantnost rezultata iz ovih studija kod pedijatrijskih pacijenata je nepoznata.

Kombinovana primjena psihostimulanasa (npr. metilfenidat) i risperidona kod djece i adolescenata nije promijenila farmakokinetiku i efikasnost risperidona.

Primjeri

Primjeri ljekova koji potencijalno imaju ili koji su pokazali da nemaju interakcije sa risperidonom su navedeni u nastavku:

Uticaj drugih ljekova na farmakokinetiku risperidona

Antibakterijski ljekovi:

• eritromicin, umjeren inhibitor SYRZA4 i inhibitor P-gp, ne mijenja farmakokinetiku risperidona ni njegove aktivne antipsihotičke frakcije.

• rifampicin, snažan induktor SYRZA4 i induktor P-gp, smanjuje koncentracije aktivne antipsihotičke frakcije risperidona u plazmi.

Antiholinesteraze:

• donepezil i galantamin, oba supstrati SYR2D6 i SYRZA4, ne pokazuju klinički značajne efekte na farmakokinetiku risperidona i njegovu aktivnu antipsihotičku frakciju.

Antiepileptici:

• pokazano je da karbamazepin, snažan induktor SYRZA4 i induktor P-gp, smanjuje koncentraciju aktivne antipsihotičke frakcije risperidona u plazmi. Slični efekti se mogu zapaziti i prilikom primjene npr. fenitoina i fenobarbitala koji su takođe SYRZA4 induktori hepatičkih enzima kao i P-glikoproteina.

• topiramat umjereno smanjuje bioraspoloživost risperidona, ali ne i aktivne antipsihotičke frakcije risperidona. Zbog toga, ova interakcija vjerovatno nije od kliničkog značaja.

Antimikotici:

• itrakonazol, snažan inhibitor SYRZA4 i inhibitor P-gp, u dozi od 200 mg/dan povećava koncentracije aktivne antipsihotičke frakcije za oko 70%, pri dozama risperidona od 2 do 8 mg/dan.

• ketokonazol, snažan inhibitor SYRZA4 i inhibitor P-gp, u dozi od 200 mg/dan povećava koncentracije risperidona u plazmi i smanjuje koncentracije 9-hidroksirisperidona u plazmi.

Antipsihotici:

• fenotiazini mogu povećati koncentracije risperidona u plazmi, ali ne i aktivne antipsihotičke frakcije.

Antivirusni ljekovi:

• inhibitori proteaze: nijesu dostupni podaci iz formalnih studija; međutim, budući da je ritonavir snažan inhibitor SYRZA4 i slab inhibitor SYR2D6, ritonavir i ritonavir-pojačani inhibitori proteaze potencijalno povećavaju koncentracije aktivne antipsihotičke frakcije risperidona.

Beta blokatori:

• neki beta-blokatori mogu povećati koncentraciju risperidona u plazmi, ali ne i aktivne antipsihotičke frakcije.

Blokatori kalcijumovih kanala:

• verapamil, umjeren inhibitor SYRZA4 i inhibitor P-gp, povećava koncentraciju risperidona i aktivne antipsihotičke frakcije risperidona u plazmi.

Gastrointestinalni ljekovi:

• antagonisti H2-receptora: cimetidin i ranitidin, oba slabi inhibitori SYR2D6 i SYRZA4, povećavaju bioraspoloživost risperidona, ali neznatno aktivne antipsihotičke frakcije.

SSRI i triciklični antidepresivi:

• fluoksetin, snažan inhibitor SYR2D6, povećava koncentraciju risperidona u plazmi, ali djeluje manje na antipsihotičku aktivnu frakciju.

• paroksetin, snažan inhibitor SYR2D6, povećava koncentraciju risperidona u plazmi, ali u dozama do 20 mg/dan, djeluje manje na antipsihotičku aktivnu frakciju. Međutim, veće doze paroksetina mogu povećati koncentracije aktivne antipsihotičke frakcije risperidona.

• triciklični antidepresivi mogu povećati koncentraciju risperidona u plazmi, ali ne i aktivne antipsihotičke frakcije. Amitriptilin ne utiče na farmakokinetiku risperidona i njegove aktivne antipsihotičke frakcije.

• sertralin, slab inhibitor SYR2D6, i fluvoksamin, slab inhibitor SYRZA4, u dozama do 100 mg/dan su povezani sa klinički značajnim promjenama u koncentraciji antipsihotičke aktivne frakcije risperidona. Međutim, doze veće od 100 mg/dan sertralina ili fluvoksamina mogu povećati koncentracije antipsihotičke aktivne frakcije risperidona.

Uticaj risperidona na farmakokinetiku drugih ljekova

Antiepileptici:

• risperidon ne pokazuje klinički značajan efekat na farmakokinetiku valproata ili topiramata.

Antipsihotici:

• aripiprazol, supstrat SYR2D6 i SYRZA4: risperidon tablete ili injekcije nijesu uticali na farmakokinetiku aripiprazola i njegovog aktivnog metabolita, dehidroaripiprazola zajedno.

Glikozidi digitalisa:

• risperidon ne pokazuje klinički značajan efekat na farmakokinetiku digoksina.

Litijum:

• risperidon ne pokazuje klinički značajan efekat na farmakokinetiku litijuma.

Istovremena primjena risperidona sa furosemidom

• pogledati dio 4.4 u vezi povećane smrtnosti kod starijih pacijenata sa demencijom koji istovremeno primaju furosemid.

Plodnost

Kao i kod drugih ljekova koji su antagonisti dopamin D2 receptora, lijek risperidon povećava koncentracije prolaktina. Hiperprolaktinemija može suprimirati hipotalamički GnRH, što dovodi do redukcije sekrecije gonadotropina od strane hipofize. Zbog toga se mogu ugroziti reproduktivne funkcije pogoršavajući steroidnu genezu gonada i kod ženskih i kod muških pacijenata.

U nekliničkim studijama nijesu uočeni relevantni efekti.

Trudnoća

Nema dovoljno podataka o upotrebi risperidona kod trudnica. Risperidon nije bio teratogen u istraživanjima na životinjama, ali su primjećene druge vrste reproduktivne toksičnosti (pogledati dio 5.3). Potencijalni rizik za ljude nije poznat.

Kod novorođenčadi koji su bili izloženi antipsihoticima (uključujući risperidon) tokom trećeg tromjesečja je povećan rizik od pojave neželjenih reakcija, uključujući ekstrapiramidalnih i/ili apstinencijalnih simptoma koji mogu da variraju u težini i trajanju, nakon porođaja. Postoje podaci o pojavi uznemirenosti, hipertonije, hipotonije, tremora, pospanosti, respiratnornog distresa ili poremećaja u ishrani. Zato novorođenče treba pažljivo pratiti.

Lijek RISSAR ne treba upotrebljavati tokom trudnoće osim ako nije neophodno. Ukoliko je prekid tokom trudoće neophodan, terapija se ne smije prekinuti naglo.

Dojenje

U ispitivanjima na životinjama, pokazano je da se risperidon i 9-hidroksi-risperidon izlučuju u mlijeko. Takođe je pokazano da se risperidon i 9-hidroksi-risperidon u maloj količini izlučuju i u humanom mlijeku. Ne postoje dostupni podaci o neželjenim dejstvima risperidona kod odojčadi. Stoga, lijek RISSAR treba primijenjivati u toku dojenja samo u slučaju da je korist od dojenja veći od potencijalnog rizika na odojče.

Risperidon može umjereno ili jako uticati na sposobnost upravljanja vozilima i rukovanje mašinama zbog potencijalnog dejstva na nervni sistem i vid (pogledati dio 4.8).

Stoga, pacijente treba upozoriti da ne voze i da ne rukuju mašinama sve dok se ne procijeni njihova individualna osjetljivost na lijek.

Najčešće prijavljivana neželjena dejstva lijeka (incidenca > 10%) su: parkinsonizam, sedacija/somnolencija, glavobolja i insomnija.

Dozno-zavisna neželjena dejstva koja se javljaju obuhvataju parkinsonizam i akatiziju.

Dolje prikazana neželjena dejstva lijeka prijavljivana su tokom kliničkih ispitivanja i postmarketinškog perioda. Učestalost je definisana kao:

veoma često (≥ 1/10), često (≥ 1/100 do < 1/10), povremeno (≥ 1/1000 do < 1/100), rijetko (≥ 1/10000 do < 1/1000), veoma rijetko (< 1/10000) i nepoznato (ne može se procijeniti iz dostupnih podataka).

U okviru svake grupe učestalosti neželjena dejstva su prikazana po opadajućoj ozbiljnosti.

Neželjena dejstva prema sistemu organa i učestalosti:

Infekcije i infestacije

Često: pneumonija, bronhitis, infekcije gornjeg respiratornog trakta, sinuzitis, infekcija uha, infekcije urinarnog trakta, gripa.

Povremeno: infekcije respiratornog trakta, cistitis, infekcija oka, tonzilitis, onihomikoza, celulitis lokalizovana infekcija, virusna infekcija, akarodermatitis.

Rijetko: infekcija.

Poremećaji krvi i limfnog sistema

Povremeno: neutropenija, smanjen broj leukocita, trombocitopenija, anemija, snižene vrijednosti hemoglobina, povećan broj eozinofila.

Rijetko: agranulocitozav.

Poremećaji imunog sistema

Povremeno: hipersenzitivnost.

Rijetko: anafilaktička reakcijav.

Endokrinološki poremećaji

Često: hiperprolaktinemijaa

Rijetko: neadekvatna sekrecija antidiuretskog hormona, prisutnost glukoze u urinu.

Poremećaji metabolizma i ishrane

Često: povećanje tjelesne mase, povećan ili smanjen apetit.

Povremeno: diabetes melitusb, hiperglikemija, polidipsija, smanjenje tjelesne mase, anoreksija, povišen holesterol u krvi.

Rijetko: intoksikacija vodomv, hipoglikemija, hiperinsulinijemijav, povišeni trigliceridi u krvi,.

Veoma rijetko: dijabetesna ketoacidoza.

Psihijatrijski poremećaji

Veoma često: nesanicag.

Često: poremećaji spavanja, agitacija, depresija, anksioznost.

Povremeno: manija, konfuzno stanje, smanjen libido, nervoza, košmari.

Rijetko: katatonija, somnabulizam, poremećaj ishrane u vezi sa spavanjem, snižen afekat, anorgazmija.

Poremećaji nervnog sistema

Veoma često: sedacija/somnolencija, parkinsonizamg, glavobolja.

Često: akatizijag, distonijag, vrtoglavica, diskinezijag, tremorg.

Povremeno: tardivna diskinezija, cerebralna ishemija, izostanak reakcije na stimuluse, gubitak svijesti, smanjen nivo svijesti, konvulzijeg, sinkopa, psihomotorna hiperaktivnost, poremećaj ravnoteže, poremećaj koordinacije, posturalna vrtoglavica, poremećaj pažnje, disartrija, poremećaj ukusa, hipoestezija, parestezije.

Rijetko: neuroleptički maligni sindrom, cerebrovaskularni poremećaji, dijabetesna koma, tremor glave.

Poremećaji oka

Često: zamućen vid, konjunktivitis.

Povremeno: fotofobija, suvo oko, pojačana lakrimacija, okularna hiperemija.

Rijetko: kolutanje očima, poremećaj pokreta oka, glaukom, iscjedak iz oka, floppy iris sindrom (intraoperativno)v.

Poremećaji uha i labirinta

Povremeno: vertigo, tinitus, bol u uhu.

Poremećaji srca

Često: tahikardija.

Povremeno: atrijalna fibrilacija, atrioventrikularni blok, poremećaj srčane provodljivosti, produženje QT intervala na elektrokardiogramu, bradikardija, druge abnormalnosti elektrokardiograma, palpitacije.

Rijetko: sinusna aritmija.

Vaskularni poremećaji

Često: hipertenzija.

Povremeno: hipotenzija, ortostatska hipotenzija, crvenilo uz osjećaj vrućine.

Rijetko: plućna embolija, venska tromboza.

Respiratorni, torakalni i medijastinalni poremećaji

Često: dispnea, faringolaringealni bol, kašalj, epistaksa, nazalna kongestija.

Povremeno: aspiraciona pneumonija, kongestija pluća, kongestija respiratornog trakta, pukoti, zviždanje u grudima, disfonija, respiratorni poremećaji.

Rijetko: sindrom apnee u snu, hiperventilacija.

Gastrointestinalni poremećaji

Često: abdominalni bol, nelagodnost u stomaku, povraćanje, mučnina, diareja, konstipacija, dispepsija, suva usta, zubobolja.

Povremeno: fekalna inkontinencija, fekalom, gastroenteritis, disfagija, flatulencija.

Rijetko: pankreatitis, intestinalna opstrukcija, otečen jezik, heilitis.

Veoma rijetko: ileus.

Hepatobilijarni poremećaji

Povremeno: povišene transaminaze, povišena gama-glutamiltransferaza, povišene vrijednosti hepatičnih enzima.

Rijetko: žutica.

Poremećaji kože i potkožnog tkiva

Često: osip, eritem.

Povremeno: urtikarija, pruritus, alopecija, hiperkeratoza, ekcem, suva koža, diskoloracija kože, akne, seboroični dermatitis, oboljenja kože, kožne lezije.

Rijetko: osip uzrokovan lijekom, perut.

Veoma rijetko: angioedem. Nepoznato: Stevens-Johnson sindrom/toksična epidermalna nekroliza

Poremećaji mišićno-koštanog sistema i vezivnog tkiva

Često: mišićni spazmi, mišićno-koštani bol, bol u leđima, bol u zglobovima,.

Povremeno: povišen nivo kreatin kinaza u krvi, abnormalan položaj tijela, ukočenost zglobova, otok zglobova, slabost mišića, bol u vratu.

Rijetko: rabdomioliza.

Poremećaji bubrega i urinarnog sistema

Često: urinarna inkontinencija.

Povremeno: polakiurija, urinarna retencija, dizurija.

Trudnoća, puerperium i perinatalna stanja

Veoma rijetko: apstinencijalni sindrom kod novorođenčadiv.

Poremećaji reproduktivnog sistema i dojki

Povremeno: erektilna disfunkcija, poremećaji ejakulacije, amenoreja, poremećaji menstrualnog ciklusag, ginekomastija, galaktoreja, seksualna disfunkcija, bol u grudima, nelagodnost u grudima, pojačan vaginalni sekret.

Rijetko: prijapizamv, kašnjenje menstruacije, nabrekle dojke, uvećanje grudi, iscjedak iz dojki.

Opšti poremećaji i reakcije na mjestu primjene

Često: edemg, pireksija, bol u grudima, astenija, slabost, bol.

Povremeno: edem lica, groznica, povišena tjelesna temperatura, poremećaj hoda, žeđ, nelagodnost u grudima, inertnost, loše osjećanje, osjećaj nelagodnosti.

Rijetko: hipotermija, snižena tjelesna temperatura, osjećaj hladnoće u perifernim djelovima tijela, apstinencijalni sindrom, induracijav.

Povrede, trovanja i proceduralne komplikacije

Često: padovi.

Povremeno: proceduralni bol.

a U nekim slučajevima hiperprolaktinemija može dovesti do ginekomastije, poremećaja menstrualnog ciklusa, amenoreje, anovulacije, galaktoreje, poremećaja plodnosti, smanjenog libida, erektilne disfunkcije.

b U placebom kontrolisanim ispitivanjima zabilježen je dijabetes melitus kod 0.18% pacijenata na terapiji risperidonom u poređenju sa 0.11% u kontrolnoj grupi. Cjelokupna učestalost u svim kliničkim ispitivanjima iznosila je 0.43% kod svih ispitanika na terapiji risperidonom.

v Neželjeno dejstvo nije zabilježeno tokom kliničkih ispitivanja nego je primjećeno nakon stavljanja lijeka u promet.

g Ekstrapiramidalni poremećaji mogu se javiti kao: parkinsonizam (salivarna hipersekrecija, mišićno-koštana ukočenost, curenje iz nosa, „fenomen zupčanika“, bradikinezija, hipokinezija, lice kao maska, mišićna napetost, akinezija, nuhalni rigiditet, rigidnost mišića, parkinsonov hod, abnormalni glabelarni refleks, tremor u mirovanju parkinsonskog tipa), akatizija (nemir, hiperkinezija, sindrom nemirnih nogu), tremor, diskinezija (podrhtavanje mišića, horeoatetoza, atetoza i mioklonus), distonija. Distonija se odnosi na hipertoniju, tortikolis, nevoljne kontrakcije mišića, kontrakturu mišića, blefarospazam, okulogirija, paralizu jezika, facijalni spazam, laringospazam, miotoniju, opistotonus, orofaringealni spazam, pleurototonus (Pisa sindrom), spazam jezika i trizmus. Treba naglasiti da je uključen širi spektar simptoma koji ne moraju nužno biti ekstrapiramidalnog porijekla.

Insomnija uključuje: inicijalnu insomniju, često buđenje u toku noći sa teškoćama ponovnog zaspivanja.

Konvulzuje uključuju: konvulzije tipa grand mal;

Menstrualni poremećaj uključuje: iregularne menstruacije, oligomenoreju;

Edemi uključuju: generalizovani edem, periferni edem, testasti edem.

Neželjeni efekti zabilježeni sa formulacijama paliperidona

Paliperidon je aktivni metabolit risperidona, dakle, profil neželjenih reakcija ovih jedinjenja (uključujući oralnih i injekcionih formulacija) su relevantni jedan drugome. Pored navedenih neželjenih reakcija, sljedeće neželjene reakcije su zabilježene uz upotrebu proizvoda paliperidona i mogu se očekivati da se pojave sa primjenom lijeka RISSAR.

Srčani poremećaji: sindrom posturalne ortostatske tahikardije.

Neželjena dejstva karakteristična za klasu ljekova

Kao i sa drugim antipsihoticima, sa risperidonom su zabilježeni veoma rijetki slučajevi produžetka QT intervala u postmarketinškim ispitivanjima. Drugi kardiološki efekti zabilježeni sa antipsihoticima koji produžavaju QT interval uključujući ventrikularnu aritmiju, ventrikularnu fibrilaciju, ventrikularnu tahikardiju, iznenadnu smrt, srčani arest i Torsades de pointes.

Venska tromboembolija

Za vrijeme liječenja antipsihoticima, prijavljeni su slučajevi venske tromboembolije sa nepoznatom učestalošću, uključujući i slučajeve plućne embolije i duboke venske tromboze.

Povećanje tjelesne mase

U placebom kontrolisanim kliničkim ispitivanjima u trajanju 6 do 8 nedjelja u kojoj su učestvovale dvije grupe pacijenata sa šizofrenijom od kojih je jedna grupa liječena risperidonom, a druga placebom. Prema kriterijumu povećanja tjelesne mase ≥ 7%, primijećena je statistički značajno veća incidenca dobijanja na masi kod pacijenata liječenih risperidonom (18%) u odnosu na pacijente koji su primali placebo (9%). U placebo kontrolisanim kliničkim ispitivanjima koja su trajala 3 nedjelje u kojima su učestvovali odrasli pacijenti sa akutnom manijom, povećanje tjelesne mase od ≥ 7%, na kraju ispitivanja je bilo uporedivo kod grupe koja je primala risperidon (2.5%) i grupe koja je primala placebo (2.4%), dok je kod aktivne grupe uočeno malo povećanje (3.5%).

U populaciji djece i adolescenata sa poremećajem ponašanja, u dugotrajnim studijama, srednje povećanje tjelesne mase je iznosilo 7.3 kg nakon 12 mjeseci terapije. Normalno povećanje tjelesne mase kod djece od 5 do 12 godina je 3 kg do 5 kg tokom godinu dana. Dobijanje na težini u periodu od 12 do 16 godina je 3 kg do 5 kg godišnje za djevojčice, dok dječaci dobijaju na težini 5 kg godišnje.

Dodatne informacije o neželjenim dejstvima za posebne populacije

Neželjena dejstva lijeka koja su prijavljena sa većom incidencom kod starih pacijenata sa demencijom ili pedijatrijskih pacijenata u odnosu na odraslu populaciju uključuju sljedeće:

Stariji pacijenti sa demencijom

Prolazni ishemijski napad i cerebrovaskularni insult su neželjena dejstva prijavljena u kliničkim ispitivanjima sa učestalošću 1.4% i 1.5% kod starih pacijenata sa demencijom. Infekcija urinarnog trakta, periferni edem, letargija i kašalj su neželjena dejstva prijavljena sa učestalošću od ≥ 5% kod starih pacijenata sa demencijom dok je kod odraslih pacijenta prijavljena najmanje dva puta veća učestalost.

Pedijatrijski pacijenti

Uopšteno, neželjene reakcije kod djece su očekivano slične onim posmatranim kod odraslih.

Sljedeći neželjeni efekti su prijavljeni kod pedijatrijskih pacijenata (5 do 17 godina) sa učestalošću od ≥ 5%, dok je kod odraslih pacijenata u kliničkim ispitivanjima prijavljena najmanje dva puta veća učestalost: somnolencija, sedacija, zamor, glavobolja, povećan apetit, povraćanje, infekcija gornjeg respiratornog trakta, nazalna kongestija, abdominalni bol, vrtoglavica, kašalj, pireksija, tremor, dijareja i enureza.

Efekat dugotrajnog liječenja risperidonom na seksualno sazrijevanje i visinu djece nije dovoljno proučavan (pogledati dio 4.4 ''Djeca i adolescenti'').

Prijavljivanje sumnji na neželjena dejstva

Prijavljivanje neželjenih dejstava nakon dobijanja dozvole je od velikog značaja jer obezbjeđuje kontinuirano praćenje odnosa korist/rizik primjene lijeka. Zdravstveni radnici treba da prijave svaku sumnju na neželjeno dejstvo ovog lijeka Institutu za ljekove i medicinska sredstva (CInMED):

Institut za ljekove i medicinska sredstva

Odjeljenje za farmakovigilancu

Bulevar Ivana Crnojevića 64a, 81000 Podgorica

tel: +382 (0) 20 310 280

faks:+382 (0) 20 310 581

putem IS zdravstvene zaštite

QR kod za online prijavu sumnje na neželjeno dejstvo lijeka:

Simptomi

Prijavljeni simptomi i znaci predoziranja uglavnom su posljedica pojačanih farmakoloških svojstava lijeka koja su već poznata. Oni obuhvataju pospanost i sedaciju, tahikardiju i hipotenziju, kao i ekstrapiramidalne simptome. Prilikom predoziranja, zapaženi su slučajevi produženja QT intervala i konvulzije.

Aritmija tipa Torsade de pointes bila je prijavljena kao posljedica predoziranja risperidonom i paroksetinom.

U slučaju akutnog predoziranja, treba uzeti u obzir i mogućnost njegovog porijekla usljed istovremene upotrebe većeg broja ljekova.

Liječenje

Potrebno je uspostaviti i održavati prohodnost disajnih puteva i osigurati adekvatnu oksigenaciju i ventilaciju. Treba razmotriti primjenu aktivnog uglja zajedno sa laksativima samo ukoliko je od ingestije lijeka prošlo manje od jednog sata. Praćenje kardiovaskularne funkcije treba započeti odmah, što podrazumijeva i kontinuirano praćenje EKG-a, kako bi se otkrile moguće aritmije.

Za risperidon nema specifičnog antidota. Stoga, treba primijeniti odgovarajuću suportivnu terapiju. Hipotenziju i cirkulatorni kolaps treba liječiti odgovarajućim mjerama, kao što je intravenska infuzija tečnosti i/ili simpatomimetici. U slučaju teških ekstrapiramidalnih simptoma, treba primijeniti antiholinergičku terapiju. Pacijenta treba pažljivo nadgledati i pratiti sve dok se ne oporavi.

Farmakoterapijska grupa: psiholeptici; ostali antipsihotici.

ATC kod: N05AX08

Mehanizam djelovanja

Risperidon je selektivni monoaminergički antagonist sa jedinstvenim djelovanjem. On posjeduje visok afinitet za serotoninergičke 5HT2 i dopaminergičke D2 receptore. Risperidon se takođe vezuje za alfa-1-adrenegičke receptore, i manjim afinitetom za H1-histaminergičke receptore i alfa-2-adrenergičke receptore. Risperidon nema afiniteta za holinergičke receptore. Iako je risperidon snažan D2 antagonist, zbog čega se smatra da povoljno djeluje na pozitivne simptome šizofrenije, on u manjoj mjeri izaziva depresiju motorne aktivnosti i nastanak katalepsije nego klasični neuroleptici. Balansiran centralni serotoninski i dopaminski antagonizam može smanjiti mogućnost nastanka ekstrapiramidalnih neželjenih efekata i proširiti terapijsku aktivnost na negativne i afektivne simptome šizofrenije.

Farmakodinamični efekti

Klinička efikasnost

Šizofrenija

Efikasnost risperidona, u kratkotrajnoj terapiji pacijenata sa šizofrenijom, utvrđena je tokom 4 ispitivanja koja su trajala 4 do 8 nedjelja i u kojima je učestvovalo 2500 pacijenata prema DSM-IV klasifikaciji šizofrenije. Prema Psihijatrijskoj ocjenjujućoj skali (BPRS-Brief Psychiatric Rating Scale), dejstvo risperidona je bilo efikasnije od placeba u šestonedjeljnom placebo-kontrolisanom ispitivanju u kome je doza risperidona veća od 10 mg/dan davana dva puta dnevno. U osmonedjeljnom, placebom kontrolisanom kliničkom ispitivanju, 4 fiksne doze risperidona su primijenjivane 2 puta dnevno (2, 6, 10, 16 mg/dan) i u sve četiri grupe, rezultati ispitivanja su bili bolji u odnosu na rezultate pacijenata koji su primali placebo prema ukupnom skoru PANSS (Positive and Negative Syndrome Scale) kriterijuma. U sljedećem komparativnom kliničkom ispitivanju u kome je upoređivano 5 fiksnih doza risperidona međusobno (1, 4, 8, 12, 16 mg/dan dva puta dnevno, rezultati ispitivanja sa dozama 4, 6, 16 mg/dan su bili bolji u odnosu na rezultate sa primijenjenom dozom od 1 mg/dan prema ukupnom skoru PANSS kriterijuma. U četvoronedjeljnom placebom-kontrolisanom uporednom kliničkom ispitivanju rezultati ispitivanja sa dvije fiksne doze risperidona (4 mg i 8 mg/dan jednom dnevno) bili su bolji u odnosu na rezultate u grupi koja je primala placebo prema nekoliko PANSS kriterijuma, uključujući ukupni skor prema PANSS kriterijumima i kriterijum odgovora (> 20% redukcije u PANSS ukupnom skoru). U dugotrajnom kliničkom ispitivanju u kome su učestvovali odrasli pacijenti sa šizofrenijom, podijeljeni prema PANSS kriterijumu za šizofreniju, koji su bili klinički stabilni najmanje 4 nedjelje uz terapiju drugim antipsihoticima, bili su podijeljeni u dvije grupe od kojih je jedna primala risperidon 2 mg do 8 mg jednom dnevno, a druga grupa haloperidol, tokom 1 do 2 godine u cilju praćenja relapsa. Pacijenti koji su primali risperidon su imali značajno duže vrijeme do pojave relapsa u odnosu na pacijente koji su primali haloperidol.

Manične epizode u bipolarnom poremećaju

Efikasnost monoterapije risperidonom u akutnoj terapiji maničnih epizoda povezanih sa bipolarnim poremećajem tipa 1, prikazani su tokom 3 dvostruko-slijepa, placebo-kontrolisana klinička ispitivanja u vidu monoterapije kod oko 820 pacijenata sa bipolarnim poremećajem na osnovu DSM-IV kriterijuma. U ova tri ispitivanja dejstvo risperidona od 1 mg do 6 mg (početna doza 3 mg u dva ispitivanja i 2 mg u jednom ispitivanju), bilo je značajno efikasnije u odnosu na placebo što je bio prethodno određen primarni cilj ispitivanja u odnosu na osnovu YMRS (Young mania rating scale) kriterijum. Procenat pacijenata koji su imali ≥ 50% smanjenja simptoma prema YMRS (Young mania rating scale), bio je značajno veći od procenata pacijenata koji su primali placebo. Jedno od tri ispitivanja je uključivalo haloperidol u devetonedjeljnom dvostruko slijepom ispitivanju. Efikasnost je praćena tokom održavanja doze tokom 9 nedjelja terapije lijekom. Promjene na osnovu YMRS (Young mania rating scale) kriterijuma pokazale su značajno poboljšanje i bile su upoređivane između risperidona i haloperidola u 12. nedjelji ispitivanja.

Efikasnost risperidona kao dodatne terapije uz stabilizatore raspoloženja u terapiji maničnih epizoda u bipolarnom poremećaju prikazani su tokom 2 dvostruko slijepa placebo-kontrolisana klinička ispitivanja koja su trajala 3 nedjelje kod oko 300 pacijenata sa bipolarnim poremećajem na osnovu DSM-IV kriterijuma. U prvom tronedjeljnom ispitivanju, dejstvo risperidona 1 mg do 6 mg/dan sa početnom dozom 2 mg/dan koji je primijenjen zajedno sa litijumom ili valproatom je bilo efikasnije od pojedinačnog dejstva litijuma ili valproata što je bio prethodno određen primarni cilj ispitivanja u odnosu na YMRS (Young mania rating scale) kriterijum u trećoj nedjelji ispitivanja. U drugom tronedjeljnom ispitivanju dejstvo risperidona 1 mg do 6 mg/dan sa početnom dozom 2 mg/dan koji je primijenjen zajedno sa litijumom, valproatom ili karbamazepinom nije bilo efikasnije od pojedinačnog djelovanja litijuma, valproata ili karbamazepina prema YMRS (Young mania rating scale) kriterijumu. Moguće objašnjenje neuspjeha ovog ispitivanja je uticaj karbamazepina na klirens risperidona i 9-hidroksi risperidona, što je vodilo do subterapijskih nivoa risperidona i 9-hidroksi risperidona. Kada su podaci iz grupe koja je primala karbamazepin isključeni iz naknadne analize, dejstvo risperidona koji je primijenjen sa litijumom ili valproatom je bilo efikasnije u odnosu na monoterapiju litijumom ili valproatom.

Perzistentna agresija kod demencije

Djelotvornost risperidona u terapiji bihejvioralnih i psiholoških simptoma demencije (BPSD), koji uključuju poremećaje ponašanja kao što su agresivnost, psihoza, prekomjerna aktivnost i afektivne poremećaje, prikazana je u tri dvostruko slijepa placebom kontrolisana ispitivanja kod 1150 starih pacijenata sa umjerenom do teškom demencijom. U jednom ispitivanju primijenjena je fiksna doza risperidona od 0.5 mg, 1 mg, 2 mg/dan. U druga dva ispitivanja primijenjena je fleksibilna doza risperidona u kojoj je jednoj grupi pacijenata davana doza risperidona od 0.5 mg do 4 mg/dan, a drugoj 0.5 mg do 2 mg/dan. Risperidon je pokazao statistički značajnu i klinički važnu efikasnost u terapiji agresivnosti i manje konzistentnu efikasnost u terapiji agitacije i psihoze kod starih pacijenata sa demencijom prema BEHAVEAD (Behavioral Pathology in Alzheimer's Disease Rating Scale) skali i CMA1 (Cohen-Mansfield Inventory). Terapijsko dejstvo risperidona je bilo nezavisno od rezultata MMSE (Mini-Mental State Examination) (i posljedično od ozbiljnosti demencije); od sedativnih svojstava risperidona; od prisustva ili odsustva psihoza kao i od tipa demencije – Alchajmer-ova, vaskularna ili mješovita (pogledati dio 4.4).

Pedijatrijska populacija

Poremećaji ponašanja

Efikasnost risperidona u kratkotrajnom liječenju poremećaja ponašanja ispitivana je u dva dvostruko slijepa placebom kontrolisana klinička ispitivanja kod 240 pacijenata, starosti od 5 do 12 godina, sa dijagnozom poremećaja ponašanja i intelektualnim sposobnostima ispod prosječnih, ili mentalnom retardacijom dijagnostikovanom u skladu sa kriterijumima DSM-IV. Dejstvo risperidona koji je primijenjen u dozi 0.02 do 0.06 mg/kg/dan je bilo značajno efikasnije od dejstva placeba u odnosu na prethodno određen primarni cilj ispitivanja prema N-CBRF (Nisonger-Child Behaviour Rating Form) kriterijumima u 6. nedjelji.

Risperidon se metaboliše do 9-hidroksi-risperidona, koji ima sličnu farmakološku aktivnost kao i risperidon (pogledati dio Biotransformacija i eliminacija).

Resorpcija

Risperidon se kompletno resorbuje poslije oralne primjene, dostižući maksimalne koncentracije u plazmi u toku 1-2 sata. Apsolutna oralna bioraspoloživost risperidona je 70% (SV = 25%). Relativna oralna bioraspoloživost risperidona iz tablete je 94% (SV = 10%) u odnosu na rastvor. Hrana ne utiče na resorpciju, pa se risperidon može uzimati prije ili u toku jela. Ravnotežne koncentracije risperidona se postižu u toku jednog dana kod većine pacijenata. Stabilne koncentracije 9-hidroksi-risperidona se dostižu unutar 4-5 dana od primjene.

Distribucija

Risperidon se brzo distribuira. Volumen distribucije je 1-2 L/kg. U plazmi, risperidon se vezuje za albumin i alfa1-kiseli glikoprotein. Vezivanje risperidona za proteine plazme iznosi 90%, a 9-hidroksirisperidona 77%.

Biotransformacija i eliminacija

Risperidon se metaboliše preko SYR2D6 do 9-hidroksi-risperidona, koji ima sličnu farmakološku aktivnost kao i risperidon. Risperidon i 9-hidroksi-risperidon čine zajedno aktivnu antipsihotičku frakciju. SYR2D6 podložan je genetskom polimorfizmu. Vrlo brzi SYR2D6 metabolizeri brzo razgrađuju risperidon do 9-hidroksi-risperidona, dok ga spori SYR2D6 prevode mnogo sporije. I pored toga što je u slučaju brzih metabolizera koncentracija risperidona u odnosu na 9-hidroksi-risperidon niža, farmakokinetika risperidona i 9-hidroksi-risperidon (odnosno aktivne antipsihotičke frakcije), nakon primjene jedne i više doza, udružena je i slična kod brzih i sporih SYR 2D6 metabolizera.

Drugi metabolički put risperidona je N-dealkilacija. In vitro ispitivanja na mikrozomima jetre ljudi, pokazala su da klinički relevantna koncentracija risperidona ne inhibira značajnije metabolizam ljekova koji se odvija preko izoenzima citohroma R450, uključujući SYR1A2, SYR2A6, SYR2S8/9/10, SYR2D6, SYR2E1, SYRZA4 i SYRZA5. Sedam dana nakon primjene, urinom se eliminiše oko 70%, a fecesom 14% od unijete doze. U urinu, risperidon i 9-hidroksi-risperidon čine 35-45%, a preostali dio neaktivni metaboliti. Nakon oralne primjene kod psihotičnih pacijenata, poluvrijeme eliminacije risperidona je oko 3 sata. Poluvrijeme eliminacije 9-hidroksi-risperidona i aktivne antipsihotičke frakcije je 24 sata.

Linearnost

Kod primjene doza koje su unutar terapijskog raspona, koncentracije risperidona u plazmi su srazmjerne primjenjenoj dozi.

Stariji pacijenti, pacijenti sa renalnom i hepatičnom insuficijencijom

Farmakokinetičko ispitivanje pojedinačnih doza sa oralnim risperidonom pokazalo je prosječno 43% veću koncentraciju aktivne antipsihotičke frakcije u plazmi, 38% duži poluživot i smanjen klirens aktivne antipsihotičke frakcije za 30% kod starijih osoba.

Kod odraslih osoba sa umjerenim oštećenjem funkcije bubrega klirens aktivne frakcije je bio ~48% klirensa mladih, zdravih odraslih osoba. Kod odraslih osoba sa teškim oštećenjem funkcije bubrega klirens aktivne frakcije je bio ~31% klirensa mladih, zdravih odraslih osoba. Poluvrijeme eliminacije aktivne frakcije je bilo 16.7 h kod mladih odraslih osoba, 24.9 h kod odraslih osoba sa umjerenim oštećenjem funkcije bubrega (ili ~1.5 puta duže nego kod mladih odraslih osoba), i 28.8 h kod odraslih sa teškim oštećenjem funkcije bubrega (ili ~ 1.7 puta duže nego kod mladih odraslih osoba). Koncentracije risperidona u plazmi su bile normalne kod pacijenata sa insuficijencijom jetre, ali je prosječna vrijednost slobodne frakcije risperidona u plazmi bila povećana za 37.1%.

Oralni klirens i poluvrijeme eliminacije risperidona i aktivne frakcije kod odraslih sa umjerenim i teškim oštećenjem funkcije jetre nijesu bili znatno drugačiji od onih parametara kod mladih, zdravih odraslih osoba.

Pedijatrijska populacija

Farmakokinetika risperidona, 9-hidroksi-risperidona i aktivne frakcije sa antipsihotičkim dejstvom kod djece je slična kao i kod odraslih.

Pol, rasa, pušenje

Pol, rasa i pušenje ne utiču na farmakokinetiku risperidona ili aktivne antipsihotičke frakcije.

U ispitivanjima (sub)hronične toksičnosti, u kojima je doziranje započeto na polno nezrelim pacovima i psima, dozno-zavisan efekat je zapažen na muškim i ženskim polnim organima i mliječnim žlijezdama. Ovi efekti su dovedeni u vezu sa povećanim nivoom prolaktina u serumu, kao posljedice supresivnog djelovanja risperidona na dopaminske D2-receptore. Takođe, studije na kulturama tkiva, pokazuju da rast ćelija u tumorima dojke kod ljudi može biti stimulisan prolaktinom. Risperidon nije pokazao teratogeno dejstvo kod pacova i kunića.

U studijama reproduktivne toksičnosti sa risperidonom kod pacova, primijećena su neželjena dejstva prilikom parenja kod roditelja, i na tjelesnu masu pri rođenju, kao i na preživljavanje potomaka. Kod pacova, intrauterina izloženost risperidonu je povezana sa kognitivnim deficitom u odraslom dobu. Ostali dopaminski antagonisti, kada se primijenjuju kod gravidnih životinja, su izazvali negativne efekte na učenje i motorni razvoj potomaka.

U ispitivanjima toksičnosti na mladim pacovima tretiranim oralnim risperidonom, primijećen je povećan mortalitet mladunčadi i kašnjenje fizičkog razvoja. U četrdesetonedjeljnom ispitivanju sa mladim psima tretiranim oralnim risperidonom, kasnilo je seksualno sazrijevanje. Na osnovu vrijednosti PIK, na rast dugih kostiju kod pasa nije uticala doza 3.6 puta veća od maksimalne humane oralne doze kod adolescenata (1.5 mg/dan); dok su efekti na drugim kostima i na seksualno sazrijevanje pronađeni pri dozama 15 puta većim od maksimalne humane oralne doze kod adolescenata.

U brojnim testovima risperidon nije pokazao genotoksičnost. U karcinogenim studijama na pacovima i miševima, nakon oralne doze risperidona, primijećeno je povećanje učestalosti adenoma hipofize (kod miševa), adenoma pankreasa (kod pacova), adenoma dojke (kod obje vrste). Ovi tumori mogu biti povezani sa produženim antagonističkim djestvom na dopaminske D2 receptore i hiperprolaktinemijom. Nije poznat rizik kod ljudi na osnovu ovih nalaza tumora kod glodara. In vitro i in vivo životinjski modeli su pokazali da visoke doze risperidona mogu dovesti do produženja QT intervala, što je povezano sa povećanim rizikom za nastanak arttmije tipa Torsade de pointes.

RISSAR 1 mg film tablete

Tabletno jezgro

Laktoza, monohidrat

Celuloza, mikrokristalna

Kroskarmeloza natrijum

Magnezijum stearat

Silicijum dioksid, koloidni, bezvodni

Film obloga

Hidroksipropilceluloza

Titan dioksid (E171)

RISSAR 2 mg film tablete:

Tabletno jezgro

Laktoza, monohidrat

Celuloza, mikrokristalna

Kroskarmeloza natrijum

Magnezijum stearat

Silicijum dioksid, koloidni, bezvodni

Film obloga

Hidroksipropilceluloza

Titan dioksid (E171)

Boja Sunset yellow Al lake FCF E 110 CI 15985

RISSAR 3 mg film tablete:

Tabletno jezgro

Laktoza, monohidrat

Celuloza, mikrokristalna

Kroskarmeloza natrijum

Magnezijum stearat

Silicijum dioksid, koloidni, bezvodni

Boja Quinoline yellow Al lake FCF E 104 CI 47005

Film obloga

Hidroksipropilceluloza

Titan dioksid (E171)

Boja Quinoline yellow Al lake E 104 CI 47005

Nije primjenljivo.

Tri (3) godine.

Čuvati na temperaturi do 25oC

RISSAR 1 mg film tablete su pakovane u blistere (Al/PVC), i svaki blister sadrži 10 tableta. Kartonska kutija sadrži 20 tableta (2 blistera) i Uputstvo za lijek.

RISSAR 2 mg film tablete su pakovane u blistere (A1/PVC), i svaki blister sadrži 10 tableta.

Kartonska kutija sadrži 20 tableta (2 blistera) i Uputstvo za lijek.

RISSAR 3 mg film tablete su pakovane u blistere (A1/PVC), i svaki blister sadrži 10 tableta.

Kartonska kutija sadrži 20 tableta (2 blistera) i Uputstvo za lijek.

Nema posebnih zahtjeva.

Svu neiskorišćenu količinu lijeka ili otpadnog materijala nakon njegove upotrebe treba ukloniti u skladu sa važećim propisima.

Lijek RISSAR pripada grupi ljekova koji se nazivaju antipsihotici.

Lijek RISSAR se koristi za liječenje:

• šizofrenije, bolesti pri kojoj možete vidjeti, čuti ili osjećati stvari koje ne postoje, vjerovati u stvari koje nijesu istinite ili ste neuobičajeno sumnjičavi ili konfuzni.
• manije, bolesti pri kojoj se možete osjećati veoma uzbuđeno, ushićeno, energično, imati pojačan osjećaj zadovoljstva ili biti pretjerano aktivni. Manija se javlja u okviru oboljenja koje se zove „bipolarni poremećaj“.
• dugotrajne agresivnosti kod osoba sa Alchajmerovom demencijom koji povrjeđuju sebe ili druge, u kratkotrajnom liječenju (do 6 nedjelja). Prethodno je potrebno liječenje alternativnom terapijom bez upotrebe ljekova.
• dugotrajne agresivnosti kod djece (5 godina i starije) sa intelektualnim sposobnostima ispod prosječnih i kod adolescenata sa poremećajem ponašanja, u vidu kratkotrajnog liječenja (do 6 nedjelja).

Risperidon može pomoći u ublažavanju simptoma vaše bolesti i spriječiti povratak simptoma.

Lijek RISSAR ne smijete koristiti:

• ako ste alergični (preosjetljivi) na risperidon ili na bilo koji od sastojaka lijeka (pogledati dio 6.).

Ukoliko nijeste sigurni da se nešto od navedenog odnosi na Vas, obratite se Vašem ljekaru ili farmaceutu prije upotrebe lijeka RISSAR.

Upozorenja i mjere opreza:

Prije uzimanja lijeka RISSAR posavjetujte se sa Vašim ljekarom ili farmaceutom ukoliko:

• imate problema sa srcem. Na primjer: nepravilan srčani rad ili ako ste skloni niskom krvnom pritisku ili ako koristite ljekove za liječenje povišenog krvnog pritiska. Lijek RISSAR može sniziti krvni pritisak. Možda će biti potrebno prilagoditi dozu Vašeg lijeka.
• znate da imate neki od faktora koji može da izazove moždani udar, kao što su, na primjer, visok krvni pritisak, kardiovaskularno oboljenje ili problemi sa krvnim sudovima u mozgu;
• ako su se kod Vas nekada pojavili nevoljni pokreti jezika, usta i lica;
• ako ste ikada patili od stanja čiji simptomi obuhvataju visoku tjelesnu temperaturu, ukočenost mišića, prekomjerno znojenje ili snižen nivo svijesti (ovo je takođe poznato pod nazivom neuroleptički maligni sindrom);
• bolujete od Parkinsonove bolesti ili demencije;
• znate da ste imali nizak broj bijelih krvnih zrnaca u prošlosti (koji može ili ne mora da bude uzrokovan drugim ljekovima);
• imate šećernu bolest;
• imate epilepsiju;
• ste muškarac i imate ili ste imali produženu i bolnu erekciju. Ako se ovo javilo tokom uzimanja lijeka RISSAR, odmah kontaktirajte Vašeg ljekara.
• imate problema sa regulacijom tjelesne temperature ili ste skloni pregrijavanju;
• imate problema sa bubrezima;
• imate problema sa jetrom;
• imate neprirodno visok nivo hormona prolaktina u krvi, ili imate prolaktin-zavisan tumor;
• Vi ili neko drugi u Vašoj porodici ima istoriju pojave tromba, s obzirom da se antipsihotici povezuju sa nastankom tromba.

Dodatna upozorenja i mjere opreza

Opasno mali broj određenog tipa bijelih krvnih zrnaca u krvi koji su potrebni za odbranu od infekcije je vrlo rijetko primijećen kod pacijenata koji uzimaju lijek risperidon. Vaš ljekar će vjerovatno provjeriti broj bijelih krvnih zrnaca.

Lijek RISSAR može izazvati povećanje tjelesne mase. Značajan porast tjelesne mase može negativno uticati na Vaše zdravlje. Vaš ljekar mora redovno da mjeri Vašu tjelesnu masu.

S obzirom da su šećerna bolest, kao i pogoršanje već postojeće šećerne bolesti zapaženi kod pacijenata koji uzimaju risperidon, Vaš ljekar bi trebalo da provjeri da li kod Vas postoje znaci povećanog nivoa šećera u krvi. Kod pacijenata koji su već prije uzimanja ovog lijeka bolovali od šećerne bolesti, neophodna je redovna kontrola koncentracije glukoze u krvi.

Risperidon često podiže nivo hormona pod nazivom „prolaktin”. To može uzrokovati neželjena dejstva kao što su menstrualni poremećaji ili problem plodnosti kod žena, oticanje dojki kod muškaraca (pogledati dio 4. „Moguća neželjena dejstva”). Ako se pojave takva neželjena dejstva, preporučuje se provjera nivoa prolaktina u krvi.

Tokom operacije oka zbog zamućenja sočiva (katarakte), zjenica (crni krug u sredini oka) se možda neće proširiti onoliko koliko je potrebno. Takođe, dužica (obojeni dio oka) može postati mekana tokom operacije i to može dovesti do oštećenja očiju. Ako Vam je planirana operacija oka, obavezno obavijestite svog oftalmologa da uzimate ovaj lijek.

Ukoliko nijeste sigurni da se nešto od navedenog odnosi na Vas, obratite se Vašem ljekaru ili farmaceutu prije upotrebe lijeka RISSAR.

Stariji pacijenti sa demencijom

Stariji pacijenti sa demencijom imaju povećan rizik za nastanak moždanog udara. Ne uzimajte lijek risperidon ukoliko imate demenciju koja je posljedica moždanog udara.

Tokom liječenja risperidonom redovno posjećujte Vašeg ljekara.

Terapiju treba odmah prekinuti ukoliko Vi ili Vaš njegovatelj primijetite iznenadnu promjenu Vašeg mentalnog stanja, iznenadnu slabost i trnjenje lica, ruku ili nogu, posebno sa jedne strane tijela, ili nerazgovjetan govor, čak i u kratkom vremenskom periodu. Ovo mogu biti znaci moždanog udara.

Djeca i adolescenti

Prije nego što se započne sa liječenjem poremećaja ponašanja potrebno isključiti druge uzroke agresivnog ponašanja.

Ukoliko se tokom liječenja risperidonom javi zamor, promjena vremena primjene lijeka može uticati na poboljšanje pažnje.

Prije započinjanja terapije, možda će biti mjerena Vaša tjelesna masa ili tjelesna masa Vašeg djeteta, i možda će biti redovno praćena tokom terapije.

Mala i nejasna studija je ukazala na porast visine kod djece koja su primala risperidon, ali da li je to efekat lijeka ili je riječ o nečem drugom nije poznato.

Primjena drugih ljekova

Molimo Vas da obavijestite Vašeg ljekara ili farmaceuta ukoliko uzimate druge ljekove, uključući i ljekove koji se izdaju bez recepta i biljne ljekove.

Veoma je važno da obavijestite Vašeg ljekara ili farmaceuta ukoliko uzimate bilo koji od sljedećih ljekova:

• ljekove za smirenje koji djeluju na mozak (benzodiazepini) ili neke od ljekova protiv bola (opijati), ljekovi protiv alergije (antihistaminici), jer risperidon može pojačati njihovo sedativno djelovanje
• ljekove koji povećavaju aktivnost centralnog nervnog sistema (psihostimulansi, kao što je metilfenidat)
• ljekove koji mogu promijeniti električnu aktivnost srca, kao što su ljekovi protiv malarije, srčanih aritmija (kao što je hinidin), alergija (antihistaminici), neki od antidepresiva ili drugi ljekovi za mentalne poremećaje
• ljekove koji usporavaju srčani rad
• ljekove koji smanjuju nivo kalijuma u krvi (na primjer: neki diuretici)
• ljekove koji se koriste u liječenju povišenog krvnog pritiska. Lijek RISSAR može sniziti krvni pritisak
• ljekove za liječenje Parkinsonove bolesti (levodopa)
• diuretike koji se koriste u liječenju srčanih smetnji ili otoka djelova tijela usljed pojačanog nakupljanja tečnosti (kao što je furosemid ili hlorotiazid). Lijek RISSAR sa ili bez furosemida, kod starijih pacijenata sa demencijom može povećati rizik od nastanka moždanog udara ili smrti.

Ljekovi koji mogu smanjiti efekat risperidona:

• rifampicin (lijek koji se koristi za liječenje nekih infekcija)
• karbamazepin, fenitoin (ljekovi koji se koriste za liječenje epilepsije-padavice)
• fenobarbital

Ukoliko započinjate ili prestajete sa terapijom ovim ljekovima, možda će biti potrebno promijeniti dozu risperidona.

Ljekovi koji mogu pojačati efekat risperidona:

• hinidin (koristi se za liječenje određenih srčanih oboljenja)
• antidepresivi, kao što su paroksetin, fluoksetin, triciklični antidepresivi
• ljekovi poznati kao beta blokatori (koriste se za liječenje povišenog krvnog pritiska)
• fenotiazini (koji se koriste za liječenje psihoza ili za smirenje)
• cimetidin, ranitidin (ljekovi koji se koriste za smanjenje lučenja želudačne kisjeline)
• itrakonazol i ketokonazol (ljekovi za liječenje gljivičnih infekcija)
• određeni ljekovi za liječenje HIV-a/AIDS-a, poput ritonavira
• verapamil, lijek koji se koristi za liječenje visokog krvnog pritiska i/ili abnormalnog srčanog ritma i
• sertralin i fluvoksamin, ljekovi koji se koriste za liječenje depresije i drugih psihijatrijskih poremećaja.

Ukoliko započinjete ili prestajete sa terapijom ovim ljekovima, možda će biti potrebno promijeniti dozu risperidona.

Ukoliko nijeste sigurni da se nešto od navedenog odnosi na Vas, obratite se Vašem ljekaru ili farmaceutu prije upotrebe lijeka RISSAR.

Uzimanje lijeka RISSAR sa hranom ili pićem

Ovaj lijek možete uzimati sa hranom ili pićem. U toku uzimanja lijeka RISSAR treba izbjegavati upotrebu alkohola.

Plodnost, trudnoća i dojenje

• Ako ste trudni, planirate trudnoću ili dojite, posavjetujte se sa Vašim ljekarom prije upotrebe lijeka RISSAR. Vaš ljekar će odlučiti da li treba da ga uzimate.
• Sljedeći simptomi se mogu javiti kod novorođenčadi čije su majke uzimale lijek RISSAR tokom

posljednjeg trimestra trudnoće (posljednja tri mjeseca trudnoće): drhtavica, ukočenost mišića, i/ili slabost, pospanost, uznemirenost, problemi sa disanjem i problemi u ishrani. Ako se kod Vaše bebe javi neki od ovih simptoma, kontaktirajte ljekara.

• Lijek risperidon može da poveća nivo hormona koji se zove „prolaktin“ što može imati uticaj na plodnost (pogledati dio 4. „Moguća neželjena dejstva“)

Pitajte Vašeg ljekara ili farmaceuta za savjet prije uzimanja bilo kog lijeka.

Uticaj lijeka RISSAR na sposobnost upravljanje vozilima i rukovanje mašinama

Vrtoglavica, zamor i problemi sa vidom se mogu javiti tokom terapije lijekom RISSAR. Nemojte voziti niti raditi na mašinama prije razgovora sa Vašim ljekarom.

Važne informacije o nekim sastojcima lijeka RISSAR

RISSAR tablete sadrže laktozu. U slučaju intolerancije na neke od šećera, obratite se Vašem ljekaru prije upotrebe ovog lijeka.

Ovaj lijek sadrži manje od 1 mmol natrijuma (23 mg) po tableti, količina koja je zanemarljiva. To je u suštini „bez natrijuma“.

RISSAR 2 mg tablete sadrže boju oranž-žuto (E110) koja može prouzrokovati alergijsku reakciju.

Uvijek uzimajte ovaj lijek tačno onako kako Vam je rekao Vaš ljekar ili farmaceut. Provjerite sa ljekarom ili farmaceutom ako nijeste sigurni kako da koristite ovaj lijek.

Vaš ljekar će Vam reći koliko lijeka treba da uzimate i koliko dugo. Ovo zavisi od Vašeg stanja i razlikuje se od osobe do osobe. Količina lijeka koju je potrebno da uzimate je objašnjena u dijelu Doziranje.

Za liječenje šizofrenije

Odrasli

• Uobičajena početna doza je 2 mg dnevno. Može se povećati na 4 mg dnevno drugog dana.
• Dozu lijeka može promijeniti Vaš ljekar u zavisnosti od toga kako reagujete na terapiju.
• Većina pacijenata se osjeća bolje pri primjeni doze od 4 mg do 6 mg na dan.
• Ukupna dnevna doza može biti primijenjena jednom dnevno ili podijeljena u dvije doze na dan.

Vaš ljekar će Vas obavijestiti šta je najbolje za Vas.

Starije osobe

• Uobičajena početna doza je 0.5 mg dva puta na dan.
• Vaš ljekar može postepeno povećavati dozu do konačne doze od 1 mg do 2 mg dva puta na dan.

Vaš ljekar će Vas obavijestiti šta je najbolje za Vas.

Djeca i adolescenti

• Za liječenje šizofrenije kod djece i adolescenata mlađih od 18 godina ne smije se koristiti lijek RISSAR.

Za liječenje manije

Odrasli

• Uobičajena početna doza je 2 mg jednom na dan.
• Vaš ljekar može postepeno prilagođavati dozu lijeka u zavisnosti od toga kako reagujete na terapiju.
• Većina pacijenata se osjeća bolje pri primjeni doze od 1 mg do 6 mg na dan.

Starije osobe

• Uobičajena početna doza je 0.5 mg dva puta na dan.
• Vaš ljekar može postepeno povećavati dozu do konačne doze od 1 mg do 2 mg dva puta na dan, u zavisnosti od toga kako reagujete na terapiju.

Djeca i adolescenti

• Za liječenje bipolarne manije kod djece i adolescenata mlađih od 18 godina ne smije se koristiti lijek RISSAR.

Za liječenje dugotrajne agresivnosti kod pacijenata sa Alchajmerovom demencijom

Odrasli (uključujući starije osobe)

• Uobičajena početna doza je 0.25 mg dva puta dnevno.
• Vaš ljekar može postepeno prilagođavati dozu u zavisnosti od toga kako reagujete na terapiju.
• Većina pacijenata se bolje osjeća pri primjeni doze od 0.5 mg dva puta na dan. Nekim pacijentima može biti potrebno i 1 mg dva puta dnevno.
• Liječenje pacijenata sa Alchajmerovom demencijom ne treba da traje duže od 6 nedjelja.

Za liječenje poremećaja ponašanja kod djece i adolescenata

Doziranje zavisi od tjelesne mase djeteta:

Za djecu tjelesne mase do 50 kg

• Uobičajena početna doza je 0.25 mg jednom dnevno.
• Doza se može povećati svaki drugi dan za 0.25 mg dnevno.
• Uobičajena doza održavanja je 0.25 mg do 0.75 mg, jednom dnevno.

Za djecu tjelesne mase veće od 50 kg

• Uobičajena početna doza je 0.5 mg jednom dnevno.
• Doza se može povećati svaki drugi dan za 0.5 mg dnevno.
• Uobičajena doza održavanja je 0.5 mg do 1.5 mg jednom dnevno.

Liječenje pacijenata sa poremećajem ponašanja ne treba da traje duže od 6 nedjelja.

Ovaj lijek se ne smije koristiti za liječenje poremećaja ponašanja kod djece mlađe od 5 godina.

Pacijenti koji imaju oštećenje jetre ili bubrega

Nezavisno od oboljenja koje se liječi, sve početne doze risperidona je potrebno smanjiti na polovinu. Kod ovih pacijenata dozu treba povećavati sporije. Kod ove grupe pacijenata lijek RISSAR treba primijenjivati sa oprezom.

Način primjene

RISSAR tabletu treba progutati sa vodom.

Podiona crta služi samo da Vam pomogne prelomiti tabletu ako je ne možete progutati cijelu ili imate poteškoće sa gutanjem.

Ako ste uzeli više lijeka RISSAR nego što je trebalo

• Odmah se obratite ljekaru ili najbližoj zdravstvenoj ustanovi. Ponesite kutiju lijeka sa sobom kako bi zdravstveno osoblje znalo koji ste lijek uzeli.
• U slučaju predoziranja može se javiti pospanost ili umor, neuobičajeni pokreti tijela, problemi sa stajanjem ili hodom, osjećaj pospanosti zbog niskog krvnog pritiska, nenormalni otkucaji srca ili grčevi.

Ako ste zaboravili da uzmete lijek RISSAR

• Ako propuštite jednu dozu, uzmite je odmah nakon što se sjetite. Ipak, ukoliko je vrijeme za uzimanje sljedeće doze, preskočite propuštenu dozu i nastavite uzimati lijek prema uobičajenom rasporedu. Konsultujte ljekara ako propuštite dvije ili više doza.
• Ne uzimajte duplu dozu (dvije doze istovremeno) da biste nadoknadili propuštenu dozu.

Ako prestanete da uzimate lijek RISSAR

Ne treba da prekidate sa uzimanjem lijeka sve dok Vam to ne kaže Vaš ljekar, jer Vam se simptomi mogu ponovo javiti. Ukoliko Vaš ljekar odluči da prestanete sa uzimanjem ovog lijeka, Vaša doza će se možda postepeno smanjivati tokom nekoliko dana.

Ukoliko imate bilo kakva pitanja u vezi ovog lijeka, pitajte Vašeg ljekara ili farmaceuta.

Kao i svi ljekovi, i lijek RISSAR može izazvati neželjena dejstva, iako se ona ne moraju javiti kod svakoga.

Odmah obavijestite Vašeg ljekara ako Vam se javi neko od sljedećih povremenih neželjenih dejstava (mogu se javiti kod najviše 1 od 100 osoba):

• ako imate demenciju i dođe do iznenadne promjene u vašem mentalnom statusu ili iznenadne pojave slabosti ili utrnulosti lica, ruku ili nogu, posebno sa jedne strane, ili Vam se pojavi otežan govor, čak i ako sve to traje kratko vrijeme. Ovo mogu biti znaci moždanog udara.
• tardivna diskinezija (podrhtavajući ili trzajući pokreti lica, jezika ili drugih djelova tijela koji nijesu kontrolisani). Obavijestite odmah Vašeg ljekara ako osjetite nevoljne ritmičke pokrete jezika, usta i lica. Možda će biti potrebno ukidanje lijeka RISSAR.

Odmah obavijestite Vašeg ljekara ako Vam se javi neko od sljedećih rijetkih neželjenih dejstava (mogu se javiti kod najviše 1 od 1000 osoba):

• ako dođe do stvaranja krvnih ugrušaka u venama, posebno u nogama (simptomi obuhvataju oticanje, bol i crvenilo noge) koji mogu da putuju kroz vene do pluća i da izazivaju bol u grudima i teškoće pri disanju. Ukoliko primijetite neki od navedenih simptoma odmah potražite savjet ljekara.
• ako dođe do pojave groznice, ukočenosti mišića, preznojavanja ili smanjenog nivoa svijesti (ovaj poremećaj se naziva neuroleptički maligni sindrom). U ovom slučaju neophodna je hitna medicinska intervencija.
• ako ste muškarac i kod Vas dođe do pojave produžene i bolne erekcije. Ovaj poremećaj se naziva prijapizam. U tom slučaju je potrebna hitna medicinska intervencija.
• ako ste iskusili tešku alergijsku reakciju koju karakterišu groznica, otečenost usta, lica, usana ili jezika, nedostatak vazduha, svrab, kožni osip ili pad krvnog pritiska.

Mogu se javiti i sljedeća neželjena dejstva:

Veoma česta (mogu se javiti kod više od 1 od 10 osoba):

• parkinsonizam; Ovo oboljenje može uključiti: smanjene ili na drugi način oštećene pokrete tijela, ukočenost ili stegnutost mišića (sa neuobičajenim pokretima), ponekad sa osjećajem ,,zamrzavanja pokreta” i onda ponovno pokretanje. Drugi znaci parkisonizma uključuju sitne korake, drhtanje tokom odmora, pojačano lučenje pljuvačke i/ili balavljenje, i gubitak ekspresije na licu.
• pospanost ili smanjena pažnja;
• glavobolja.

Česta (mogu se javiti kod najviše 1 od 10 osoba):

• upala pluća, bronhitis, simptomi prehlade, upala sinusa, infekcija mokraćnih puteva, infekcija uha, osjećaj kao da imate gripu;
• lijek risperidon može povećati koncentraciju hormona koji se zove „prolaktin“, što se može vidjeti u analizama krvi (može, a i ne mora izazivati simptome). Kada se jave simptomi visoke koncentracije prolaktina, oni mogu uključivati oticanje grudi kod muškaraca, problem u dostizanju ili održavanju erekcije, ili druge seksualne poremećaje. Kod žena, mogu uključivati nelagodnost u grudima, curenje mlijeka iz dojki, izostanak menstruacije ili druge probleme sa ciklusom ili problem sa plodnošću.
• povećanje tjelesne mase, povećan ili smanjen apetit;
• poremećaji spavanja, iritabilnost, depresija, nemir, nemogućnost da se sjedi mirno;
• distonija. Ovo stanje uključuje spore ili neprekidne neželjene kontrakcije mišića. Iako mogu zahvatiti bilo koji dio tijela (i mogu posljedično dovesti do nenormalnog položaja), distonija češće zahvata mišiće lica, uključujući nenormalne pokrete očiju, usta, jezika ili vilice;
• vrtoglavica;
• diskinezija: stanje otežanog izvršavanja voljnih pokreta, uključujući i nevoljne pokrete mišića kao i ponavljajuće ukočene ili uvrćuće pokrete ili trzanje;
• tremor (podrhtavanje);
• zamagljen vid, infekcija oka ili „crveno oko“;
• ubrzan srčani rad, visok krvni pritisak, nedostatak vazduha;
• bol u stomaku, nelagodnost u stomaku, povraćanje, mučnina, zatvor, proliv, loše varenje, suva usta, zubobolja;
• osip, crvenilo kože;
• grčevi u mišićima, bolovi u kostima i mišićima, bol u leđima, bol u zglobovima;
• inkontinencija (nemogućnost zadržavanja mokraće);
• otok tijela, ruku ili nogu, groznica, bol u grudima, slabost, umor, bol;
• pad.

Povremena (mogu se javiti kod najviše 1 od 100 pacijenata):

• infekcija disajnih puteva, infekcija mokraćne bešike, infekcija oka, upala krajnika, gljivična infekcija noktiju, infekcija kože, infekcija ograničenog pojedinačnog dijela tijela, virusna infekcija, infekcija kože uzrokovana gljivicama;
• smanjenje broja bijelih krvnih zrnaca koji štite organizam od infekcije, smanjenje broja krvnih pločica (trombocita – koji pomažu u zaustavljanju krvarenja), smanjenje broja crvenih krvnih zrnaca (anemija), povećanje broja eozinofila (vrsta bijelih krvnih zrnaca) u krvi;
• alergijska reakcija;
• šećerna bolest ili pogoršanje postojeće šećerne bolesti, visok nivo šećera u krvi, prekomjerno pijenje vode;
• smanjenje tjelesne mase, gubitak apetita koji za posljedicu ima pothranjenost i nisku tjelesnu masu (anoreksija);
• povećanje holesterola u krvi;
• ushićeno raspoloženje (manija), zbunjenost, smanjen seksualni nagon, nervoza, noćne more;
• nemogućnost odgovora na stimulus, gubitak svijesti, smanjen nivo svijesti;
• konvulzije (epileptični napadi), nesvjestica;
• potreba za pokretanjem djelova tijela, poremećaj ravnoteže, nenormalna koordinacija, vrtoglavica nakon ustajanja, poremećaj pažnje, problemi sa govorom, gubitak ili abnormalan osjećaj ukusa, smanjena osjetljivost kože na bol ili dodir, osjećaj bockanja, mravinjanja ili trnjenja kože;
• prekomjerna osjetljivost očiju na svjetlost, suvo oko, pojačano suzenje, crvenilo očiju;
• osjećaj vrtoglavice (vertigo), zujanje u ušima, bol u uhu;
• atrijalna fibrilacija (abnormalan srčani ritam), poremećaj provođenja između gornjih i donjih djelova srca, abnormalno električno provođenje u srcu, produženje QT intervala, usporen srčani rad, abnormalan električni zapis srca (elektrokardiogram ili EKG), osjećaj lepršanja ili lupanja u grudima (palpitacije);
• nizak krvni pritisak, pad krvnog pritiska nakon ustajanja (posljedično, neki od ljudi koji uzimaju lijek risperidon mogu osjećati umor, vrtoglavicu ili se mogu onesvjestiti kada naglo ustanu ili sjednu), crvenilo;
• upala pluća izazvana udisanjem hrane, začepljenje (kongestija) pluća, začepljenje disajnih puteva, pucketavi zvuk u plućima, zviždanje u plućima tokom disanja, poremećaj glasa, poremećaj disanja;
• upala želuca ili crijeva, nemogućnost zadržavanja stolice, veoma čvrsta stolica, problemi sa gutanjem, pretjerano ispuštanje gasova;
• koprivnjača, svrab, gubitak kose, zadebljanje kože, osip praćen crvenilom i svrabom - ekcem, suva koža, promjena boje kože, akne, perutanje i svrab kože glave, poremećaj kože, oštećenje kože;
• povećanje CPK (kreatin fosfokinaze) u krvi, enzima koji se ponekad oslobađa povredom mišića;
• nenormalan položaj tijela, ukočenost zglobova, otoci zglobova, slabost mišića, bol u vratu;
• učestalo mokrenje, nemogućnost zadržavanja mokraće, bol prilikom mokrenja;
• poremećaj erekcije, poremećaj ejakulacije;
• prestanak menstrualnog ciklusa, neredovan menstrualni ciklus ili drugi problemi sa ciklusom (žene);
• povećanje grudi (kod muškaraca), curenje mlijeka, seksualni poremećaj, bol u grudima, nelagodnost u grudima, vaginalni iscjedak;
• otok lica, usta, očiju ili usana;
• drhtavica, povećana tjelesna temperatura;
• promjene u načinu hoda;
• osjećaj žeđi, opšta slabost, nelagodnost u grudima, osjećaj mrzovolje, nelagodnost;
• povećanje jetrenih enzima – transaminaza i GGT (enzima jetre koji se zove gamaglutamiltransferaza) u Vašoj krvi;
• proceduralni bol.

Rijetka (mogu se javiti kod najviše 1 od 1000 osoba):

• infekcija;
• neadekvatno lučenje hormona koji kontroliše zapreminu mokraće;
• hodanje u snu;
• poremećaj ishrane u vezi sa spavanjem;
• pojava šećera u mokraći, nizak nivo šećera u krvi, visok nivo triglicerida (masnoća) u krvi;
• nedostatak emocija, nemogućnost postizanja orgazma;
• neuroleptički maligni sindrom (zbunjenost, smanjenje ili gubitak svijesti, visoka tjelesna temperatura i teška ukočenost mišića);
• problemi sa krvnim sudovima u mozgu;
• koma zbog nekontrolisane šećerne bolesti;
• tremor glave;
• glaukom (povećan pritisak u očnim jabučicama), problemi sa pokretima očiju, kolutanje očima, naslage na ivicama očnih kapaka;
• problemi sa očima tokom operacije katarakte. Tokom operacije katarakte, moguća je pojava stanja koje se naziva intraoperativni sindrom meke dužice (IFIS) ako se uzima ili ako se uzimao lijek RISSAR. Ako trebate ići na operaciju katarakte, obavezno recite svom oftalmologu da uzimate ili da ste uzimali ovaj lijek.
• opasno nizak broj određene vrste bijelih krvnih zrnaca koji pomažu organizmu u borbi protiv infekcije,
• opasno prekomjerno uzimanje vode;
• nepravilan srčani rad;
• krvni ugrušci u nogama, krvni ugrušci u plućima;
• problemi sa disanjem tokom spavanja (apnea u snu), brzo, plitko disanje;
• zapaljenje gušterače, začepljenje crijeva;
• otečen jezik, ispucale usne, osip na koži izazvan lijekom;
• perut;
• raspadanje mišićnih vlakana i bol u mišićima (rabdomioliza);
• kašnjenje menstrualnih ciklusa, povećanje žlijezda u grudima, povećanje grudi, iscjedak iz grudi;
• povećan insulin u krvi (hormon koji kontroliše nivo šećera u krvi);
• otvrdnuće kože;
• snižena temperatura tijela, hladnoća u rukama i nogama;
• simptomi nakon obustave lijeka;
• žuta prebojenost kože i očiju (žutica).

Veoma rijetka (mogu se javiti kod najviše 1 od 10000 osoba):

• komplikacije opasne po život zbog nekontrolisane šećerne bolesti;
• teške alergijske reakcije sa oticanjem koje mogu zahvatiti grlo i dovesti do problema sa disanjem;
• nedovoljna pokretljivost mišića crijeva što uzrokuje zastoj crijevnog sadržaja.

Nepoznata (frekvencija se ne može procijeniti na osnovu dostupnih podataka)

• ozbiljan ili po život opasan osip sa plikovima i ljuštenjem kože koji može početi u i oko usta, nosa, očiju i genitalija i širiti se na drugim djelovima tijela (Stevens-Johnson sindrom ili toksična epidermalna nekroliza)

Sljedeće neželjeno dejstvo je bilo opaženo prilikom upotrebe drugog lijeka koji se zove paliperidon i koji je vrlo sličan risperidonu, pa se može očekivati i sa lijekom RISSAR:

• ubrzan srčani rad nakon ustajanja.

Dodatna neželjena dejstva koja se javljaju kod djece i adolescenata

Generalno, očekuje se da neželjena dejstva koja se javljaju kod djece budu slična onima koja se javljaju kod odraslih.

Sljedeća neželjena dejstva su prijavljivana češće kod djece i adolescenata (5 do 17 godina) nego kod odraslih: osjećaj pospanosti ili smanjena pažnja, umor, glavobolja, povećan apetit, povraćanje, simptomi prehlade, zapušen nos, bol u stomaku, nesvjestica, kašalj, groznica, tremor (drhtanje), proliv i nemogućnost (smanjena kontrola) zadržavanja mokraće.

Prijavljivanje sumnji na neželjena dejstva

Ako Vam se javi bilo koje neželjeno dejstvo recite to svom ljekaru, farmaceutu ili medicinskoj sestri. Ovo uključuje i bilo koja neželjena dejstva koja nijesu navedena u ovom uputstvu. Prijavljivanjem neželjenih dejstava možete da pomognete u procjeni bezbjednosti ovog lijeka. Sumnju na neželjeno dejstvo lijeka možete da prijavite i Institutu za ljekove i medicinska sredstva (CInMED):

Institut za ljekove i medicinska sredstva

Odjeljenje za farmakovigilancu

Bulevar Ivana Crnojevića 64a, 81 000 Podgorica

Tel: +382 (0) 20 310 280

Fah: +382 (0) 20 310 581

putem IS zdravstvene zaštite

QR kod za online prijavu sumnje na neželjeno dejstvo lijeka:

Lijek čuvajte van pogleda i domašaja djece.

Ovaj lijek se ne smije upotrijebiti nakon isteka roka upotrebe navedenog na kutiji.

Rok upotrebe odnosi se na posljedni dan navedenog mjeseca.

Čuvati na temperaturi do 25oC

Ljekove ne treba bacati u kanalizaciju, niti kućni otpad. Ove mjere pomažu očuvanju životne sredine. Neupotrijebljeni lijek se uništava u skladu sa važećim propisima.

Šta sadrži lijek RISSAR

- Aktivna supstanca je risperidon.

RISSAR 1 mg film tablete:

Jedna film tableta sadrži 1 mg risperidona.

RISSAR 2 mg film tablete:

Jedna film tableta sadrži 2 mg risperidona.

RISSAR 3 mg film tablete:

Jedna film tableta sadrži 3 mg risperidona.

- Pomoćne supstance su:

RISSAR 1 mg film tablete

Tabletno jezgro - Laktoza, monohidrat; Celuloza, mikrokristalna; Kroskarmeloza natrijum; Magnezijum stearat; Silicijum dioksid, koloidni, bezvodni.

Film obloga – Hidroksipropilceluloza; Titan dioksid (E171).

RISSAR 2 mg film tablete

Tabletno jezgro – Laktoza, monohidrat; Celuloza, mikrokristalna;

Kroskarmeloza natrijum; Magnezijum stearat; Silicijum dioksid, koloidni, bezvodni.

Film obloga – Hidroksipropilceluloza; Titan dioksid (E171); Boja Sunset yellow Al. lake FCF E110 CI 15985

RISSAR 3 mg film tablete

Tabletno jezgro – Laktoza, monohidrat; Celuloza, mikrokristalna; Kroskarmeloza natrijum; Magnezijum stearat; Silicijum dioksid, koloidni, bezvodni. Boja Quinoline yellow Al. lake E104 CI 47005.

Film obloga – Hidroksipropilceluloza; Titan dioksid (E171); Boja Quinoline yellow Al lake E104 CI 47005.

Kako izgleda lijek RISSAR i sadržaj pakovanja

RISSAR 1 mg film tablete su okrugle, bijele, bikonveksne film tablete.

RISSAR 2 mg film tablete su okrugle, bikonveksne film tablete žuto-narandžaste boje, sa podionom crtom na jednoj strani.

RISSAR 3 mg film tablete su okrugle, žute bikonveksne film tablete, sa podionom crtom na jednoj strani.

Tablete su pakovane u blistere (Al/PVC), i svaki blister sadrži 10 tableta. Kartonska kutija sadrži 20 tableta (2 blistera) i Uputstvo za lijek.

Nosilac dozvole i proizvođač

Nosilac dozvole

ALKALOID d.o.o. Podgorica

Ul. Svetlane Kane Radević br. 3/V,

81000 Podgorica, Crna Gora

Proizvođač

ALKALOID AD Skopje

Bulevar Aleksandar Makedonski 12,

Skopje, Republika Severna Makedonija

Režim izdavanja lijeka:

Lijek se izdaje samo na ljekarski recept.

Broj i datum dozvole:

RISSAR, film tableta, 1 mg, 20 (2x10) film tableta: 2030/23/3935 – 7477 od 20.10.2023. godine

RISSAR, film tableta, 2 mg, 20 (2x10) film tableta: 2030/23/3936 – 7478 od 20.10.2023. godine

RISSAR, film tableta, 3 mg, 20 (2x10) film tableta: 2030/23/3937 – 7479 od 20.10.2023. godine

Ovo uputstvo je posljednji put odobreno

Oktobar, 2023. godine