LISONORM 10mg + 5mg tableta

Terapija esencijalne hipertenzije kod odraslih.

Lijek Lisonorm je indikovan kao supstituciona terapija kod odraslih pacijenata kod kojih je krvni pritisak adekvatno kontrolisan primjenom lizinoprila i amlodipina, datih u istim dozama kao u ovoj kombinaciji.

Doziranje

Preporučena doza je jedna tableta na dan. Maksimalna dnevna doza je jedna tableta. Uopšteno, ljekovi koji predstavljaju fiksne kombinacije nijesu pogodni za inicijalnu terapiju.

Lijek Lisonorm je indikovan samo kod pacijenata kod kojih je optimalna doza održavanja lizinoprilom i amlodipinom titrirana na 10 mg i 5 mg.

Ukoliko se ispostavi da je neophodno prilagođavanje doze, može se razmotriti titracija doze sa pojedinačnim komponentama.

Posebne populacije

Oštećenje funkcije bubrega

Kako bi se utvrdila optimalna početna doza i doza održavanja kod pacijenata sa oštećenjem funkcije bubrega, kod tih pacijenata treba individualno titrirati dozu primjenom pojedinačnih komponenata, tj. lizinoprila i amlodipina. Tokom terapije lijekom Lisonorm potrebno je pratiti bubrežnu funkciju i koncentracije kalijuma i natrijuma u serumu. U slučaju pogoršanja bubrežne funkcije, treba obustaviti primjenu lijeka Lisonorm i zamijeniti ga adekvatno prilagođenim dozama pojedinačnih komponenti. Amlodipin se ne može ukloniti dijalizom.

Oštećenje funkcije jetre

Preporuke za doziranje nijesu ustanovljene kod pacijenata sa blagim do umjerenim oštećenjem funkcije jetre; zato dozu treba izabrati sa oprezom i započeti doziranje manjom dozom (pogledati djelove 4.4 i 5.2).

Kako bi se utvrdila optimalna početna doza i doza održavanja kod pacijenata sa oštećenjem funkcije jetre, kod tih pacijenata treba individualno titrirati dozu primjenom pojedinačnih komponenata, tj. lizinoprila i amlodipina.

Farmakokinetika amlodipina nije ispitivana kod teškog oštećenja funkcije jetre. Amlodipin treba uvesti u terapiju sa najmanjom dozom i sporo titrirati kod pacijenata sa teškim oštećenjem funkcije jetre

Pedijatrijska populacija (<18 godina):

Bezbjednost i efikasnost primjene lijeka Lisonorm kod djece i adolescenata uzrasta ispod 18 godina nijesu ustanovljene.

Stariji pacijenti (>65 godina):

Starije pacijente treba liječiti sa oprezom.

U kliničkim studijama, nije zabilježena promjena u efikasnosti i bezbjednosnom profilu amlodipina ili lizinoprila povezana sa godinama starosti. Da bi se utvrdila optimalna doza održavanja kod starijih pacijenata, potrebno je individualno titrirati dozu primjenom kombinacije pojedinačnih komponenata, lizinoprila i amlodipina.

Način primjene

Oralna upotreba.

Budući da hrana ne utiče na njegovu resorpciju, lijek Lisonorm se može uzimati nezavisno od obroka, tj. prije, poslije ili za vrijeme jela.

Vezane za lizinopril:

• Preosjetljivost na lizinopril ili na bilo koji drugi inhibitor angiotenzin konvertujućeg enzima (ACE inhibitor),
• Angioedem u anamnezi, povezan sa prethodnom primjenom ACE inhibitora,
• Nasljedni ili idiopatski angioedem,
• Drugi i treći trimestar trudnoće (pogledati djelove 4.4 i 4.6),
• Istovremena primjena lijeka Lisonorm sa ljekovima koji sadrže aliskiren kontraindikovana je kod pacijenata koji imaju diabetes mellitus ili oštećenje funkcije bubrega (GFR 60 ml/min/1,73 m2) (pogledati djelove 4.5 i 5.1).
• Istovremena primjena sa terapijskom kombinacijom sakubitril/valsartan. Terapija lijekom Lisonorm se ne smije započeti prije isteka 36 sati od posljednje doze kombinacije sakubitril/valsartan (pogledati djelove 4.4 i 4.5).

Vezane za amlodipin:

• Preosjetljivost na amlodipin ili na bilo koji drugi derivat dihidropiridina,
• Teška hipotenzija,
• Šok (uključujući kardiogeni šok),
• Opstrukcija izlaznog trakta lijeve komore (aortna stenoza visokog stepena),
• Hemodinamski nestabilna srčana insuficijencija nakon akutnog infarkta miokarda.

Vezane za lijek Lisonorm:

Sve prethodno navedene kontraindikacije koje se odnose na pojedinačne komponente takođe se odnose i na fiksnu kombinaciju lijeka Lisonorm.

• Preosjetljivost na bilo koju od pomoćnih supstanci lijeka navedenih u dijelu 6.1.

Sva upozorenja opisana u nastavku, koja se odnose na pojedinačne komponente, odnose se takođe na fiksnu kombinaciju lijeka Lisonorm.

Vezana za lizinopril:

Simptomatska hipotenzija

Simptomatska hipotenzija se rijetko viđa kod pacijenata sa nekomplikovanom hipertenzijom. Kod hipertenzivnih pacijenata koji primaju lizinopril, veća je vjerovatnoća da će se hipotenzija javiti ako je kod pacijenata smanjen volumen krvi, usljed npr. terapije diuretikom, režima ishrane sa smanjenim unosom soli, dijalize, dijareje ili povraćanja, ili ako imaju tešku renin-zavisnu hipertenziju (pogledati djelove 4.5 i 4.8). Kod pacijenata sa srčanom insuficijencijom sa ili bez renalne insuficijencije, primijećena je simptomatska hipotenzija. Ovo se najčešće javlja kod pacijenata koji imaju teži oblik srčane insuficijencije, koju odražava primjena visokih doza diuretika Henleove petlje, hiponatrijemija ili funkcionalno renalno oštećenje. Kod pacijenata sa povećanim rizikom od simptomatske hipotenzije, uvođenje terapije i prilagođavanje doze treba pažljivo da se prati. Slično se odnosi i na pacijente sa ishemijskim srčanim ili cerebrovaskularnim oboljenjem kod kojih prekomjeran pad krvnog pritiska može da dovede do infarkta miokarda ili cerebrovaskularnog događaja.

Ako dođe do hipotenzije, pacijenta treba postaviti u ležeći položaj i, ako je neophodno, primijeniti intravensku infuziju fiziološkog rastvora. Prolazni hipotenzivni odgovor nije kontraindikacija za naredne doze, koje se mogu dati uobičajeno, bez problema, kada se krvni pritisak poveća usljed povećanja volumena krvi.

Kod nekih pacijenata sa srčanom insuficijencijom koji imaju normalan ili nizak krvni pritisak, može da se javi dodatno sniženje sistemskog krvnog pritiska pri primjeni lizinoprila. Ovo dejstvo je očekivano i obično nije razlog da se prekine terapija. Ako hipotenzija postane simptomatska, može biti neophodno smanjenje doze lizinoprila ili prekid terapije.

Hipotenzija kod akutnog infarkta miokarda

Terapija lizinoprilom ne smije se započinjati kod pacijenata sa akutnim infarktom miokarda koji su u riziku od daljeg ozbiljnog hemodinamskog pogoršanja poslije terapije sa vazodilatatorom. Ovo su pacijenti sa sistolnim krvnim pritiskom od 100 mmHg ili nižim, ili oni u kardiogenom šoku. Tokom prva tri dana nakon infarkta, doza treba da se smanji ako je sistolni krvni pritisak 120 mmHg ili niži. Doza održavanja treba da bude smanjena na 5 mg ili privremeno na 2,5 mg ako je sistolni krvni pritisak 100 mmHg ili niži. Ako hipotenzija perzistira (sistolni krvni pritisak je manji od 90 mmHg duže od 1 sata), onda terapiju lizinoprilom treba prekinuti.

Stenoza aortnog i mitralnog zaliska, hipertrofična kardiomiopatija

Kao i druge ACE inhibitore, lizinopril treba oprezno davati pacijentima sa stenozom mitralnog zaliska i opstrukcijom izlaza lijeve komore kao što su aortna stenoza ili hipertrofična kardiomiopatija.

Oštećenje funkcije bubrega

U slučajevima oštećenja funkcije bubrega (klirens kreatinina < 80 ml/min), početna doza lizinoprila treba da bude prilagođena prema klirensu kreatinina pacijenta i nakon toga u zavisnosti od pacijentovog odgovora na terapiju. Rutinsko praćenje koncentracije kalijuma i kreatinina je dio uobičajene medicinske prakse za ove pacijente.

Kod pacijenata sa srčanom insuficijencijom, pojava hipotenzije nakon započinjanja terapije sa ACE inhibitorima može da dovede do daljeg oštećenja funkcije bubrega. Akutna bubrežna insuficijencija, obično reverzibilna, prijavljena je u ovakvim situacijama.

Kod nekih pacijenata sa bilateralnom stenozom bubrežnih arterija ili sa stenozom arterije jedinog bubrega koji su bili na terapiji inhibitorima angiotenzin konvertujućeg enzima, uočeno je povećanje koncentracije uree u krvi i povećanje koncentracije kreatinina u serumu, koji su obično reverzibilni nakon prestanka terapije. Ovo je obično češće kod pacijenata sa bubrežnom insuficijencijom. Ako je takođe prisutna renovaskularna hipertenzija, postoji povećani rizik za nastanak teške hipotenzije i renalne insuficijencije. Kod ovih pacijenata, terapija treba da se započne pod strogim medicinskim nadzorom sa niskim dozama i pažljivom titracijom doze. Pošto terapija diureticima može da doprinese navedenom, treba ih obustaviti i renalnu funkciju treba pratiti tokom prvih nekoliko nedjelja terapije lizinoprilom.

Kod nekih hipertenzivnih pacijenata bez očigledne prethodno postojeće renalne vaskularne bolesti, javlja se obično malo i prolazno povećanje koncentracije uree u krvi i koncentracije kreatinina u serumu, posebno kada se lizinopril daje istovremeno sa diuretikom. Ovo se češće javlja kod pacijenata sa već postojećim renalnim oštećenjem. U tim slučajevima može biti potrebno smanjenje doze i/ili prekid terapije diuretikom i/ili lizinoprilom.

Kod akutnog infarkta miokarda, terapiju lizinoprilom ne treba započinjati kod pacijenata sa dokazanom renalnom disfunkcijom, definisanom koncentracijom kreatinina u serumu većom od 177 mikromola/l i/ili proteinurijom većom od 500 mg/24 sata. Ako se disfunkcija bubrega razvije za vrijeme terapije lizinoprilom (koncentracija kreatinina u serumu iznad 265 mikromola/l ili dvostruko veća u odnosu na vrijednosti prije započinjanja terapije), ljekar treba da razmotri prekid terapije lizinoprilom.

Preosjetljivost, angioedem

Angioedem lica, ekstremiteta, usana, jezika, glotisa i/ili larinksa, zabilježen je rijetko kod pacijenata koji su bili na terapiji ACE inhibitorima, uključujući lizinopril. Ovo može da se javi u bilo kom trenutku tokom terapije. U takvim slučajevima, terapiju lizinoprilom treba odmah obustaviti i sprovesti odgovarajuću terapiju i nadzor, kako bi osigurali potpuno povlačenje svih simptoma, prije otpuštanja pacijenta. Čak i u onim slučajevima gdje se javlja oticanje samo jezika, bez respiratornog distresa, pacijentima može biti potrebna produžena opservacija, pošto terapija sa antihistaminicima i kortikosteroidima možda neće biti dovoljna.

Veoma rijetko, prijavljeni su i smrtni slučajevi usljed angioedema udruženog sa edemom larinksa ili edemom jezika. Pacijenti kod kojih su zahvaćeni jezik, glotis ili larinks češće doživljavaju opstrukciju disajnih puteva, posebno oni sa operacijom disajnih puteva u anamnezi. U takvim slučajevima odmah treba primijeniti hitnu terapiju. Ovo može da uključuje primjenu adrenalina i/ili održavanje disajnih puteva prohodnim. Pacijenta treba držati pod strogim medicinskim nadzorom dok ne dođe do potpunog i održivog povlačenja simptoma.

Inhibitori angiotenzin konvertujućeg enzima češće izazivaju angioedem kod pacijenata crne rase u odnosu na pacijente drugih rasa.

Pacijenti sa angioedemom u anamnezi, koji nije povezan sa terapijom ACE inhibitorima, mogu da budu pod povećanim rizikom za nastanak angioedema dok su na terapiji ACE inhibitorima (pogledati dio 4.3).

Istovremena primjena ACE inhibitora sa kombinacijom sakubitril/valsartan je kontraindikovana zbog povećanog rizika od pojave angioedema. Terapija kombinacijom sakubitril/valsartan se ne smije započeti prije isteka 36 sati od posljednje doze lizinoprila. Terapija lizinoprilom se ne smije započeti prije isteka 36 sati od posljednje doze kombinacije sakubitril/valsartan (pogledati djelove 4.3 i 4.5).

Istovremena primjena ACE inhibitora sa racekadotrilom, mTOR inhibitorima (npr. sirolimus, everolimus, temsirolimus) i vildagliptinom može dovesti do povećanja rizika od pojave angioedema (npr. oticanje disajnih puteva ili jezika, sa ili bez poremećaja respiratorne funkcije) (pogledati dio 4.5). Potreban je oprez pri započinjanju terapije racekadotrilom, mTOR inhibitorima i vildagliptinom kod pacijenata koji već uzimaju neki ACE inhibitor.

Anafilaktoidne reakcije kod pacijenata na hemodijalizi

Zabilježene su anafilaktoidne reakcije kod pacijenata koji su na dijalizi high-flux membranama (membrane visoke propustljivosti, npr. AN 69) i istovremeno na terapiji nekim ACE inhibitorom. Kod ovih pacijenata treba razmotriti upotrebu drugog tipa membrane za dijalizu ili druge grupe antihipertenzivnih ljekova.

Anafilaktoidne reakcije u toku afereze lipoproteina male gustine (LDL)

Kod pacijenata koji su na terapiji ACE inhibitorima, rijetko se javljaju životno ugrožavajuće anafilaktoidne reakcije prilikom afereze lipoproteina male gustine (LDL) dekstran-sulfatom. Ove reakcije se izbjegavaju privremenom obustavom ACE inhibitora prije svake afereze.

Desenzitizacija

Pacijenti koji su na terapiji ACE inhibitorima za vrijeme terapije desenzitizacije (npr. na otrov insekata iz reda opnokrilaca (lat. Hymnoptera)) imaju produžene anafilaktoidne reakcije. Kod istih pacijenata, takve reakcije se mogu izbjeći privremenom obustavom terapije ACE inhibitorima, ali su se ponovo javile nakon slučajnog ponovnog uzimanja lijeka.

Insuficijencija jetre

Veoma rijetko, ACE inhibitori mogu biti povezani sa sindromom koji započinje holestatskom žuticom i progredira do fulminantne nekroze i (u nekim slučajevima) smrti. Mehanizam ovog sindroma nije razjašnjen. Kod pacijenata na terapiji lizinoprilom kod kojih se razvije žutica ili značajno povećanje vrijednosti hepatičkih enzima, treba prekinuti terapiju lizinoprilom i redovno ih kontrolisati.

Neutropenija/agranulocitoza

Neutropenija/agranulocitoza, trombocitopenija i anemija su zabilježene kod pacijenata koji su na terapiji ACE inhibitorima. Kod pacijenata sa očuvanom funkcijom bubrega i bez drugih komplikujućih faktora, neutropenija se rijetko javlja. Neutropenija i agranulocitoza su reverzibilne nakon obustave terapije ACE inhibitorima.

Lizinopril treba veoma oprezno primjenjivati kod pacijenata sa kolagenskom vaskularnom bolešću, pacijenata na terapiji imunosupresivima, alopurinolom ili prokainamidom ili kod pacijenata sa kombinacijom ovih komplikujućih faktora, naročito ukoliko je prisutno i već postojeće oštećenje funkcije bubrega. Kod nekih od ovih pacijenata razvila se ozbiljna infekcija koja u pojedinim slučajevima nije odgovarala na intenzivnu antibiotsku terapiju. Ukoliko se lizinopril primjenjuje kod takvih pacijenata, preporuka je da im se periodično kontroliše broj bijelih krvnih zrnaca a takođe ih treba savjetovati da prijave svaki znak infekcije.

Dvostruka blokada sistema renin-angiotenzin-aldosteron (RAAS)

Postoje dokazi da istovremena primjena ACE-inhibitora, blokatora receptora angiotenzina II ili aliskirena povećava rizik od nastanka hipotenzije, hiperkalijemije i smanjenja funkcije bubrega (uključujući akutnu bubrežnu insuficijenciju). Dvostruka blokada sistema RAAS usljed kombinovane primjene ACE-inhibitora, blokatora receptora angiotenzina II ili aliskirena se zbog toga ne preporučuje (pogledati djelove 4.5 i 5.1). Ukoliko se smatra da je terapija dvostrukom blokadom sistema RAAS apsolutno neophodna, ona treba da se primjeni samo pod nadzorom ljekara specijaliste uz često, pažljivo praćenje funkcije bubrega, koncentracije elektrolita i vrijednosti krvnog pritiska.

ACE-inhibitore i blokatore receptora angiotenzina II ne treba istovremeno primjenjivati kod pacijenata sa dijabetesnom nefropatijom.

Rasa

Inhibitori angiotenzin konvertujućeg enzima češće izazivaju angioedeme kod pacijenata crne rase u odnosu na pacijente drugih rasa.

Kao i drugi ACE inhibitori, lizinopril može biti manje efektivan u snižavanju krvnog pritiska kod pacijenata crne rase u odnosu na pacijente drugih rasa, vjerovatno zbog toga što je u populaciji pacijenata crne rase sa hipertenzijom veća prevalenca stanja niskih vrijednosti renina.

Kašalj

Prijavljena je pojava kašlja prilikom primjene ACE inhibitora. Karakteristično je da je kašalj neproduktivan, perzistentan i prestaje nakon obustave terapije. Kašalj izazvan primjenom ACE inhibitora treba razmotriti prilikom diferencijalne dijagnoze kašlja.

Hirurški zahvati/anestezija

Kod pacijenata koji se podvrgavaju većim hirurškim zahvatima ili tokom opšte anestezije anesteticima koji izazivaju hipotenziju, lizinopril može da blokira stvaranje angiotenzina II, što je posljedica kompenzatornog oslobađanja renina. Ako dođe do pojave hipotenzije, a smatra se da je posljedica ovog mehanizma, ona se može korigovati povećanjem volumena tečnosti.

Hiperkalijemija

ACE inhibitori mogu izazvati hiperkalijemiju zato što inhibiraju oslobađanje aldosterona. Ovaj efekat obično nije značajan kod pacijenata sa normalnom funkcijom bubrega. Međutim, kod pacijenata sa oštećenjem funkcije bubrega, diabetes mellitus-om i/ili pacijenata koji uzimaju suplemente kalijuma (uključujući i zamjene za so), diuretike koji štede kalijum (npr. spironolakton, triamteren ili amilorid), ili onih pacijenata koji uzimaju druge ljekove koji mogu dovesti do porasta serumskog kalijuma (npr. heparin, trimetoprim ili kotrimoksazol, takođe poznat kao kombinacija trimetoprim/sulfametoksazol), a naročito antagoniste aldosterona ili blokatore receptora za angiotenzin, može doći do hiperkalijemije.

Diuretike koji štede kalijum i blokatore receptora za angiotenzin treba primjenjivati sa oprezom kod pacijenata koji uzimaju ACE inhibitore. Ukoliko je procijenjeno da je istovremena primjena gore pomenutih ljekova prikladna, koncentracije kalijuma u serumu i funkciju bubrega treba pratiti (pogledati dio 4.5).

Pacijenti sa dijabetesom

Kod pacijenata sa dijabetesom koji su na terapiji oralnim antidijabeticima ili insulinom, potrebno je pažljivo pratiti vrijednosti glikemije tokom prvog mjeseca terapije ACE inhibitorima (pogledati dio 4.5).

Litijum

Kombinacija litijuma i lizinoprila se generalno ne preporučuje (pogledati dio 4.5).

Trudnoća

Terapija ACE inhibitorima ne smije da se započinje za vrijeme trudnoće. Osim ukoliko se smatra da je nastavak terapije ACE inhibitorima od suštinskog značaja, pacijentkinje koje planiraju trudnoću treba da pređu na alternativnu antihipertenzivnu terapiju koja ima utvrđen bezbjednosni profil za primjenu u trudnoći. Kada se utvrdi trudnoća, terapiju ACE inhibitorima treba odmah prekinuti i, ukoliko je to prikladno, započeti alternativnu terapiju (pogledati djelove 4.3 i 4.6).

Vezana za amlodipin

Bezbjednost i efikasnost primjene amlodipina u hipertenzivnoj krizi nijesu ustanovljene.

Srčana insuficijencija

Pacijente sa srčanom insuficijencijom treba liječiti sa oprezom. U dugotrajnoj, placebo kontrolisanoj studiji kod pacijenata sa teškom srčanom insuficijencijom (NYHA klasa III i IV) incidenca prijavljenih slučajeva plućnog edema bila je veća u grupi koja je bila na terapiji amlodipinom nego u grupi koja je dobijala placebo (pogledati dio 5.1). Blokatore kalcijumskih kanala, uključujući amlodipin, treba primjenjivati sa oprezom kod pacijenata sa kongestivnom srčanom insuficijencijom, jer mogu povećati rizik od budućih kardiovaskularnih događaja i mortaliteta.

Oštećenje funkcije jetre

Poluvrijeme eliminacije amlodipina je produženo i vrijednosti PIK su veće kod pacijenata sa oštećenom funkcijom jetre, a preporuke za doziranje nijesu ustanovljene. Terapiju amlodipinom zbog toga treba započeti manjim dozama uz oprez, kako kod uvođenja u terapiju, takođe i kod povećanja doze. Sporo titriranje doze i pažljivi nadzor mogu biti potrebni kod pacijenata sa teškim oštećenjem funkcije jetre.

Stariji pacijenti

Kod starijih pacijenata povećanje doze treba vršiti pažljivo (pogledati djelove 4.2 i 5.2).

Oštećenje funkcije bubrega

Može se primjenjivati uobičajena doza amlodipina kod pacijenata sa oštećenjem funkcije bubrega. Promjene u koncentracijama amlodipina u plazmi nijesu u korelaciji sa stepenom oštećenja funkcije bubrega. Amlodipin se ne može ukloniti dijalizom.

Vezana za lijek Lisonorm

Ovaj lijek sadrži manje od 1 mmol natrijuma (23 mg) po tableti, što znači da je suštinski „bez natrijuma“.

Pedijatrijska populacija

Bezbjednost i efikasnost primjene lijeka Lisonorm kod djece i adolescenata uzrasta ispod 18 godina nijesu ustanovljene.

Interakcije povezane sa lizinoprilom

Antihipertenzivni ljekovi

Kada se lizinopril primjenjuje u kombinaciji sa drugim antihipertenzivnim ljekovima (npr. gliceriltrinitratom i drugim nitratima, ili drugim vazodilatatorima), može doći do aditivnog dejstva na sniženje krvnog pritiska.

Podaci iz kliničkih ispitivanja su pokazali da je dvostruka blokada sistema renin-angiotenzin-aldosteron (RAAS), usljed kombinovane primjene ACE-inhibitora, blokatora receptora angiotenzina II ili aliskirena, povezana sa većom učestalošću neželjenih događaja, kao što su hipotenzija, hiperkalijemija i oslabljena funkcija bubrega (uključujući akutnu bubrežnu insuficijenciju) u poređenju sa primjenom samo jednog lijeka koji djeluje na RAAS (pogledati djelove 4.3, 4.4 i 5.1).

Ljekovi koji mogu povećati rizik od pojave angioedema

Istovremena primjena ACE inhibitora sa kombinacijom sakubitril/valsartan je kontraindikovana jer povećava rizik od pojave angioedema (pogledati djelove 4.3 i 4.4).

Istovremena primjena ACE inhibitora sa inhibitorima ciljnog molekula za rapamicin kod sisara (mamalian Target Of Rapamycin) - mTOR (npr. temsirolimus, sirolimus, everolimus) ili inhibitorima neutralne endopeptidaze - NEP (npr. racekadotril) ili tkivnim aktivatorima plazminogena ili vildagliptinom, može dovesti do povećanog rizika od pojave angioedema (pogledati dio 4.4).

Diuretici

Kada se diuretik doda terapiji kod pacijenta koji već prima lizinopril, obično dolazi do aditivnog antihipertenzivnog dejstva. Pacijenti koji su već na terapiji diureticima, a naročito oni kojima je nedavno uvedena terapija diureticima, mogu povremeno da osjete značajno smanjenje krvnog pritiska nakon uvođenja lizinoprila. Mogućnost simptomatske hipotenzije pri primjeni lizinoprila može da bude minimizirana prekidom terapije diuretikom prije uvođenja terapije lizinoprilom (pogledati djelove 4.2 i 4.4).

Suplementi kalijuma, diuretici koji štede kalijum ili zamjene za so koje sadrže kalijum i drugi ljekovi koji mogu povećati nivo kalijuma u serumu

Iako koncentracija kalijuma u serumu obično ostaje u okviru referentnih vrijednosti, kod nekih pacijenata koji su na terapiji lizinoprilom može se javiti hiperkalijemija. Diuretici koji štede kalijum (npr. spironolakton, triamteren ili amilorid), suplementi kalijuma ili zamjene za so koje sadrže kalijum mogu dovesti do značajnog porasta koncentracije kalijuma u serumu, naročito kod pacijenata sa oštećenjem funkcije bubrega. Potrebno je voditi računa i kada se lizinopril primjenjuje istovremeno sa drugim ljekovima koji povećavaju koncentraciju kalijuma u serumu, kao što su trimetoprim i kotrimoksazol (trimetoprim/sulfametoksazol), iz razloga što trimetoprim može djelovati poput diuretika koji štedi kalijum, kao što je amilorid. Zbog toga se kombinacija lizinoprila sa gore navedenim ljekovima se ne preporučuje. Ukoliko je istovremena primjena ovih ljekova indikovana, treba ih primjenjivati sa oprezom i uz često praćenje koncentracije kalijuma u serumu (pogledati dio 4.4).

Ciklosporin: Prilikom istovremene primjene ACE inhibitora i ciklosporina može doći do hiperkalijemije. Preporučuje se praćenje koncentracije kalijuma u serumu.

Heparin: Prilikom istovremene primjene ACE inhibitora i heparina može doći do hiperkalijemije. Preporučuje se praćenje koncentracije kalijuma u serumu.

Ako se lizinopril primjenjuje zajedno sa diuretikom koji ne štedi kalijum, hipokalijemija koja je izazvana diureticima se može ublažiti.

Litijum

Reverzibilno povećanje koncentracija litijuma u serumu i pojava toksičnosti, prijavljeni su tokom istovremene primjene litijuma sa ACE inhibitorima. Istovremena primjena tiazidnih diuretika može da poveća rizik od toksičnosti litijuma i pojača već povećanu toksičnost litijuma sa ACE inhibitorima. Primjena lizinoprila sa litijumom se ne preporučuje, ali ako se pokaže da je kombinacija neophodna, treba da se sprovodi pažljivo praćenje koncentracije litijuma u serumu (pogledati dio 4.4).

Nesteroidni antiinflamatorni ljekovi (NSAIL) uključujući acetilsalicilnu kiselinu u dozi ≥ 3 g/dan

Kada se ACE inhibitori primjenjuju istovremeno sa nesteroidnim antiinflamatornim ljekovima (kao što su acetilsalicilna kiselina u dozama koje imaju antiinflamatorno dejstvo, COX-2 inhibitori i neselektivni NSAIL) može se javiti slabljenje antihipertenzivnog dejstva. Istovremena primjena ACE inhibitora i NSAIL može dovesti do povećanja rizika od pogoršanja funkcije bubrega, uključujući moguću akutnu bubrežnu insuficijenciju, kao i do povećanja koncentracije kalijuma u serumu, naročito kod pacijenata sa već oslabljenom funkcijom bubrega. Ovi efekti su obično reverzibilni. Ovu kombinaciju treba primjenjivati sa oprezom, naročito kod starijih pacijenata. Pacijenti treba da budu adekvatno hidrirani i treba razmotriti praćenje funkcije bubrega nakon započinjanja istovremene terapije, i periodično posle toga.

Zlato

Nitritoidne reakcije (simptomi vazodilatacije uključuju crvenilo, mučninu, vrtoglavicu i hipotenziju, koji mogu biti veoma teški) nakon primjene zlata u injekcionom obliku (npr. natrijum aurotiomalat), prijavljivane su češće kod pacijenata koji su na terapiji ACE inhibitorima.

Triciklični antidepresivi/antipsihotici/anestetici

Istovremena primjena nekih anestetika, tricikličnih antidepresiva i antipsihotika sa ACE inhibitorima može dovesti do dodatnog smanjenja krvnog pritiska (pogledati dio 4.4).

Simpatomimetici

Simpatomimetici mogu smanjiti antihipertenzivno dejstvo ACE inhibitora.

Antidijabetici

Epidemiološke studije ukazuju da istovremena primjena ACE inhibitora i antidijabetika (insulini, oralni hipoglikemici) može izazvati povećano dejstvo na smanjenje koncentracije glukoze u krvi uz rizik od nastanka hipoglikemije. Ovaj fenomen se češće javlja u toku prvih nedjelja kombinovane terapije i kod pacijenata sa oštećenjem funkcije bubrega.

Acetilsalicilna kiselina, trombolitici, beta-blokatori, nitrati

Lizinopril može da se primjenjuje istovremeno sa acetilsalicilnom kiselinom (u dozama koje imaju kardiološko dejstvo), tromboliticima, beta blokatorima i/ili nitratima.

Interakcije povezane sa amlodipinom

Dejstva drugih ljekova na amlodipin

Inhibitori CYP3A4

Istovremena primjena amlodipina sa snažnim ili umjerenim CYP3A4 inhibitorima (inhibitori proteaze, azolni antimikotici, makrolidi kao što su eritromicin ili klaritromicin, verapamil ili diltiazem) može da dovede do značajnog povećanja izloženosti amlodipinu što za posljedicu ima povećanje rizika od nastanka hipotenzije.

Kliničke manifestacije ovih farmakokinetičkih (FK) promjena mogu biti izraženije kod starijih osoba. Zbog toga se preporučuje kliničko praćenje, pri čemu može biti potrebno i prilagođavanje doze.

Klaritromicin je inhibitor CYP3A4. Postoji povećan rizik od nastanka hipotenzije kod pacijenata koji primaju klaritromicin sa amlodipinom. Preporučuje se pažljivo praćenje pacijenata kada se amlodipin primjenjuje istovremeno sa klaritromicinom.

Induktori CYP3A4

Nakon istovremene primjene poznatih induktora CYP3A4, plazma koncentracije amlodipina mogu varirati. Zbog toga je potrebno pratiti krvni pritisak i razmotriti korigovanje doze kako tokom, tako i nakon istovremenog liječenja, naročito sa jakim induktorima CYP3A4 (npr. rifampicin, kantarion ( Hypericum perforatum)).

Primjena amlodipina sa grejpfrutom ili sokom od grejpfruta se ne preporučuje, jer kod nekih pacijenata može da dođe do povećanja bioraspoloživosti amlodipina, što može da pojača dejstvo na sniženje krvnog pritiska.

Dantrolen (infuzija)

Kod životinja, uočeni su letalna ventrikularna fibrilacija i kardiovaskularni kolaps udruženi sa hiperkalijemijom, poslije primjene verapamila i intravenske primjene dantrolena. Zbog rizika od nastanka hiperkalijemije preporučuje se izbjegavanje istovremene primjene blokatora kalcijumskih kanala kao što je amlodipin, kod pacijenata podložnih pojavi maligne hipertermije i u toku terapije maligne hipertermije.

Dejstva amlodipina na druge ljekove

Pri primjeni amlodipina i nekog drugog lijeka sa antihipertenzivnim osobinama, dolazi do aditivnog dejstva na sniženje krvnog pritiska.

Takrolimus

Postoji rizik od povećanja koncentracije takrolimusa u krvi kada se primijeni istovremeno sa amlodipinom, ali farmakokinetički mehanizam ove interakcije nije u potpunosti razjašnjen. Kako bi se izbjegla toksičnost takrolimusa, primjena amlodipina kod pacijenta koji je na terapiji takrolimusom zahtijeva praćenje koncentracije takrolimusa u krvi i, po potrebi, prilagođavanje doze takrolimusa.

Inhibitori ciljnog molekula za rapamicin kod sisara - mTOR (Mammalian Target of Rapamycin) inhibitori

mTOR inhibitori kao što su sirolimus, temsirolimus i everolimus su supstrati CYP3A. Amlodipin je slab inhibitor CYP3A. Prilikom istovremene primjene, amlodipin može povećati izloženost mTOR inhibitorima.

Ciklosporin

Nijesu sprovedena ispitivanja interakcija sa ciklosporinom i amlodipinom na zdravim ispitanicima ili drugim populacijama, izuzev na pacijentima sa transplantiranim bubregom, kod kojih su uočena varijabilna povećanja koncentracije (u prosjeku 0−40%) ciklosporina. Potrebno je razmotriti praćenje koncentracija ciklosporina kod pacijenata sa transplantiranim bubregom koji su na terapiji amlodipinom, a dozu ciklosporina treba smanjiti po potrebi.

Simvastatin

Istovremena primjena višestrukih doza od 10 mg amlodipina sa 80 mg simvastatina dovela je do povećanja izloženosti simvastatinu od 77% u odnosu na pojedinačnu primjenu simvastatina. Potrebno je da se doza simvastatina kod pacijenata koji primaju amlodipin ograniči na 20 mg dnevno.

U kliničkim ispitivanjima interakcija, amlodipin nije uticao na farmakokinetiku atorvastatina, digoksina ili varfarina.

Plodnost

Nema dostupnog iskustva iz adekvatno kontrolisanih kliničkih studija vezano za dejstvo lizinoprila i amlodipina na plodnost.

Vezano za amlodipin

Reverzibilne biohemijske promjene u glavi spermatozoida su prijavljene kod nekih pacijenata koji su bili na terapiji blokatorima kalcijumskih kanala. Klinički podaci koji se odnose na potencijalni uticaj amlodipina na plodnost nedovoljni su. U jednoj studiji na pacovima zabilježena su neželjena dejstva na plodnost kod muških jedinki (pogledati dio 5.3).

Trudnoća

Nema dostupnog iskustva iz adekvatno kontrolisanih kliničkih studija vezano za primjenu lizinoprila i amlodipina kod trudnica. Ipak, primjena obje aktivne supstance za vrijeme trudnoće ili se ne preporučuje ili je kontraindikovana (za detalje specifične za supstancu, vidjeti tekst u nastavku).

Kada je trudnoća ustanovljena, terapija lijekom Lisonorm treba odmah da bude prekinuta i, ukoliko je prikladno, treba započeti alternativnu terapiju (pogledati dio 4.4).

Lijek Lisonorm ne treba uvoditi tokom trudnoće. Osim ukoliko se smatra da je kontinuirana terapija lijekom Lisonorm neophodna, pacijentkinje koje planiraju trudnoću treba prevesti na alternativnu antihipertenzivnu terapiju koja ima utvrđen bezbjednosni profil za primjenu tokom trudnoće.

Vezano za lizinopril

Primjena ACE inhibitora ne preporučuje se tokom prvog trimestra trudnoće (pogledati dio 4.4). Primjena ACE inhibitora je kontraindikovana tokom drugog i trećeg trimestra trudnoće (pogledati djelove 4.3. i 4.4).

Epidemiološki podaci vezani za rizik od nastanka teratogenosti usljed izloženosti ACE inhibitorima u toku prvog trimestra trudnoće nijesu dovoljni za donošenje zaključaka, međutim, malo povećanje rizika se ne može isključiti. Osim ukoliko se nastavak terapije ACE inhibitorima smatra neophodnim, pacijentkinje koje planiraju trudnoću treba prevesti na alternativnu antihipertenzivnu terapiju koja ima utvrđen bezbjednosni profil za primjenu tokom trudnoće. Kada se utvrdi trudnoća, terapiju ACE inhibitorima treba odmah prekinuti i ukoliko je moguće, treba započeti sa alternativnom terapijom.

Poznato je da izloženost ACE inhibitorima u toku drugog i trećeg trimestra trudnoće kod ljudi izaziva fetotoksičnost (smanjena bubrežna funkcija, oligohidroamnion, usporeno okoštavanje lobanje) i neonatalnu toksičnost (bubrežna insuficijencija, hipotenzija, hiperkalijemija) (pogledati dio 5.3). Ukoliko je do izloženosti ACE inhibitorima došlo od drugog trimestra trudnoće, preporučuje se ultrazvučna provjera bubrežne funkcije i lobanje fetusa. Odojčad čije su majke uzimale ACE inhibitore tokom trudnoće potrebno je pažljivo pratiti zbog pojave hipotenzije (pogledati djelove 4.3 i 4.4).

Vezano za amlodipin

Bezbjednost primjene amlodipina u trudnoći kod ljudi nije ustanovljena.

U studijama na životinjama, reproduktivna toksičnost je primijećena pri visokim dozama (pogledati dio 5.3).

Primjena tokom trudnoće se preporučuje jedino kada ne postoji bezbjednija alternativa i kada oboljenje samo po sebi nosi veći rizik po majku i fetus.

Dojenje

Nema dostupnih podataka vezano za primjenu lizinoprila tokom dojenja. Amlodipin se izlučuje u majčino mlijeko. Udio majčine doze lijeka koju novorođenče primi je procijenjen sa interkvartilnim rasponom od 3-7%, ali ne više od 15%. Efekti amlodipina na novorođenče nijesu poznati.

Lijek Lisonorm se ne preporučuje tokom dojenja, a prednost ima primjena alternativne terapije sa bolje utvrđenim bezbjednosnim profilom za primjenu tokom dojenja, posebno za vrijeme dojenja novorođenčeta ili prevremeno rođenog odojčeta.

Plodnost

Nema dostupnih podataka iz adekvatno kontrolisanih kliničkih studija vezano za dejstvo lizinoprila i amlodipina na plodnost.

Vezano za amlodipin

Reverzibilne biohemijske promjene u glavi spermatozoida su prijavljene kod nekih pacijenata koji su bili na terapiji blokatorima kalcijumskih kanala. Klinički podaci koji se odnose na potencijalni uticaj amlodipina na plodnost su nedovoljni. U jednoj studiji na pacovima zabeležena su neželjena dejstva na plodnost kod muških jedinki (vidjeti dio 5.3).

Vezano za lizinopril

Kada se upravlja vozilima ili rukuje mašinama, potrebno je uzeti u obzir da se povremeno mogu javiti vrtoglavica ili umor.

Vezano za amlodipin

Amlodipin može da ima mali ili umjeren uticaj na sposobnost upravljanja vozilima i rukovanja mašinama. Ukoliko se kod pacijenata koji uzimaju amlodipin javi vrtoglavica, glavobolja, umor ili mučnina, sposobnost reagovanja može biti narušena. Preporučuje se oprez, posebno na početku terapije.

Prema navedenom, lijek Lisonorm može da utiče na sposobnost za upravljanje vozilima i rukovanje mašinama (posebno tokom inicijalne faze terapije).

Incidenca pojave neželjenih reakcija tokom kontrolisane kliničke studije (n=195) nije bila veća kod ispitanika koji su istovremeno primali obje aktivne supstance u odnosu na pacijente na monoterapiji. Neželjene reakcije su bile u skladu sa onim ranije prijavljenim pri primjeni amlodipina i/ili lizinoprila. Neželjene reakcije su obično bile blage, prolazne i rijetko su iziskivale obustavu terapije. Najčešće neželjene reakcije pri primjeni ove kombinacije bile su: glavobolja (8%), kašalj (5%) i vrtoglavica (3%).

Učestalost je definisana na sljedeći način: veoma često (≥1/10), često (≥ 1/100 do < 1/10), povremeno (≥ 1/1000 do < 1/100), rijetko (≥ 1/10000 do < 1/1000), veoma rijetko (< 1/10000), nepoznato (ne može se procijeniti na osnovu dostupnih podataka). U sklopu svake grupe učestalosti, neželjena dejstva su prikazana po opadajućem redosljedu ozbiljnosti.

Sljedeće neželjene reakcije su prijavljene u toku terapije lizinoprilom i amlodipinom, ponaosob:

* Prijavljen je kompleks simptoma koji mogu da obuhvate jedan ili više sljedećih simptoma: povišenu tjelesnu temperaturu, vaskulitis, mijalgiju, artralgiju/artritis, pozitivan test na antinuklearna antitijela (ANA), povećanu sedimentaciju eritrocita, eozinofiliju i leukocitozu, mogu se javiti osip, fotosenzitivnost ili druge dermatološke manifestacije.

**Uglavnom povezano sa holestazom

Podaci o bezbjednosti iz kliničkih studija ukazuju da hipertenzivni pedijatrijski pacijenti generalno dobro podnose lizinopril i da je bezbjednosni profil u ovoj starosnoj grupi sličan sa onim kod odraslih.

Prijavljivanje sumnji na neželjena dejstva

Prijavljivanje neželjenih dejstava nakon dobijanja dozvole je od velikog značaja jer obezbjeđuje kontinuirano praćenje odnosa korist/rizik primjene lijeka. Zdravstveni radnici treba da prijave svaku sumnju na neželjeno dejstvo ovog lijeka Institutu za ljekove i medicinska sredstva (CInMED):

Institut za ljekove i medicinska sredstva

Odjeljenje za farmakovigilancu

Bulevar Ivana Crnojevića 64a, 81000 Podgorica

tel: +382 (0) 20 310 280

fax: +382 (0) 20 310 581

putem IS zdravstvene zaštite

QR kod za online prijavu sumnje na neželjeno dejstvo lijeka:

Nema dostupnih podataka o predoziranju lijekom Lisonorm kod ljudi.

Predoziranje povezano sa lizinoprilom

Dostupni su ograničeni podaci o predoziranju lizinoprilom kod ljudi. Simptomi povezani sa predoziranjem ACE inhibitorima mogu uključivati: hipotenziju, cirkulatorni šok, poremećaj elektrolita, insuficijenciju bubrega, hiperventilaciju, tahikardiju, palpitacije, bradikardiju, vrtoglavicu, anksioznost i kašalj.

Preporučena terapija predoziranja podrazumijeva intravensku infuziju fiziološkog rastvora. Ako se javi hipotenzija, pacijent treba da bude postavljen u šok poziciju. Ako je dostupno, takođe treba razmotriti terapiju infuzijom angiotenzina II i/ili intravensku primjenu kateholamina. Ukoliko se ingestija skoro desila, potrebno je preduzeti mjere da se eliminiše lizinopril (npr. povraćanjem, gastričnom lavažom, primjenom adsorbenasa i natrijum-sulfata). Lizinopril se može ukloniti iz opšte cirkulacije hemodijalizom (pogledati dio 4.4). Pejsmejker terapija je indikovana za bradikardiju koja je rezistentna na terapiju. Vitalni znaci, serumski elektroliti i koncentracije kreatinina treba da se prate što češće.

Predoziranje povezano sa amlodipinom

Kod ljudi, iskustva sa namjernim predoziranjem su ograničena.

Simptomi

Dostupni podaci ukazuju da veće predoziranje može da rezultira prekomjernom perifernom vazodilatacijom i mogućom refleksnom tahikardijom. Prijavljena je izražena i moguće produžena sistemska hipotenzija do šoka, uključujući i šok sa fatalnim ishodom.

Nekardiogeni plućni edem, koji može da se manifestuje sa odloženim početkom (24 - 48 sati nakon ingestije) i koji zahtjeva primjenu ventilatora, je rijetko prijavljen kao posljedica predoziranja amlodipinom. Rane mjere reanimacije (uključujući i preopterećenje tečnosti) kako bi se održala perfuzija i srčani volumen, mogu predstavljati precipitirajući faktor.

Terapija

Klinički značajna hipotenzija usljed predoziranja amlodipinom zahtijeva aktivnu potporu kardiovaskularne funkcije, uključujući često praćenje srčane i respiratorne funkcije, podizanje ekstremiteta i obraćanje pažnje na volumen cirkulišuće tečnosti i izlučivanje urina.

Vazokonstriktor može pomoći u uspostavljanju vaskularnog tonusa i krvnog pritiska, pod uslovom da ne postoje kontraindikacije za njegovu primjenu. Intravenski primijenjen kalcijum glukonat može da bude koristan u poništavanju dejstva blokade kalcijumskih kanala.

Gastrična lavaža može biti korisna u nekim slučajevima. Pokazano je da upotreba aktivnog uglja do 2 sata poslije primjene 10 mg amlodipina kod zdravih ispitanika dovodi do smanjenja stepena resorpcije amlodipina. Pošto se amlodipin u velikoj mjeri vezuje za proteine plazme, malo je vjerovatno da bi dijaliza bila od koristi.

Predoziranje lijekom Lisonorm može da dovede do povećane periferne vazodilatacije sa izraženom hipotenzijom, cirkulatornim šokom, poremećajem elektrolita, bubrežnom insuficijencijom, hiperventilacijom, tahikardijom, palpitacijama, bradikardijom, vrtoglavicom, anksioznošću i kašljem. Preporučuje se simptomatska terapija (postavljanje pacijenta u ležeći položaj, praćenje, i kada je to neophodno, potpora srčane i respiratorne funkcije, krvnog pritiska, balansa tečnosti i elektrolita i koncentracije kreatinina). U slučajevima ozbiljne hipotenzije, donje ekstremitete treba podići, a kada intravensko davanje tečnosti ne dovede do adekvatnog odgovora, može biti neophodna potporna terapija kao dodatak terapiji davanjem perifernih vazopresornih ljekova, osim ako to nije kontraindikovano. Treba razmotriti, ukoliko je dostupno, i terapiju sa infuzijom angiotenzina II. Intravenska primjena kalcijum glukonata može biti korisna, jer se njime poništavaju dejstva blokade kalcijumskih kanala. Lizinopril se iz sistemske cirkulacije može ukloniti hemodijalizom. Primjenu high-flux poliakrilonitrilnih membrana tokom dijalize treba izbjegavati.

Farmakoterapijska grupa: ACE inhibitori i blokatori kalcijumskih kanala; lizinorpil i amlodipin.

ATC kod: C09BB03

Lijek Lisonorm je fiksna kombinacija koja sadrži aktivne supstance lizinopril i amlodipin.

Lizinopril

Mehanizam dejstva

Lizinopril je inhibitor peptidil-dipeptidaze. On inhibira angiotenzin konvertujući enzim (ACE), koji katalizuje konverziju angiotenzina I u vazokonstriktorni peptid, angiotenzin II. Angiotenzin II takođe stimuliše sekreciju aldosterona iz adrenalnog korteksa. Inhibicija ACE rezultira smanjenjem koncentracije angiotenzina II, što dovodi do smanjenja vazopresorne aktivnosti i smanjenja sekrecije aldosterone. Ovo posljednje može dovesti do povećanja koncentracije kalijuma u serumu.

Farmakodinamska dejstva

Iako se smatra da je primarni mehanizam preko kog lizinopril smanjuje krvni pritisak supresija renin-angiotenzin-aldosteron sistema, lizinopril djeluje kao antihipertenziv čak i kod hipertenzivnih pacijenata sa malom koncentracijom renina. ACE je identičan kininazi II, enzimu koji razgrađuje bradikinin. Ostaje da se razjasni da li povećane koncentracije bradikinina, potentnog vazodilatatornog peptida, igraju ulogu u terapijskim dejstvima lizinoprila.

Klinička efikasnost i bezbjednost

Uticaj lizinoprila na mortalitet i morbiditet kod srčane insuficijencije je ispitivan poređenjem velike doze (32,5 mg ili 35 mg jednom dnevno) sa malom dozom (2,5 mg ili 5 mg jednom dnevno). U studiji u kojoj je učestvovalo 3164 pacijenta, sa medijanom praćenja od 46 mjeseci za preživjele pacijente, velika doza lizinoprila je dovela do smanjenja rizika od 12% za kombinovani parametar praćenja mortaliteta usljed svih uzroka i hospitalizacije usljed svih uzroka (p=0,002) i smanjenja rizika od 8% za mortalitet usljed svih uzroka i hospitalizaciju usljed kardiovaskularnih događaja (p=0,036), u poređenju sa malom dozom. Primijećena su smanjenja rizika za mortalitet usljed svih uzroka (8%; p=0,128) i kardiovaskularni mortalitet (10%; p=0,073). U post-hoc analizi, broj hospitalizacija usljed srčane insuficijencije je smanjen za 24% (p=0,002) kod pacijenata koji su primali veliku dozu lizinoprila u poređenju sa malom dozom. Poboljšanje simptoma je bilo slično u obije grupe pacijenata.

Rezultati studije su pokazali da su ukupni profili neželjenih događaja kod pacijenata na terapiji velikom ili malom dozom lizinoprila bili slični i po vrsti i po učestalosti. Očekivani neželjeni događaji koji proizilaze iz inhibicije ACE, kao što su hipotenzija ili izmijenjena renalna funkcija, mogli su se riješiti i rijetko su dovodili do prestanka terapije. Kašalj se rjeđe pojavljivao kod pacijenata koji su dobijali veliku dozu lizinoprila u odnosu na pacijente koji su dobijali malu dozu lizinoprila.

U GISSI-3 studiji, koja je koristila 2x2 faktorski dizajn da bi se uporedila dejstva lizinoprila i gliceriltrinitrata primijenjenih samostalno ili u kombinaciji tokom 6 nedjelja u odnosu na kontrolnu grupu od 19394 pacijenta koji su primali terapiju u toku 24 sata nakon akutnog infarkta miokarda, lizinopril je izazvao statistički značajno smanjenja rizika od mortaliteta od 11% u odnosu na kontrolnu grupu (2p=0,03). Smanjenje rizika sa gliceriltrinitratom nije bilo značajno, ali je kombinovana primjena lizinoprila i gliceriltrinitrata dovela do značajnog smanjenja rizika od mortaliteta od 17% u odnosu na kontrolnu grupu (2p=0,02). U podgrupi starijih pacijenata (starijih od 70 godina) i žena, prethodno definisanih kao pacijenti sa visokim rizikom od mortaliteta, značajna korist je primijećena za kombinovani parametar praćenja mortaliteta i srčane funkcije. Kombinovani parametar praćenja za sve pacijente, kao i visokorizične podgrupe, nakon 6 mjeseci, takođe je pokazao značajnu korist kod onih koji su dobijali lizinopril ili lizinopril uz gliceriltrinitrat tokom 6 nedjelja, ukazujući na preventivno dejstvo lizinoprila. Kao što bi se očekivalo za svaku vazodilatatornu terapiju, povećana incidenca pojave hipotenzije i poremećaja renalne funkcije bila je povezana sa terapijom lizinoprilom, ali nije bila povezana sa proporcionalnim povećanjem mortaliteta.

U duplo slijepoj, randomizovanoj, multicentričnoj studiji koja je poredila lizinopril i blokatora kalcijumskih kanala kod 335 hipertenzivnih ispitanika sa dijabetes mellitusom tipa II koji su imali početnu nefropatiju koja se odlikuje mikroalbuminurijom, primjena lizinoprila u dozi od 10 mg do 20 mg, jednom dnevno tokom 12 mjeseci, smanjila je sistolni/dijastolni krvni pritisak za 13/10 mmHg i urinarnu ekskreciju albumina za 40%. Kada se uporedi sa blokatorom kalcijumskih kanala, koji je proizveo slično smanjenje krvnog pritiska, ispitanici koji su dobijali lizinopril imali su značajno veće smanjenje urinarne ekskrecije albumina, što dokazuje da lizinopril, pored dejstva na sniženje krvnog pritiska, svojim inhibitornim dejstvom na angiotenzin konvertujući enzim (ACE), smanjuje mikroalbuminuriju direktnim mehanizmom dejstva na renalna tkiva.

Terapija lizinoprilom nema uticaja na kontrolu glikemije, što je pokazano izostankom značajnog dejstva na vrijednosti glikoziliranog hemoglobina (HbA1c).

Ljekovi koji djeluju na renin-angiotenzin sistem (RAS)

Dvije velike, randomizovane, kontrolisane studije, ONTARGET (engl. ONgoing Telmisartan Alone and in combination with Ramipril Global Endpoint Trial) i VA NEPHRON-D (engl. The Veterans Affairs Nephropathy in Diabetes) ispitivale su upotrebu kombinacije ACE-inhibitora sa blokatorom receptora angiotenzina II.

ONTARGET je bila studija sprovedena kod pacijenata sa anamnezom kardiovaskulare ili cerebrovaskularne bolesti, ili sa dijabetes melitusom tipa 2 sa dokazanim oštećenjem ciljnih organa. VA NEPHRON-D je bila studija sprovedena kod pacijenata sa dijabetes melitusom tip 2 i dijabetesnom nefropatijom. Ove studije su pokazale da nema značajno korisnog dejstva na bubrežne i/ili kardiovaskularne ishode i mortalitet, dok je uočen povećani rizik od hiperkalijemije, akutnog oštećenja bubrega i/ili hipotenzije, u poređenju sa monoterapijom. S obzirom na njihova slična farmakodinamska svojstva, ovi rezultati su relevantni i za druge ACE inhibitore i blokatore receptora angiotenzina II.

Zbog toga se ACE-inhibitori i blokatori receptora angiotenzina II ne smeju koristiti istovremeno kod pacijenata sa dijabetesnom nefropatijom.

ALTITUDE (engl. Aliskiren Trial in Type 2 Diabetes Using Cardiovascular and Renal Disease Endpoints) je bila studija, dizajnirana za ispitivanje koristi od dodavanja aliskirena standardnoj terapiji ACE-inhibitorom ili blokatorom receptora angiotenzina II kod pacijenata sa dijabetes melitusom tipa 2 i hroničnom bolešću bubrega, kardiovaskularnom bolešću ili obe bolesti zajedno. Studija je prevremeno prekinuta zbog povećanog rizika od neželjenih ishoda. Kardiovaskularna smrt i moždani udar su bili numerički učestaliji u grupi koja je primala aliskiren nego u grupi koja je primala placebo, a neželjeni događaji i ozbiljni neželjeni događaji od interesa (hiperkalijemija, hipotenzija i poremećaj renalne funkcije) češće su prijavljivani u grupi koja je primala aliskiren, nego u grupi koja je primala placebo.

Pedijatrijska populacija

U kliničkoj studiji koja je uključivala 115 pedijatrijskih pacijenata sa hipertenzijom, uzrasta 6−16 godina, pacijenti čija je tjelesna masa bila manja od 50 kg, primali su 0,625 mg, 2,5 mg ili 20 mg lizinoprila jednom dnevno, a pacijenti čija je tjelesna masa bila 50 kg ili veća, primali su 1,25 mg, 5 mg ili 40 mg lizinoprila jednom dnevno. Na kraju druge nedjelje, lizinopril koji je primijenjen jednom dnevno smanjio je najniži krvni pritisak (engl. trough blood pressure) na dozno-zavisan način sa konzistentnom antihipertenzivnom efikasnošću u dozama većim od 1,25 mg.

Ovo dejstvo je potvrđeno u fazi prestanka primjene lijeka, kada je dijastolni pritisak porastao za oko 9 mm Hg više kod pacijenata koji su u postupku randomizacije određeni da dobijaju placebo, u odnosu na pacijente koji su randomizovani da ostanu na srednjim i velikim dozama lizinoprila. Dozno-zavisno antihipertenzivno dejstvo lizinoprila bilo je konzistentno u nekoliko demografskih podgrupa: uzrast, Tanner stadijum, pol i rasa.

Amlodipin

Amlodipin je inhibitor ulaska kalcijumskih jona (blokator sporih kanala ili antagonista kalcijumskih jona), tipa dihidropiridina. Amlodipin inhibira transmembranski influks kalcijumskih jona u ćelije glatkih mišića miokarda i krvnih sudova.

Mehanizam antihipertenzivnog dejstva amlodipina proizilazi iz njegovog direktnog relaksantnog dejstva na glatke mišiće krvnih sudova. Tačan mehanizam kojim amlodipin ublažava anginu nije u potpunosti razjašnjen, ali amlodipin smanjuje ukupno ishemijsko opterećenje na sljedeća dva načina:

• Amlodipin dilatira periferne arteriole i tako smanjuje ukupni periferni otpor (eng. afterload) protiv kojeg srce pumpa krv. S obzirom da srčana frekvenca ostaje stabilna, ovo rasterećenje srca smanjuje potrošnju energije i potrebe za kiseonikom u miokardu.
• Mehanizam dejstva amlodipina takođe vjerovatno uključuje i dilataciju glavnih koronarnih arterija i arteriola, kako u zdravim, tako i u djelovima zahvaćenim ishemijom. Ova dilatacija povećava dotok kiseonika u miokard kod pacijenata sa spazmom koronarne arterije (Prinzmetal-ova angina).

Kod pacijenata sa hipertenzijom, primjena amlodipina jednom dnevno dovodi do klinički značajnog sniženja krvnog pritiska i u ležećem i u stojećem položaju tokom intervala od 24 sata. Usljed sporog početka dejstva, akutna hipotenzija se ne javlja poslije primjene amlodipina.

Kod pacijenata sa anginom, primjena amlodipina jednom dnevno produžava ukupno vrijeme na testu opterećenja, vrijeme do početka angioznog bola i vrijeme do depresije ST segmenta za 1 mm, i smanjuje kako učestalost napada angine tako i potrošnju tableta gliceriltrinitrata.

Amlodipin nije povezan sa bilo kojim neželjenim metaboličkim dejstvima ili promjenama u vrijednostima lipida u plazmi i pogodan je za primjenu kod pacijenata sa bronhijalnom astmom, dijabetes melitusom i gihtom.

Srčana insuficijencija

Hemodinamske studije i kontrolisane kliničke studije zasnovane na testu opterećenja kod pacijenata sa srčanom insuficijencijom NYHA klase II−IV pokazale su da amlodipin nije doveo do kliničkog pogoršanja, što je mjereno testom podnošenja opterećenja, ejekcionom frakcijom lijeve komore i kliničkom simptomatologijom.

U placebo kontrolisanoj studiji (PRAISE) dizajniranoj da procijeni pacijente sa srčanom insuficijencijom NYHA klase III−IV koji su dobijali digoksin, diuretike i ACE inhibitore, pokazano je da amlodipin nije doveo do povećanja rizika od mortaliteta ili kombinovanog rizika od mortaliteta i morbiditeta kod pacijenata sa srčanom insuficijencijom.

U dugotrajnoj, placebo kontrolisanoj follow-up studiji (PRAISE-2) sa amlodipinom kod pacijenata sa srčanom insuficijencijom NYHA klase III−IV bez kliničkih simptoma ili objektivnih nalaza koji ukazuju na ishemijsku bolest srca kao uzrok, koji su na terapiji sa stabilnim dozama ACE inhibitora, digitalisa i diuretika, amlodipin nije imao uticaj na ukupan kardiovaskularni mortalitet. U ovoj istoj populaciji, primjena amlodipina je bila povezana sa učestalijom prijavom edema pluća.

Studija antihipertenzivne terapije i smanjenja vrijednosti lipida u prevenciji srčanog udara (ALLHAT)

Randomizovana, dvostruko slijepa studija morbiditeta i mortaliteta pod nazivom ALLHAT (engl. Antihypertensive and Lipid-Lowering Treatment to Prevent Heart Attack Trial) je sprovedena da bi uporedila novije terapijske opcije: amlodipin 2,5−10 mg/dnevno (blokator kalcijumskih kanala) ili lizinopril 10−40 mg/dnevno (ACE inhibitor) kao prva linija terapije, u odnosu na tiazidni diuretik hlortalidon 12,5−25 mg/dnevno kod blage do umjerene hipertenzije.

Ukupno je 33357 hipertenzivnih pacijenata starosti 55 godina ili više bilo randomizovano i praćeno u prosjeku 4,9 godina. Pacijenti su imali najmanje jedan dodatni faktor rizika za koronarnu bolest srca uključujući: prethodni infarkt miokarda ili moždani udar (događaj se desio više od 6 mjeseci prije uključenja u studiju) ili dokumentovana druga aterosklerotska kardiovaskularna oboljenja (ukupno 51,5 %), dijabetes tipa 2 (36,1%), HDL-holesterol < 35 mg/dl (11,6%), hipertrofija lijeve komore dijagnostikovanu elektrokardiogramom ili ehokardiografijom (20,9%), trenutno konzumiranje cigareta (21,9%).

Primarni parametar praćenja ishoda obuhvatao je zbir fatalne koronarne bolesti srca ili nefatalnih infarkta miokarda. Nije bilo značajne razlike u primarnom parametru praćenja ishoda između terapije zasnovane na amlodipinu i terapije zasnovane na hlortalidonu: RR (relativni rizik) 0,98; 95% CI [0,90−1,07]; p=0,65. Među sekundarnim parametrima praćenja, incidenca srčane insuficijencije (komponenta složenog kombinovanog kardiovaskularnog parametra praćenja) bila je značajno veća u grupi koja je dobijala amlodipin u odnosu na grupu koja je dobijala hlortalidon (10,2% u odnosu na 7,7%, RR 1,38; 95% CI [1,25−1,52] p<0,001). Međutim, nije bilo značajne razlike u mortalitetu usljed svih uzroka između terapije zasnovane na amlodipinu i terapije zasnovane na hlortalidonu: RR 0,96; 95% CI [0,89−1,02] p=0,20.

Pedijatrijska populacija (uzrasta od 6 i više godina)

U studiji koja je uključivala 268 djece uzrasta od 6 do 17 godina sa predominantno sekundarnom hipertenzijom, koja je upoređivala primjenu amlodipina u dozi od 2,5 mg i 5,0 mg sa placebom, pokazano je da obije doze dovode do značajnog smanjenja sistolnog krvnog pritiska u odnosu na placebo. Razlika između dvije doze nije bila statistički značajna.

Dugotrajna dejstva amlodipina na rast, pubertet i opšti razvoj nisu ispitivana. Nije utvrđena dugotrajna efikasnost terapije amlodipinom u djetinjstvu, u cilju smanjenja kardiovaskularnog morbiditeta i mortaliteta u odraslom dobu.

Lizinopril

Lizinopril je oralni aktivni ACE inhibitor koji ne sadrži sulfhidrilnu grupu.

Resorpcija

Nakon oralne primjene lizinoprila, maksimalne koncentracije u serumu se postižu poslije otprilike 7 sati, iako postoji tendencija ka malom odlaganju vremena potrebnog za postizanje maksimalnih koncentracija u serumu pacijenata sa akutnim infarktom miokarda. Na osnovu količine aktivne supstance izlučene putem urina, srednja vrijednost stepena resorpcije lizinoprila iznosi približno 25%, sa varijabilnošću između pacijenata 6−60% u okviru raspona ispitivanih doza (5−80 mg). Apsolutna bioraspoloživost je smanjena za oko 16% kod pacijenata sa srčanom insuficijencijom. Prisustvo hrane ne utiče na resorpciju lizinoprila.

Distribucija

Lizinopril se izgleda ne vezuje za druge serumske proteine, osim za cirkulišući angiotenzin konvertujući enzim (ACE). Studije na pacovima ukazuju da lizinopril slabo prolazi kroz krvno-moždanu barijeru.

Eliminacija

Lizinopril ne podliježe metabolizmu i izlučuje se u potpunosti u nepromijenjenom obliku putem urina. Kod ponovljenog doziranja, lizinopril ima efektivno poluvrijeme kumulacije od 12,6 sati. Klirens lizinoprila kod zdravih ispitanika je približno 50 ml/min. Opadanje serumskih koncentracija pokazuje produženu terminalnu fazu, koja ne doprinosi kumulaciji lijeka. Spomenuta terminalna faza vjerovatno se javlja kao posljedica zasićenja vezivanja za ACE i nije proporcionalna dozi.

Farmkokinetičke karakteristike kod posebnih populacija

Oštećenje funkcije jetre

Oštećenje funkcije jetre kod pacijenata sa cirozom dovodi do smanjenja resorpcije lizinoprila (oko 30%, određeno na osnovu količine aktivne supstance izlučene u urinu), ali zbog smanjenog klirensa, dolazi i do povećanja izloženosti lijeku (približno 50%) u poređenju sa zdravim ispitanicima.

Oštećenje funkcije bubrega

Oštećenje renalne funkcije smanjuje eliminaciju lizinoprila, koji se izlučuje putem bubrega, ali je ovo smanjenje klinički značajno samo kada je brzina glomerularne filtracije ispod 30 ml/min. Kod blagog i umjerenog oštećenja renalne funkcije (klirens kreatinina 30 do 80 ml/min), srednja vrijednost PIK bila je povećana samo za 13%, dok je 4,5 puta veća srednja vrijednost PIK zabilježena kod teškog oštećenja funkcije bubrega (klirens kreatinina između 5 i 30 ml/min). Lizinopril se može ukloniti dijalizom. Za 4 sata hemodijalize, koncentracije lizinoprila u plazmi smanjuju se u prosjeku za 60%, sa klirensom dijalize između 40 i 55 ml/min.

Srčana insuficijencija

Pacijenti sa srčanom insuficijencijom imaju veću izloženost lizinoprilu u poređenju sa zdravim ispitanicima (povećanje vrijednosti PIK u prosjeku od 125%), ali na osnovu količine lizinoprila izlučene u urinu postoji i smanjena resorpcija od približno 16% u poređenju sa zdravim ispitanicima.

Pedijatrijska populacija

Farmakokinetički profil lizinoprila je ispitivan kod 29 pedijatrijskih hipertenzivnih pacijenata, uzrasta između 6 i 16 godina, sa GFR iznad 30 ml/min/1,73m2. Nakon primjene doze od 0,1 do 0,2 mg/kg, maksimalne koncentracije lizinoprila u plazmi u stanju ravnoteže javljaju se u roku od 6 sati, a stepen resorpcije zasnovan na količini lijeka izlučenoj putem urina bio je oko 28%. Ove vrijednosti su slične prethodno dobijenim vrijednostima kod odraslih. Vrijednosti PIK i Cmax kod djece u ovoj studiji su konzistentne sa onima koje su zabilježene kod odraslih.

Stariji pacijenti

Stariji pacijenti imaju više koncentracije u krvi i veće vrijednosti PIK (povećanje od oko 60%) u poređenju sa mlađim ispitanicima.

Amlodipin

Resorpcija, distribucija i vezivanje za proteine plazme

Poslije oralne primjene terapijskih doza, amlodipin se dobro resorbuje, pri čemu se maksimalne koncentracije u plazmi postižu 6−12 sati poslije unošenja doze. Procijenjena apsolutna bioraspoloživost iznosi između 64 i 80%. Volumen distribucije iznosi približno 21 l/kg. U in vitro studijama je pokazano da je približno 97,5% amlodipina u cirkulaciji vezano za proteine plazme.

Hrana ne utiče na bioraspoloživost amlodipina.

Biotransformacija i eliminacija

Terminalno poluvrijeme eliminacije iz plazme je oko 35−50 sati i konzistentno je sa doziranjem jednom dnevno. Amlodipin se obimno metaboliše u jetri do inaktivnih metabolita, pri čemu se urinom izlučuje 10% aktivne supstance u nepromijenjenom obliku i 60% metabolita.

Farmakokinetičke karakteristike kod posebnih populacija

Oštećenje funkcije jetre

Dostupni su veoma ograničeni klinički podaci u vezi za primjenu amlodipina kod pacijenata sa oštećenjem funkcije jetre. Pacijenti sa insuficijencijom jetre imaju smanjen klirens amlodipina, što dovodi do dužeg poluvremena eliminacije i povećanja vrijednosti PIK za približno 40−60%.

Stariji pacijenti

Vrijeme potrebno da se postignu maksimalne koncentracije amlodipina u plazmi slično je kod starijih i mlađih ispitanika. Klirens amlodipina ima tendenciju da se smanji, što dovodi do povećanja vrijednosti PIK i produžavanja poluvremena eliminacije kod starijih pacijenata.

Povećanje vrijednosti PIK i poluvremena eliminacije kod pacijenata sa kongestivnom srčanom insuficijencijom su bila u skladu sa očekivanim za ispitivanu starosnu grupu pacijenata.

Pedijatrijska populacija

Populaciona farmakokinetička studija sprovedena je kod 74 hipertenzivna djeteta uzrasta od 1 do 17 godina (34 pacijenta uzrasta od 6 do 12 godina i 28 pacijenata uzrasta od 13 do 17 godina) koja su dobijala amlodipin u dozi između 1,25 mg i 20 mg, jednom ili dva puta dnevno. Kod djece uzrasta 6 do 12 godina uobičajena vrijednost oralnog klirensa (CL/F) iznosila je 22,5 l/h kod dječaka i 16,4 l/h kod djevojčica, dok su vrijednosti kod adolescenata uzrasta 13 do 17 godina bile 27,4 l/h kod dječaka odnosno 21,3 l/h kod djevojčica. Primijećena je velika varijabilnost u izloženosti između pojedinaca. Podaci zabilježeni kod djece mlađe od 6 godina su ograničeni.

Fiksna kombinacija

Nijesu zabilježene farmakokinetičke interakcije između pojedinačnih aktivnih supstanci lijeka Lisonorm. Farmakokinetički parametri (kao što je PIK, Cmax, tmax, poluvrijeme eliminacije) se nijesu razlikovali od onih koji su zabilježeni nakon primjene pojedinačnih komponenti.

Hrana ne utiče na resorpciju lijeka Lisonorm iz gastrointestinalnog trakta.

Pretkliničke studije sa kombinacijom lizinopril/amlodipin nijesu sprovođene.

Lizinopril

Pretklinički podaci dobijeni na osnovu konvencionalnih studija opšte farmakologije, toksičnosti ponovljenih doza, genotoksičnosti i karcinogenog potencijala, ne ukazuju na posebne rizike pri primjeni lizinoprila kod ljudi. Pokazalo se da ACE inhibitori, kao grupa ljekova, prouzrokuju neželjena dejstva na kasni fetalni razvoj, što dovodi do fetalne smrti i kongenitalnih efekata, posebno na kosti lobanje. Prijavljeni su slučajevi fetotoksičnosti, usporenog intrauterinog rasta i otvorenog ductus arteriosus-a. Smatra se da ove razvojne anomalije djelimično nastaju usljed direktnog dejstva ACE inhibitora na fetalni renin-angiotenzin sistem, a djelimično usljed ishemije nastale zbog pojave hipotenzije kod majke, smanjenja fetalno-placentarnog protoka krvi i dostave kiseonika/nutrijenata fetusu.

Amlodipin

Reproduktivna toksičnost

Studije reproduktivne toksičnosti kod pacova i miševa su pokazale odložen porođaj, produženo trajanje porođaja i smanjeno preživljavanje mladunaca pri primjeni doza koje su oko 50 puta veće od maksimalnih preporučenih doza za ljude na osnovu mg/kg.

Uticaj na plodnost

Nije bilo uticaja na plodnost kod pacova tretiranih amlodipinom (mužjaci tokom 64 dana i ženke tokom 14 dana prije parenja) u dozama do 10 mg/kg/dnevno (8 puta* većim od maksimalne preporučene doze za ljude od 10 mg/dnevno na osnovu mg/m2). U drugoj studiji na pacovima u kojoj su mužjaci primali amlodipin besilat tokom 30 dana u dozi uporedivoj sa dozom koja se primjenjuje kod ljudi na osnovu mg/kg, uočene su smanjene vrijednosti folikulostimulirajućeg hormona i testosterona u plazmi, kao i smanjenje gustine sperme i broja zrelih spermatozoida i Sertolijevih ćelija.

Karcinogeneza, mutageneza

Kod pacova i miševa koji su dobijali amlodipin putem hrane tokom dvije godine, u koncentracijama izračunatim tako da se postignu dnevne doze od 0,5, 1,25 i 2,5 mg/kg/dnevno, nijesu uočeni dokazi o karcinogenosti. Najveća doza (za miševe slična, a za pacove dva puta* veća od maksimalne preporučene kliničke doze od 10 mg/dnevno na osnovu mg/m2) je bila blizu maksimalne podnošljive doze za miševe, ali ne i za pacove. Studije mutagenosti nijesu pokazale sa aktivnom supstancom povezane efekte na nivou gena ili hromozoma.

*Procijenjeno u odnosu na tjelesnu masu pacijenta od 50 kg.

Celuloza, mikrokristalna;

Natrijum skrob glikolat (tip A);

Magnezijum stearat.

Nije primjenljivo.

4 godine.

Čuvati na temperaturi do 25°C, u originalnom pakovanju, radi zaštite od svjetlosti.

Unutrašnje pakovanje lijeka je PVC/PE/PVDC/Al blister koji sadrži 10 tableta.

Spoljašnje pakovanje lijeka je složiva kartonska kutija u kojoj se nalaze 3 blistera sa po 10 tableta (ukupno 30 tableta) i Uputstvo za lijek.

Svu neiskorišćenu količinu lijeka ili otpadnog materijala nakon njegove upotrebe treba ukloniti, u skladu sa važećim propisima.

Lijek Lisonorm je kombinacija dvije aktivne supstance: amlodipina, koji pripada grupi ljekova koji se zovu blokatori kalcijumskih kanala i lizinoprila, koji pripada grupi ljekova koji se zovu inhibitori angiotenzin konvertujućeg enzima (ACE inhibitori). Lijek Lisonorm je namijenjen za primjenu u terapiji hipertenzije (povišenog krvnog pritiska) kod odraslih.

Lijek Lisonorm, jačine 10 mg/5 mg, primjenjuje se kod odraslih pacijenata kod kojih je krvni pritisak adekvatno kontrolisan kombinovanom primjenom 10 mg lizinoprila i 5 mg amlodipina.

Kod pacijenata sa povišenim krvnim pritiskom, amlodipin djeluje tako što opušta (širi) krvne sudove, tako da krv prolazi lakše kroz njih. On takođe poboljšava dotok krvi u srčani mišić. Lizinopril smanjuje čvrstinu krvnih sudova i tako snižava krvni pritisak.

Povišen krvni pritisak ne mora uvijek da se ispoljava simptomima, ali može povećati rizik da se razviju određene komplikacije (npr. moždani ili srčani udar), ukoliko ne uzimate ljekove za sniženje krvnog pritiska redovno, kako Vam je ljekar propisao.

Lijek Lisonorm ne smijete koristiti:

• ako ste alergični (preosjetljivi) na lizinopril ili amlodipin ili na bilo koju od pomoćnih supstanci ovog lijeka (navedenih u dijelu 6)
• ako ste alergični na druge ACE inhibitore (kao što su enalapril, kaptopril ili ramipril) ili na druge blokatore kalcijumskih kanala (kao što su nifedipin, felodipin ili nimodipin)
• ako ste ranije imali angioedem (teška alergijska reakcija praćena simptomima kao što su svrab, koprivnjača, zviždanje u grudima ili oticanje ruku, grla, usta ili očnih kapaka) koji je povezan ili nije povezan sa primjenom ACE inhibitora
• ako je neki član Vaše porodice ikad imao tešku alergijsku reakciju (nasljedni angioedem) ili ako ste Vi ranije imali tešku alergijsku reakciju nepoznatog uzroka (idiopatski angioedem)
• ako imate izuzetno nizak krvni pritisak (teška hipotenzija)
• ako imate suženje aorte (aortna stenoza), suženje srčanih zalistaka (mitralna stenoza), ili zadebljanje srčanog mišića (hipertrofična kardiomiopatija)
• ako imate poremećaj cirkulacije (uključujući šok koji je srčanog porijekla (kardiogeni šok)
• ako ste imali srčani udar (infarkt miokarda) sa srčanom slabošću (insuficijencijom)
• ako ste trudni više od 3 mjeseca (takođe je bolje izbjegavati lijek Lisonorm u ranoj trudnoći – pogledajte dio „Trudnoća i dojenje“)
• ako imate šećernu bolest (dijabetes) ili oštećenje funkcije bubrega i na terapiji ste lijekom za sniženje krvnog pritiska koji sadrži aliskiren
• ako ste uzimali ili trenutno uzimate kombinaciju sakubitril/valsartan, lijek koji se primjenjuje u terapiji jedne vrste dugotrajne (hronične) srčane insuficijencije kod odraslih, budući da je rizik od pojave angioedema (ubrzano stvaranje otoka ispod kože u području kao što je grlo) povećan.

Upozorenja i mjere opreza:

Morate obavijestiti svog ljekara ako mislite da ste (ili da biste možda mogli biti) trudni. Lijek Lisonorm se ne preporučuje za primjenu u ranoj trudnoći, a ne smije se uzimati nakon 3. mjeseca trudnoće jer može imati ozbiljno štetno djelovanje na Vašu bebu ukoliko se koristi u ovom periodu (pogledajte dio Trudnoća i dojenje).

Razgovarajte sa svojim ljekarom prije nego što uzmete lijek Lisonorm:

• ako imate problema sa srcem
• ako imate problema sa krvnim sudovima (kolagenska vaskularna bolest)
• ako imate oboljenje bubrega
• ako imate oboljenje jetre
• ako treba da se podvrgnete hirurškom zahvatu (uključujući i stomatološku intervenciju) ili anesteziji
• ako treba da se podvrgnete dijalizi
• ako treba da se podvrgnete LDL aferezi (procedura za uklanjanje holesterola iz krvi)
• ako ste stariji od 65 godina
• ako ste na režimu ishrane sa ograničenim unosom soli i koristite zamjene za so ili dodatke ishrani koji sadrže kalijum ili imate visoke vrijednosti kalijuma u krvi (hiperkalijemija)
• ako imate šećernu bolest (dijabetes)
• ako imate proliv ili povraćate
• ako ste se podvrgli postupku desenzitizacije, radi smanjenja alergijske reakcije na ubod pčele ili ose
• ako ste pripadnik crne rase, jer ACE inhibitori mogu biti manje efikasni, a takođe postoji i povećan rizik od nastanka angioedema
• ako uzimate neki od sljedećih ljekova za terapiju povišenog krvnog pritiska:
• blokator receptora angiotenzina II, (takođe poznati kao sartani, npr. valsartan, telmisartan, irbesartan), naročito ako imate probleme sa bubrezima, a koji su povezani sa dijabetesom
• aliskiren
• ako uzimate bilo koji od sljedećih ljekova, rizik od nastanka angioedema (ubrzano stvaranje otoka ispod kože u području kao što je grlo) je povećan:
• sirolimus, everolimus, temsirolimus i drugi ljekovi koji pripadaju grupi mTOR inhibitora (primjenjuju se za sprječavanje odbacivanja transplantiranih organa i liječenje karcinoma)
• tkivni aktivatori plazminogena (ljekovi koji razlažu krvne ugruške), koji se obično primjenjuju u bolnici
• vildagliptin, lijek koji se koristi za liječenje dijabetesa
• racekadotril, lijek koji se koristi za liječenje dijareje
• ako uzimate bilo koji lijek naveden u tekstu koji slijedi (pogledajte dio „Primjena drugih ljekova“).

Razgovarajte sa Vašim ljekarom ako se Vam se javi suvi kašalj koji je uporan duže vrijeme poslije početka terapije lijekom Lisonorm.

Vaš ljekar će možda redovno provjeravati funkciju Vaših bubrega, krvni pritisak i koncentraciju elektrolita (npr. kalijuma) u krvi.

Vidjeti takođe informacije u odjeljku Lijek Lisonorm ne smijete uzimati.

Djeca i adolescenti

Lijek Lisonorm se ne smije primjenjivati kod djece uzrasta ispod 18 godina.

Primjena drugih ljekova

Obavijestite Vašeg ljekara ili farmaceuta ukoliko uzimate, donedavno ste uzimali ili ćete možda uzimati bilo koje druge ljekove. To je zbog toga što lijek Lisonorm može uticati na dejstvo drugih ljekova i drugi ljekovi mogu uticati na dejstvo lijeka Lisonorm.

Diuretici koji štede kalijum (kao što su spironolakton, amilorid, triamteren, koji se koriste da smanje zadržavanje tečnosti u tijelu), dodaci ishrani sa kalijumom ili zamjene za so koje sadrže kalijum mogu se uzimati sa lijekom Lisonorm samo pod strogim ljekarskim nadzorom.

Poseban oprez je neophodan kada se lijek Lisonorm uzima u kombinaciji sa sljedećim ljekovima:

• diuretici (ljekovi koji se koriste da smanje zadržavanje tečnosti)
• drugi ljekovi za snižavanje krvnog pritiska (antihipertenzivi)
• ljekovi za primjenu u terapiji oboljenja srca (npr. verapamil, diltiazem)
• nesteroidni antiinflamatorni ljekovi (NSAIL) kao što je acetilsalicilna kiselina (koristi se u terapiji artritisa, bolova u mišićima, glavobolje, zapaljenja, povišene tjelesne temperature)
• litijum, triciklični antidepresivi, antipsihotici koji se koriste u terapiji mentalnih poremećaja
• insulin i oralni antidijabetici
• stimulansi autonomnog nervnog sistema (simpatomimetici) kao što su: efedrin, fenilefrin, ksilometazolin i salbutamol, koji se koriste se u terapiji zapušenosti nosa, kašlja, prehlade i astme
• imunosupresivni ljekovi (primjenjuju se za sprječavanje odbacivanja transplantiranih organa, npr. kortikosteroidi, citotoksični ljekovi i antimetaboliti)
• alopurinol (lijek koji se koristi u terapiji gihta)
• prokainamid (lijek koji se koristi u terapiji aritmija)
• ljekovi koji mogu povećati koncentraciju kalijuma u krvi, kao što su suplementi kalijuma (uključujući zamjene za so), diuretici koji štede kalijum i drugi ljekovi koji mogu povećati količinu kalijuma u krvi (kao što je heparin, lijek koji se primjenjuje kako bi razrijedio krv i spriječio pojavu krvnih ugrušaka, kotrimoksazol, takođe poznat kao kombinacija trimetoprim/sulfametoksazol, za liječenje infekcija izazvanih bakterijama i ciklosporin, imunosupresivni lijek koji se koristi za prevenciju odbacivanja transplantiranih organa)
• simvastatin (lijek koji se koristi za snižavanje vrijednosti holesterola i određenih masnih supstanci u krvi)
• narkotici, morfin i slični ljekovi koji se koriste u terapiji jakog bola
• ljekovi koji se koriste u terapiji karcinoma
• anestetici, koji se koriste u hirurgiji ili tokom stomatoloških procedura. Obavijestite svog ljekara ili stomatologa da uzimate lijek Lisonorm prije nego što primite lokalnu ili opštu anesteziju, zbog rizika od kratkotrajnog pada krvnog pritiska
• antikonvulzivi (kao što su karbamazepin, fenobarbital i fenitoin) koji se koriste u terapiji epilepsije
• antibiotici (ljekovi koji se koriste u terapiji bakterijskih infekcija), kao što su rifampicin, eritromicin, klaritromicin, ljekovi koji se koriste u terapiji infekcija izazvanih virusom HIV-a/SIDA-e (tzv. inhibitori proteaze, npr. ritonavir, indinavir, nelfinavir) ili gljivičnih infekcija (npr. ketokonazol, itrakonazol)
• biljni proizvodi koji sadrže kantarion (Hypericum perforatum)
• soli zlata, naročito ako se primjenjuju intravenski (koriste se u terapiji simptoma reumatoidnog artritisa)
• dantrolen (relaksans skeletnih mišića, koristi se u terapiji maligne hipertermije)
• takrolimus (primjenjuje se za kontrolu imunskog odgovora, čime omogućava da tijelo prihvati transplantirani organ).

Sljedeći ljekovi mogu povećati rizik od angioedema (znaci angioedema uključuju oticanje lica, usana, jezika i/ili grla uz otežano disanje ili gutanje):

-ljekovi koji razbijaju krvne ugruške (tkivni aktivatori plazminogena), koji se obično primjenjuju u bolnici

-ljekovi koji se najčešće koriste da spriječe odbacivanje transplantiranog organa ili u terapiji karcinoma (sirolimus, everolimus, temsirolimus i drugi ljekovi koji pripadaju klasi mTOR inhibitora). Pogledajte dio „Upozorenja i mjere opreza“

-vildagliptin, lijek koji se koristi u terapiji dijabetesa

-racekadotril, lijek koji se koristi u terapiji dijareje.

Vaš ljekar će možda morati da promijeni dozu lijeka i/ili da preduzme druge mjere opreza ako:

• uzimate blokator receptora angiotenzina II ili aliskiren (pogledajte dijelove Lijek Lisonorm ne smijete uzimati i Upozorenja i mjere opreza).

Uzimanje lijeka Lisonorm sa hranom ili pićem

Lijek Lisonorm se može uzimati nezavisno od obroka, ali treba izbjegavati konzumiranje alkohola u toku terapije ovim lijekom.

Sok od grejpfruta i grejpfrut ne treba uzimati tokom trajanja terapije lijekom Lisonorm, jer mogu da dovedu do povećanja koncentracije aktivne supstance amlodipina u krvi, što može da prouzrokuje nepredvidivo pojačanje dejstva lijeka Lisonorm na sniženje krvnog pritiska.

Plodnost, trudnoća i dojenje

Trudnoća

Morate reći svom ljekaru ako mislite da ste (ili da biste možda mogli biti) trudni. Vaš ljekar će Vas posavjetovati da prestanete sa primjenom lijeka Lisonorm prije nego što zatrudnite ili čim se utvrdi trudnoća i preporučiti da uzmete drugi lijek kao zamjenu za lijek Lisonorm. Lijek Lisonorm se ne preporučuje u ranoj trudnoći, a ne smije se koristiti ako ste trudni duže od 3 mjeseca, jer može imati ozbiljno štetno djelovanje na Vašu bebu ako se uzima nakon trećeg mjeseca trudnoće.

Dojenje

Pokazano je da amlodipin prolazi u majčino mlijeko u malim količinama. Recite svom ljekaru ukoliko dojite ili namjeravate da počnete da dojite. Lijek Lisonorm se ne preporučuje za primjenu kod majki koje doje i Vaš ljekar može izabrati drugu terapiju za Vas ukoliko želite da dojite, posebno ako je Vaša beba novorođenče ili je prijevremeno rođena.

Uticaj lijeka Lisonorm na sposobnost upravljanja vozilima i rukovanje mašinama

Prije vožnje, upotrebe alata ili rukovanja mašinama, ili izvođenja drugih aktivnosti koje zahtijevaju povećanu koncentraciju, morate da se uvjerite kako lijek Lisonorm djeluje na Vas. Lijek Lisonorm može da utiče na Vašu sposobnost za bezbjedno upravljanje vozilima i rukovanje mašinama (posebno na početku terapije). Nemojte voziti ili rukovati mašinama ako primijetite da lijek Lisonorm negativno utiče na Vašu sposobnost da vozite ili upravljate mašinama (npr. osjećate mučninu, vrtoglavicu, umor ili imate glavobolju).

Važne informacije o nekim sastojcima lijeka Lisonorm

Ovaj lijek sadrži manje od 1 mmol natrijuma (23 mg) po tableti, što znači da je suštinski „bez natrijuma“.

Uvijek uzimajte ovaj lijek tačno onako kako Vam je rekao Vaš ljekar ili farmaceut. Provjerite sa ljekarom ili farmaceutom ako nijeste sigurni kako da koristite ovaj lijek.

Preporučena doza lijeka Lisonorm je jedna tableta na dan.

Lijek Lisonorm može da se uzima sa hranom ili bez hrane. Progutajte svaku tabletu cijelu sa vodom. Treba da uzimate lijek u isto vrijeme svakog dana.

Ako imate utisak da je dejstvo lijeka Lisonorm previše jako ili previše slabo, obratite se svom ljekaru ili farmaceutu.

Stariji pacijenti

Uopšteno, nije potrebno posebno prilagođavanje doze kod osoba starijih od 65 godina.

Pacijenti sa oštećenjem funkcije jetre

Oboljenje jetre može uticati na nivo amlodipina u krvi. U ovom slučaju, Vaš ljekar će Vam savjetovati češće kontrole.

Pacijenti sa oštećenjem funkcije bubrega

Vaše redovne ljekarske kontrole će uključivati češće praćenje bubrežne funkcije, koncentracije kalijuma i natrijuma u serumu za vrijeme terapije lijekom Lisonorm. U slučaju pogoršanja funkcije bubrega, terapija lijekom Lisonorm biće obustavljena i zamijenjena terapijom sa pojedinačnim komponentama u adekvatno prilagođenim dozama.

Primjena kod djece i adolescenata

Lijek Lisonorm ne treba primjenjivati kod djece uzrasta ispod 18 godina usljed nedostatka podataka o efikasnosti i bezbjednosti primjene ovog lijeka u ovoj populaciji.

Ako ste uzeli više lijeka Lisonorm nego što je trebalo

Odmah se obratite svom ljekaru ili se javite urgentnom odjeljenju najbliže bolnice.

Vjerovatno je da će predoziranje dovesti do velikog pada krvnog pritiska i stoga je neophodno da se krvni pritisak pažljivo prati. Znaci predoziranja su narušen balans elektrolita, slabost bubrega, ubrzano disanje (hiperventilacija), ubrzani puls, subjektivni osjećaj lupanja srca (palpitacije), usporen rad srca, vrtoglavica, anksioznost i kašalj.

Možete osjetiti ošamućenost, nesvjesticu i slabost. Ako dođe do dovoljno velikog pada krvnog pritiska, može doći do stanja šoka. Vaša koža može postati hladna na dodir i ljepljiva i možete da izgubite svijest. Ako se pojave karakteristični simptomi veoma niskog krvnog pritiska kao što su vrtoglavica i glavobolja, potrebno je da zauzmete ležeći položaj, licem okrenutim prema gore. Vaš ljekar će preduzeti sve odgovarajuće dodatne mjere.

Višak tečnosti može da se nakupi u Vašim plućima (plućni edem) izazivajući kratak dah koji može da se javi 24-48 sati nakon uzimanja lijeka.

Ako ste zaboravili da uzmete lijek Lisonorm

Ne uzimajte duplu dozu da biste nadoknadili propuštenu tabletu, kako ne bi došlo do predoziranja. Uzmite svoju narednu dozu u uobičajeno vrijeme. Ako prestanete da uzimate lijek Lisonorm

Nemojte prestajati sa uzimanjem lijeka Lisonorm čak i kad se osjećate bolje, sve dok Vam ljekar ne kaže da to učinite. Ukoliko prestanete sa uzimanjem lijeka samostalno, bez odobrenja ljekara, Vaše stanje se može pogoršati.

Ako imate dodatnih pitanja o primjeni ovog lijeka, obratite se svom ljekaru ili farmaceutu.

Kao i svi ljekovi i lijek Lisonorm može izazvati neželjena dejstva, iako se ona ne moraju javiti kod svakoga.

Česta neželjena dejstva (mogu da se jave kod najviše 1 na 10 pacijenata koji uzimaju lijek)

U toku kliničke studije sa amlodipinom i lizinoprilom u kombinaciji, bila su: glavobolja, kašalj i vrtoglavica.

Tokom primjene lijeka Lisonorm mogu se javiti alergijske reakcije (reakcije preosjetljivosti). Morate prekinuti uzimanje lijeka Lisonorm i odmah potražiti medicinsku pomoć, ukoliko se kod Vas javi bilo koji od sljedećih simptoma angioedema:

• otežano disanje sa ili bez otoka lica, usana, jezika i/ili grla
• oticanje lica, usana, jezika i/ili grla što može uzrokovati otežano gutanje
• ozbiljne kožne reakcije uključujući intenzivan kožni osip, koprivnjaču, crvenilo kože po cijelom tijelu, jak svrab, plikove, ljuštenje i oticanje kože, zapaljenje mukoznih membrana (Stevens-Johnson-ov sindrom, toksična epidermalna nekroliza) ili druge alergijske reakcije.

Dodatna neželjena dejstva koja su prijavljena pri primjeni samo amlodipina ili samo lizinoprila (oba su aktivne supstance ovog lijeka), a koja se takođe mogu javiti pri primjeni lijeka Lisonorm su sljedeća:

Amlodipin

Veoma česta neželjena dejstva (mogu da se jave kod više od 1 na 10 pacijenata koji uzimaju lijek):

Otok.

Česta neželjena dejstva (mogu da se jave kod najviše 1 na 10 pacijenata koji uzimaju lijek):

Glavobolja, otok članaka, grčevi mišića, osjećaj umora, slabost, pospanost, smetnje u vidu, mučnina, poremećaj varenja, promjena u pražnjenju crijeva (proliv ili otežano pražnjenje crijeva), vrtoglavica, bol u stomaku, palpitacije (subjektivni osjećaj lupanja srca), naleti crvenila, otežano disanje.

Obavijestite svog ljekara ukoliko Vam ova neželjena dejstva predstavljaju problem ili ukoliko traju duže od nedjelju dana.

Povremena neželjena dejstva (mogu da se jave kod najviše 1 na 100 pacijenata koji uzimaju lijek):

Osip na koži, svrab kože, gubitak kose, crveni pečati na koži, promjena boje kože, koprivnjača, povraćanje, bol u mišićima ili zglobovima, bol u leđima, bol u grudima, promjene raspoloženja (uključujući anksioznost), depresija, nesanica, podrhtavanje, tinitus (zujanje u uhu), nepravilan rad srca (aritmija), hipotenzija (nizak krvni pritisak), kašalj, poremećaj čula ukusa, parestezija (utrnulost ili osjećaj golicanja), curenje nosa, češća potreba za mokrenjem noću, poremećaj u mokrenju, suvoća usta, gubitak osjećaja bola, pojačano znojenje, nesvjestica, bol, slabost (opšte loše stanje), uvećanje dojki kod muškaraca, impotencija, povećanje tjelesne mase, smanjenje tjelesne mase.

Rijetka neželjena dejstva (mogu da se jave kod najviše 1 na 1000 pacijenata koji uzimaju lijek):

Zbunjenost.

Veoma rijetka neželjena dejstva (mogu da se jave kod najviše 1 na 10000 pacijenata koji uzimaju lijek):

Alergijske reakcije, poremećene vrijednosti laboratorijskih testova funkcije jetre, zapaljenje jetre (hepatitis), žuta prebojenost kože (žutica), smanjenje broja bijelih krvnih zrnaca i krvnih pločica u krvi, povećanje vrijednosti šećera u krvi, srčani udar (infarkt miokarda), teške reakcije na koži (koprivnjača, koža koja se peruta ili se ljušti), teške alergijske reakcije praćene povišenom tjelesnom temperaturom, crvenim pečatima, bolom u zglobovima i/ili poremećajima oka (Stevens-Johnson-ov sindrom), oticanje usana, očnih kapaka i genitalija (Quincke-ov edem), otok ili zapaljenje desni, zapaljenje gušterače (pankreatitis), zapaljenje sluzokože želuca (gastritis), osjetljivost na svjetlost, hipertonija (povećani tonus mišića), periferna neuropatija (oštećenje nerava koje prouzrokuje slabost i osjećaj golicanja), zapaljenje krvnih sudova (vaskulitis).

Nepoznata učestalost (ne može se procijeniti na osnovu dostupnih podataka):

Podrhtavanje, ukočenost, izraz lica poput maske, usporeni pokreti i povlačenje nogu po podlozi pri hodu, neuravnotežen hod.

Lizinopril

Česta neželjena dejstva (mogu da se jave kod najviše 1 na 10 pacijenata koji uzimaju lijek):

Glavobolja, vrtoglavica ili nesvjestica, posebno kada naglo ustanete, proliv, kašalj, povraćanje, problemi sa bubrezima.

Povremena neželjena dejstva (mogu da se jave kod 1 na 100 pacijenata koji uzimaju lijek):

Promjene raspoloženja, promjena boje kože (prvo blijedo plava, a nakon toga crvena) i/ili osjećaj utrnulosti ili peckanja prstiju ruke ili noge (Raynaud-ov fenomen), promjena čula ukusa, halucinacije (vidjeti ili čuti stvari koje realno ne postoje), zamor, osjećaj pospanosti ili poteškoće pri uspavljivanju, vrtoglavica (vertigo), promjene osjećaja na koži (kao što su peckanje ili golicanje ili svrab ili pečenje), subjektivni osjećaj lupanja srca (palpitacija), srčani udar (infarkt miokarda), šlog, curenje nosa, mučnina, bol u stomaku ili poremećaj varenja, impotencija, umor, promjene u rezultatima nekih laboratorijskih testova (koji pokazuju kako rade bubrezi i jetra), osip na koži, svrab, ubrzan srčani rad (tahikardija).

Rijetka neželjena dejstva (mogu da se jave kod najviše 1 na 1000 pacijenata koji uzimaju lijek):

Angioedem (reakcije preosjetljivosti sa iznenadnim oticanjem usana, lica i vrata i povremenim oticanjem šaka i stopala; veća je učestalost pojave angioedema kod pacijenata crne rase u odnosu na druge rase).

Zbunjenost, sindrom neadekvatnog lučenja antidiuretskog hormona, koji kontroliše koliko se urina izluči, akutni problemi sa bubrezima, slabost bubrega (insuficijencija bubrega), suvoća usta, gubitak kose, psorijaza, koprivnjača, uvećanje grudi kod muškaraca, promjena čula mirisa.

Pogoršanje krvne slike: smanjenje vrijednosti hemoglobina i hematokrita. Povećanje vrijednosti bilirubina (pigment žuči), mala koncentracija natrijuma u krvi.

Veoma rijetka neželjena dejstva (mogu da se jave kod najviše 1 na 10000 pacijenata koji uzimaju lijek):

Smanjenje vrijednosti šećera u krvi (hipoglikemija), bol u sinusima, zviždanje u grudima, zapaljenje pluća (pneumonija), žuta prebojenost kože i/ili beonjača (žutica), zapaljenje jetre ili gušterače (pankreasa), slabost jetre (insuficijencija jetre), teški poremećaji na nivou kože (simptomi uključuju crvenilo, plikove i ljuštenje), znojenje. Smanjenje volumena urina (izlučivanje manje urina ili prestanak mokrenja). Otok (edem) crijeva. Pogoršanje krvne slike: smanjenje broja crvenih krvnih zrnaca (anemija), smanjenje broja krvnih pločica (trombocitopenija), smanjenje broja bijelih krvnih zrnaca (neutropenija, leukopenija, agranulocitoza). Ove promjene mogu da dovedu do produženog krvarenja, umora, slabosti, oboljenja limfnih čvorova, autoimunskih poremećaja (kada Vaš imunski sistem stvara antitijela koja napadaju sopstvena tkiva). Možete lakše dobiti infekcije.

Nepoznata učestalost (ne može se procijeniti na osnovu dostupnih podataka):

Iznenadni, kratkotrajni gubitak svijesti, depresija, teške alergijske reakcije preosjetljivosti (anafilaktičke/anafilaktoidne reakcije).

Prijavljivanje sumnji na neželjena dejstva

Ako Vam se javi bilo koje neželjeno dejstvo recite to svom ljekaru, farmaceutu ili medicinskoj sestri. Ovo uključuje i bilo koja neželjena dejstva koja nijesu navedena u ovom uputstvu. Prijavljivanjem neželjenih dejstava možete da pomognete u procjeni bezbjednosti ovog lijeka. Sumnju na neželjena dejstva možete da prijavite i Institutu za ljekove i medicinska sredstva (CInMED):

Institut za ljekove i medicinska sredstva

Odjeljenje za farmakovigilancu

Bulevar Ivana Crnojevića 64a, 81000 Podgorica

tel: +382 (0) 20 310 280

fax: +382 (0) 20 310 581

putem IS zdravstvene zaštite

QR kod za online prijavu sumnje na neželjeno dejstvo lijeka:

Lijek čuvajte van pogleda i domašaja djece.

Ovaj lijek se ne smije upotrijebiti nakon isteka roka upotrebe navedenog na kutiji. Rok upotrebe odnosi se na posljednji dan navedenog mjeseca.

Čuvati na temperaturi do 25°C, u originalnom pakovanju, radi zaštite od svjetlosti.

Ljekove ne treba bacati u kanalizaciju, niti kućni otpad. Ove mjere pomažu očuvanju životne sredine.

Neupotrijebljeni lijek se uništava u skladu sa važećim propisima.

Šta sadrži lijek Lisonorm

• Aktivne supstance su lizinopril i amlodipin.

Jedna tableta sadrži 10 mg lizinoprila u obliku lizinopril dihidrata i 5 mg amlodipina u obliku amlodipin besilata.

• Pomoćne supstance su: celuloza, mikrokristalna; natrijum skrob glikolat (tip A) i magnezijum stearat.

Kako izgleda lijek Lisonorm i sadržaj pakovanja

Tableta.

Bijela do skoro bijela, okrugla, ravna tableta, zakošenih ivica, sa podionom crtom sa jedne strane i utisnutom oznakom „A+L” sa druge strane tablete, prečnika oko 8 mm.

Podiona crta služi samo da olakša lomljenje tablete, kako bi se lijek lakše progutao, a ne za podjelu na jednake doze.

Unutrašnje pakovanje lijeka je PVC/PE/PVDC/Al blister koji sadrži 10 tableta.

Spoljašnje pakovanje lijeka je složiva kartonska kutija u kojoj se nalaze 3 blistera sa po 10 tableta (ukupno 30 tableta) i Uputstvo za lijek.

Nosilac dozvole i proizvođač

Nosilac dozvole:

Glosarij d.o.o.,

Vojislavljevića 76, 81000 Podgorica, Crna Gora

Proizvođač:

Gedeon Richter Plc.,

Gyomroi ut 19-21., Budapest 1103, Mađarska

Režim izdavanja lijeka

Lijek se izdaje samo na ljekarski recept.

Broj i datum dozvole

2030/25/3 – 9420 od 13.01.2025. godine

Ovo uputstvo je posljednji put odobreno

Januar, 2025. godine